Trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2024, tọa đàm "Những đổi mới trong chăm sóc sức khỏe tim mạch và điều trị đột quỵ" diễn ra ngày 5/12 với sự tham gia của nhiều giáo sư hàng đầu thế giới.
Tại đây, GS. Valery Feigin - Giám đốc Viện nghiên cứu Đột quỵ và Khoa học thần kinh ứng dụng quốc gia, Đại học Công nghệ Auckland, New Zealand đánh giá Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ đột quỵ cao top đầu thế giới và cao gấp bốn lần so với New Zealand.
Thuốc điều trị "nhiều bệnh trong một" là một trong những phương pháp đang được nghiên cứu để cải thiện hiệu quả của việc kiểm soát huyết áp, nguyên nhân chính gây ra đột quỵ, căn bệnh khiến 10 triệu người tử vong mỗi năm trên toàn cầu.
Để kiểm soát huyết áp hiệu quả hơn, ngoài việc người bệnh phải có trách nhiệm với sức khỏe, bác sĩ cũng cần những phương pháp tiếp cận tích cực để thúc đẩy hợp tác điều trị. Giáo sư đề xuất một giải pháp đơn giản, đã được chứng minh hiệu quả là tối giản quá hướng dẫn y tế. Khi phác đồ được gói gọn trong một trang giấy, được trình bày mạch lạc, dễ hiểu, người bệnh sẽ tuân thủ phác đồ dễ dàng hơn.
GS. Feigin chia sẻ tại sự kiện. Ảnh: Vinfuture
Bên cạnh đó, bác sĩ nên nghiên cứu kết hợp 2-3 loại thuốc liều thấp vào nhau để người bệnh không phải uống quá nhiều loại cùng lúc, gây khó khăn cho việc ghi nhớ cách sử dụng, làm cản trở tâm lý.
GS. Valery Feigin cũng giới thiệu ứng dụng thông minh do ông phát triển mang tên Stroke Riskometer, đã được dùng rộng rãi tại hơn 100 quốc gia. Ứng dụng đánh giá nguy cơ liên quan đến đột quỵ của mỗi cá nhân, từ đó, ngăn ngừa hiệu quả.
Các tính năng đáng chú ý của ứng dụng gồm: nhắc uống thuốc đúng giờ, cảnh báo yếu tố nguy cơ, thiết lập mục tiêu thay đổi lối sống và kiểm soát huyết áp, lời khuyên của chuyên gia...
GS. Alta Schutte - Trưởng khoa Y học Tim mạch, Mạch máu và Chuyển hóa tại Khoa Y Đại học New South Wales (Australia) cũng chia sẻ, hiện, các phòng thí nghiệm đã tạo ra loại thuốc kết hợp chữa huyết áp và tiểu đường vào một viên thuốc duy nhất; tương lai, sẽ kết hợp ba loại thuốc vào một viên duy nhất.
Truyền thông thay đổi lối sống lành mạnh cũng là một trong những giải pháp cần thực hiện để người dân tự kiểm soát nguy cơ đột quỵ của bản thân. Các giáo sư khuyến nghị, ngoài việc vận động thể chất đều đặn, chế độ ăn thường nhật nên giảm muối và đường, đặc biệt với người trên 60 tuổi.
"Thay thế muối ăn thông thường bằng muối có tỷ lệ kali 26% sẽ giảm tỷ lệ đột quỵ và biến cố tim mạch", GS. Schutte nói.
GS. Alta Schutte mang tới tọa đàm khoa học VinFuture nhiều sáng kiến mới trong điều trị huyết áp và đột quỵ. Ảnh: Vinfuture
Theo PGS. Mai Duy Tôn - Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, mỗi năm Việt Nam thêm hơn 2.000 ca đột quỵ mới. Số lượng tử vong trong vòng 90 ngày vào khoảng 10%. Đột quỵ tại Việt Nam không chỉ có xu hướng tăng tỷ lệ tử vong và mà còn ngày càng trẻ hóa.
Trên thế giới, trung bình mỗi năm có 10,8 triệu người tử vong, tương đương với gần 30.000 người tử vong mỗi ngày. Hơn 70% số ca đột quỵ có vấn đề về huyết áp. Đây là con số thống kê trong giai đoạn 10 năm từ 1990 đến 2019, tức nguyên nhân không liên quan tới đại dịch Covid-19.
PGS. Mai Duy Tôn tại tọa đàm "Những đổi mới trong chăm sóc sức khỏe tim mạch và điều trị đột quỵ". Ảnh: Vinfuture
Bà Alta Schutte nhận định, tăng huyết áp là vấn đề sức khỏe thường gặp trong xã hội hiện đại. Tuy nhiên, việc kiểm soát huyết áp của người dân đang không hiệu quả, ngay cả ở các quốc gia đang phát triển. Nước có tỷ lệ kiểm soát huyết áp cao nhất chỉ đạt 64%. Con số trung bình trên toàn cầu là 23% đối với nữ giới và 18% đối với nam giới.
Điều này đồng nghĩa với việc có đến 77% nữ giới và 82% nam giới không được kiểm soát tốt huyết áp. Ngay cả khi đã kiểm soát, không phải ai cũng chấp nhận đi điều trị và trong nhóm đi điều trị, không phải ai cũng điều trị hiệu quả.
GS. Schutte dẫn chứng, trong số các bệnh nhân huyết áp được điều trị, tỷ lệ chậm trễ trong điều chỉnh phác đồ lên đến 87%.
Trong các nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, GS. Schutte lý giải nhiều người bệnh cảm thấy căng thẳng với việc khám bệnh hay tái khám nên bỏ khám, bỏ thuốc. Bên cạnh đó, các kỹ thuật đo huyết áp được dùng phổ biến trong hệ thống y tế đã rất cũ, không đảm bảo tính chính xác cao.
Tọa đàm do Quỹ VinFuture tổ chức quy tụ nhiều nhà nghiên cứu đầu ngành trong và ngoài nước. Ảnh: Vinfuture
Một lý do quan trọng khác là các hướng dẫn y tế cho người bệnh quá dài dòng, khiến họ ngại không muốn đọc, đọc không kỹ, dẫn tới không tuân thủ phác đồ điều trị. Tỷ lệ người bệnh không tuân thủ điều trị cao đến mức, trung bình cứ hai người thì có một người không tuân thủ.
Đồng quan điểm, GS. Nguyễn Ngọc Quang cho biết tại Việt Nam, tỷ lệ người bệnh không tuân thủ hướng dẫn dùng thuốc rất cao. Nhiều người dùng thuốc một thời gian, thấy ổn định là bỏ, khi bệnh tái phát lại dùng thuốc. Do đó, bệnh không những không thuyết giảm mà còn có xu hướng tăng nặng.
Nhật Lệ