Ngay đầu tập tùy bút, tác giả giới thiệu "quê tôi miền Tây, sinh ở Hà Nội và sống tại Sài Gòn". Nguyễn Thị Hậu cho biết thuở bé ở Hà Nội, chị nhớ thương cội rễ, dù lúc ấy chưa từng có dịp về quê nội lẫn ngoại.
Nghề khảo cổ học giúp Nguyễn Thị Hậu hiểu giá trị cổ vật trong lòng đất ở đô thị, vùng ven Sài Gòn hay tận Đồng bằng sông Cửu Long. Tác giả dành nhiều thời gian khảo sát, nghiên cứu dọc đường đất nước lẫn địa danh nổi tiếng nước ngoài. Thương những miền qua ra đời sau những chuyến đi ấy, khắc họa nỗi nhớ, sự trân trọng của tác giả về vùng đất từng có dịp ghé thăm.
Bìa tùy bút "Thương những miền qua", do Nhà xuất bản Tổng hợp TP HCM phát hành. Ảnh: NXB Tổng hợp TP HCM
Nguyễn Thị Hậu đưa người đọc đến với câu chuyện bình dị, gần gũi lẫn vùng đất tưởng lạ mà quen qua các mẩu chuyện: Quê tôi ở miền Tây, Tàu lá chuối và những Tết xa quê, Rưng rưng nhớ miền nước nổi, Những chuyến tàu nối quá khứ với tương lai, Dòng sông mang tên thành phố, Ước mơ Metro thành phố, Cây cầu tình yêu ở Sài Gòn, Di sản Hà Nội trong ngày hôm nay, Từ biệt những chuyến phà, Một dòng xanh tuyệt vời của Huế hay Sống qua ngày đại dịch.
Gắn bó Sài Gòn nhiều năm, tác giả cảm nhận từng khoảnh khắc thay đổi lẫn giao mùa. Đầu mùa mưa, chỉ cơn gió nhẹ lướt qua, cánh hoa dầu bung mình khiến lòng người xao xuyến. Đô thị sông nước có sự giao thoa giữa cũ và mới, phát triển cùng giữ gìn giá trị truyền thống - từ dòng sông, con kênh, cây cầu, chuyến phà, tàu bè tấp nập đến công trình kiến trúc đặc trưng.
Theo Nguyễn Thị Hậu, không nằm ngoài quy luật phát triển, dấu ấn xưa dần nhường chỗ cho sự đổi thay, bước tiến mới. Tác giả cũng kêu gọi mọi người trân trọng giá trị truyền thống và các dòng chảy văn hóa. Những cây cầu cổ hay 'cầu tình yêu' trở thành không gian nối liền quá khứ - hiện tại, tăng tình cảm của người dân, du khách với thành phố.
Qua tùy bút, tác giả cũng nói lời từ biệt với những chuyến phà kỷ niệm - nơi cây cầy hiện đại rồi đây sẽ được thay thế, rút ngắn lộ trình di chuyển. Chuyến tàu Metro sẽ sớm đi vào hoạt động, người dân lại thắp lên niềm tin, hy vọng, mong tiết kiệm thời gian trong cuộc mưu sinh hàng ngày.
Tập tùy bút cũng tái hiện loạt câu chuyện thú vị ở vùng đất quốc tế Nguyễn Thị Hậu từng đi qua gồm: Ấn Độ vùng đất quyến rũ và đầy sức sống, Notre-Dame de Paris nơi dừng chân của ký ức, Lâu đài Amboise và danh họa Leonardo da Vinci.
Theo chân tác giả, người đọc có cơ hội tìm hiểu ký ức đẹp cùng kiến trúc đồ sộ của Notre-Dame de Paris (Nhà thờ Đức Bà Paris) - nơi lưu dấu hình ảnh chàng gù Quasimodo và nàng Esmeralda tài hoa. Đến vùng đất sông Hằng viếng đền Taj Mahal, độc giả được theo dõi tình yêu bất tử của vua Shah Jahal với người vợ thông thái của ô. Tham quan lâu đài Amboise, bạn sẽ hiểu thêm sáng tác của danh họa Leonardo da Vinci.
Nguyễn Thị Hậu quê gốc An Giang, từng xuất bản nhiều tác phẩm gồm: Đi và tìm trong đất, Quay qua quay lại, Buổi trưa trong quán cà phê, 101 truyện 100 chữ, Những mảnh vỡ, Cách nhau chỉ một giấc mơ, Chúng ta sẽ nói gì khi gặp lại nhau, Nghĩ ngợi đường xa, Mỗi ngày ta sống.
Bên cạnh đó, chị còn phát hành nhiều cuốn sách chuyên khảo như: 100 câu hỏi về khảo cổ học TP HCM, Khảo cổ học bình dân Nam bộ Việt Nam, Văn hóa khảo cổ huyện Cần Giờ TP HCM, Xây dựng môi trường văn hóa TP HCM văn minh hiện đại; Đô thị Sài Gòn - TP HCM.
Thiên Lam