Cuối tuần qua, sự kiện điện ảnh Gặp gỡ mùa thu diễn ra tại Đà Nẵng, với các hoạt động trao đổi nghề nghiệp, chiếu phim, gây quỹ ủng hộ nhà làm phim trẻ, đã thu hút sự tham gia của bảy đạo diễn gồm: Trần Anh Hùng, Phan Đăng Di, Victor Vũ, Bùi Thạc Chuyên, Nguyễn Vinh Sơn, Nguyễn Võ Nghiêm Minh và Síu Phạm. Bảy đạo diễn cùng một số nhà sản xuất, nhà làm phim trẻ và các diễn viên cùng ngồi thảo luận bàn tròn những vấn đề của điện ảnh Việt Nam hiện nay và làm sao để phim Việt tìm được tiếng nói trong nền điện ảnh quốc tế.
Với tư cách là đạo diễn gốc Việt từng tham gia nhiều LHP quốc tế và giành những giải thưởng lớn (Sư Tử Vàng tại Venice cho Xích Lô hay đề cử Oscar cho Mùi đu đủ xanh), Trần Anh Hùng cho biết: “Các nhà làm phim Việt cần phải tìm ra ngôn ngữ điện ảnh riêng, tìm ra những cảm xúc ít gặp và cần phải đi tới thật nhiều LHP lớn. Quan trọng là phải đào tạo khán giả xem phim”. Trần Anh Hùng đưa ra một giải pháp là nên phổ cập khái niệm điện ảnh tới khán giả từ khi còn nhỏ thông qua hệ thống giáo dục như nhiều nước ở châu Âu để người xem phim có những định hình rõ ràng về nghệ thuật thứ bảy.
Các đạo diễn cũng khẳng định “Nhà làm phim Việt và khán giả đang tìm hiểu nhau” bởi thị hiếu của khán giả trong nước rất khó đoán. Nghiên cứu về việc làm sao để phim ăn khách của đạo diễn Nguyễn Vinh Sơn cho ra kết quả khá bi quan. Đạo diễn Trăng nơi đáy giếng nói: “Đánh giá được đặc thù khán giả rất khó. Ví dụ như ở bộ phim Cưới ngay kẻo lỡ, khoảnh khắc mà khán giả òa lên sung sướng là lúc Thái Hòa giả gái vạch quần đi tiểu ngồi. Chính vì thế, những yếu tố như vậy lại hay được nhà sản xuất để ý và buộc nhà làm phim phải khai thác trong tác phẩm nếu muốn có doanh thu. Khoảng cách giữa thương mại và nghệ thuật thì ở nước nào cũng có nhưng ở nước mình nó lại quá lớn”.
Cuộc gặp gỡ cũng bàn luận về chủ đề Các bước để tìm tài chính cho một dự án phim độc lập bởi vấn đề lớn nhất mà mỗi người làm phim đều phải đối mặt chính là kinh phí. Đạo diễn Victor Vũ khẳng định với một thị trường đang phát triển như ở Việt Nam, kinh tế ảnh hưởng nhưng không có nghĩa là không thể làm được phim tốt.
Victor Vũ cũng cho rằng việc lựa chọn diễn viên ngôi sao để tốt cho PR cũng chưa chắc đã đảm bảo được con số doanh thu mà nhà sản xuất yêu cầu, điều quan trọng nhất là phải có một sản phẩm tốt, đề tài hấp dẫn để đem tới cho người xem.
Điện ảnh Việt Nam vừa có một năm ảm đạm khi gần như các phim Việt ra rạp (trừ Âm mưu giày gót nhọn) đều thua lỗ. Nhà sản xuất Trần Bích Ngọc cho biết nếu như năm 2012, doanh thu phim Việt tăng 30% thì năm nay đã giảm mạnh.
Bài học về doanh thu cũng được đạo diễn trẻ Nguyễn Khắc Huy chia sẻ. Đường đua, phim đầu tay của anh, là một bộ phim làm với kinh phí khá lớn nhưng con số thu lại từ phòng vé lại rất bi đát. Nguyễn Khắc Huy tự nhận mình là không hiểu gì về kinh tế và làm phim vì đam mê nên quên không tìm hiểu khán giả. Anh cho biết sẽ xác định đối tượng khán giả rõ ràng hơn trong bộ phim sau.
Trong sự kiện Gặp gỡ mùa thu, Trần Anh Hùng cũng tham gia giảng dạy một lớp học đặc biệt được thiết kế dành riêng cho các nhà làm phim trẻ, kéo dài từ ngày 3/11 đến 8/11 ở Hội An. Trần Anh Hùng đã chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức và cả cảm xúc điện ảnh cá nhân để truyền cảm hứng tới 12 nhà làm phim trẻ được lựa chọn. 12 bạn trẻ sau đó chia làm sáu nhóm và lên kế hoạch cho những dự án phim ngắn mới để thuyết trình trước các đạo diễn, nhà sản xuất, diễn viên trong buổi bế mạc sự kiện hôm 8/11 nhằm chọn ra “bộ phim của tương lai” để trao giải. Mỗi nhóm có một ý tưởng khác nhau nhưng đều thể hiện cho hơi thở mới, sức sáng tạo và tư duy của thế hệ điện ảnh tương lai của nước nhà.
Sức sống từ các nhà làm phim trẻ đã thu hút sự quan tâm của các đạo diễn cũng như diễn viên, nhà sản xuất có mặt ở Gặp gỡ mùa thu. Có ba dự án được trao giải “Bộ phim của tương lai” và nhận được mỗi dự án là một gói làm hậu kỳ trị giá 60 triệu đồng. Diễn viên Trần Bảo Sơn đóng góp cho dự án 1.000 USD. Bùi Thạc Chuyên và trung tâm TPD hỗ trợ máy quay và nhiều phương tiện khác để các bạn trẻ có thể làm phim. Nhà sản xuất Jenni Trang Lê và Kathy Uyên hứa giúp tìm tài trợ trong khi Vân Trang, Nhan Phúc Vinh và Trương Thế Vinh đều bày tỏ mong muốn được xuất hiện trong những dự án phim ngắn này.
Gặp gỡ mùa thu là một dự án phi lợi nhuận do đạo diễn Phan Đăng Di sáng lập với mục đích để các đạo diễn, nhà sản xuất, diễn viên tên tuổi trong nước có thể cùng ngồi lại bàn luận những vấn đề mà điện ảnh Việt Nam đang gặp phải và cùng nhau tìm cách giải quyết, đưa điện ảnh trong nước đi lên. Chương trình này tiến tới sẽ là sự kiện thường niên diễn ra mỗi cuối mùa thu tại thành phố biển Đà Nẵng và xa hơn nữa là phát triển thành LHP quốc tế Đà Nẵng.
Sau sự kiện này, ba vấn đề của điện ảnh Việt Nam được các nhà làm phim thống nhất cần phải giải quyết trước mắt là định hướng cho khán giả xem phim, tìm cách khắc phục vấn đề tài chính cho các dự án phim độc lập và tạo một mạng lưới liên kết – trao đổi kinh nghiệm giữa các nhà làm phim cũng như đưa các bộ phim Việt, nhà làm phim Việt đi tham dự ở nhiều LHP quốc tế.
Phan Đăng Di chia sẻ: “Tôi muốn các nhà làm phim có một cái bắt tay, cùng ngồi lại làm thay vì than vãn về những vấn đề mà điện ảnh Việt Nam đang gặp phải”.
>> Một số hình ảnh từ sự kiện Gặp gỡ mùa thu
Nguyên Minh