Buổi giao lưu Nhà báo viết sách diễn ra cuối tuần qua tại Đường sách Nguyễn Văn Bình (quận 1, TP HCM), thuộc khuôn khổ Tuần lễ trưng bày sách của người làm báo. Các khách mời - nhà báo có nhiều năm kinh nghiệm viết sách - kể chuyện sáng tác tản văn, bút ký, dựa trên chất liệu gom nhặt từ quá trình tác nghiệp.
Bốn tác giả kể về trải nghiệm viết sách từ nghề báo. Ảnh: Jolie
Với các tác giả, nghề báo hỗ trợ đắc lực cho việc viết sách nhờ kỹ năng ngôn ngữ, trải nghiệm phong phú, cách quan sát cuộc sống - vốn là thế mạnh của phóng viên. Nhà báo Nguyễn Khắc Cường - vừa ra mắt cuốn Kho báu trong thành phố - cho biết nhờ gần 30 năm làm báo thiếu nhi, anh thường được lắng nghe những ước mơ, trăn trở của trẻ em nhiều thế hệ. Sống trong bầu không khí tuổi thơ, anh đồng cảm với trẻ nhỏ, từ đó nảy sinh nguồn cảm hứng viết nên tác phẩm.
Với Trung Nghĩa - cây bút về mảng phóng sự, ký sự, nghề báo có lợi thế là được đi đó đi đây, có nhiều trải nghiệm mắt thấy, tai nghe về vùng đất, con người, văn hóa. Anh từng đặt chân đến 50 quốc gia, tác nghiệp tại sáu kỳ World Cup. Sách gần đây nhất của anh - Từ Bàn Môn Điếm đến Chernobyl - giới thiệu hành trình ở khắp châu lục, có mặt ở các quốc gia xảy ra xung đột vũ trang, khủng bố, thảm họa hạt nhân.
Các bìa sách của nhà báo được giới thiệu ở sự kiện. Ảnh: Jolie
Trước câu hỏi làm thế nào để tác giả có thể tách bạch văn phong báo chí và sách, nhà báo Hồ Huy Sơn - tác giả tản văn Xin chào ngày nắng đẹp - cho rằng việc dung hòa tạo hai phong cách này sẽ giúp cho tác phẩm của nhà báo có nét thú vị riêng. Nguyễn Khắc Cường nói viết báo hay viết sách đều giống nhau ở cách tạo hấp dẫn với người đọc. Tuy nhiên theo anh, viết sách cần có những câu chuyện điển hình, tính khái quát, thông điệp lớn.
Các nhà báo chú trọng rèn luyện kỹ năng ghi chép để lấy chất liệu cho tác phẩm. Trung Nghĩa cho biết mang một cuốn sổ tay, trang bên trái ghi lại những sự việc chứng kiến, bên phải là những cảm nhận của bản thân. Nguyễn Khắc Cường thường nghĩ cốt truyện khi chạy bộ, tập thể dục, từ đó viết đề cương. Khác viết sách, tác giả không đặt áp lực, deadline mà viết từng chút một để cảm xúc kịp hình thành.
Tác giả Trung Nghĩa (trái) và Dương Thành Truyền tại sự kiện. Ảnh: Jolie
Các tác giả dành lời khuyên cho người viết sách: Rèn sự bền bỉ để đi đường dài. Nhà báo Dương Thành Truyền - tác giả tạp bút Ký ức về nước mắt và tiếng cười - cho rằng người viết cần nuôi dưỡng cảm xúc với ngôn từ, trau dồi vốn tiếng Việt, vốn sống. Để viết sách, cần đọc sách nhiều. "Đọc sách không chỉ cung cấp kiến thức, mà còn giúp năng lực lập luận, giúp ta trở thành một người thú vị, quyến rũ", tác giả Thành Truyền nói.
Nhà báo Nguyễn Khắc Cường nói khác viết báo, người viết sách không cần lo câu chuyện đã hết nóng hổi, quan trọng là, sự kiện đó mang lại những cảm xúc gì, phản ánh thời đại ra sao.
Sự kiện Tuần lễ sách của người làm báo do Hội nhà báo Việt Nam phát động, tôn vinh các tác phẩm đậm hơi thở đời sống, nhân kỷ niệm 98 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2023). Theo ban tổ chức, toàn bộ sách sau khi trưng bày tại Tuần lễ sách sẽ được trao tặng cho Bảo tàng Báo chí Việt Nam (Hà Nội) và khoa Báo chí - Truyền thông, Đại học KHXH&NV TPHCM để lưu giữ và phục vụ nhu cầu nghiên cứu, tìm hiểu.
Mai Nhật