TP HCM là nơi Nguyễn Nhật Ánh sống gần 40 năm qua. Ở sách mới, anh khai thác câu chuyện giàu tính thực tế: những thanh niên xa quê lên thành phố học tập, tìm việc làm, quay cuồng mưu sinh.
Nguyễn Nhật Ánh tập trung vào những mâu thuẫn của các sinh viên mới ra trường và người làm chủ ở công ty. Giữa tháng ngày lập nghiệp gian nan, tình yêu xua tan gam màu u ám trong cuộc sống của các nhân vật Lương, Sâm, Khuê... Yếu tố tình ái cũng giúp cốt truyện hấp dẫn hơn. Nhà văn sắp đặt nhiều tình huống dẫn dắt bạn đọc đi từ bất ngờ này đến suy đoán khác. Anh không tiết lộ nhiều về cốt truyện, cho biết cái kết sẽ mang tính bất ngờ.
Nguyễn Nhật Ánh không gặp nhiều khó khăn khi thâm nhập đời sống người trẻ. Anh có một quán ăn tên Đo Đo - nơi nhiều sinh viên các trường lân cận thường ghé đến. Trò chuyện với khách, anh nắm bắt được tâm lý của giới trẻ trong độ tuổi 20-25, hiểu cách họ đối đáp, khúc mắc họ thường vướng phải... Nhân vật chính của tác phẩm - Lương là người miền Tây, một điểm mới của truyện Nguyễn Nhật Ánh, bởi trước đó anh chủ yếu chọn người miền Trung làm vai chính. Anh nói: "Tôi chọn một nhân vật có yếu tố miền Nam như một cách đền đáp ân tình với mảnh đất mình sống hàng chục năm nay".
Truyện dài của Nguyễn Nhật Ánh được lồng ghép nhiều thơ, do anh xuất thân là thi sĩ. Có những bài anh sáng tác ngẫu hứng từ trước, nhưng cũng có nhiều đoạn anh viết dựa theo tình huống truyện. Chẳng hạn: "Có người ngủ suốt mùa đông/ Tỉnh ra không biết có chồng hay chưa/ Có người ngủ suốt mùa mưa/ Tỉnh ra mới biết mình chưa có gì", hay "Con chim xanh biếc/ Đậu hờ trên tay/ Yêu anh đến thế/ Mà thành mây bay".
Giải thích tên sách, nhà văn nói lấy cảm hứng từ Con chim xanh - truyện thiếu nhi kinh điển của nhà văn Bỉ Maurice Maeterlinck. Như tác phẩm văn học nước ngoài, con chim xanh cũng mang ý nghĩa hạnh phúc. Trong truyện, anh viết: "Con chim xanh hạnh phúc đó đã trở về với Lương, với áo pull xanh, với Khuê, với Sâm. Ờ, cả đôi thực khách nam nữ hay ghé quán nữa, con chim xanh biếc kia dường như vẫn luôn thấp thoáng trên vai họ. Chúng ta không ai sống để chết, dù cái chết sớm muộn gì cũng vẫy gọi chúng ra. Cũng như vậy, chúng ta không yêu để tan vỡ, đặc biệt khi tan vỡ là điều chúng ta hoàn toàn tránh được".
Sách được in 150 nghìn cuốn, trong đó có 20 nghìn cuốn bìa cứng. Ông Nguyễn Thành Nam, Phó giám đốc Nhà xuất bản Trẻ, cho biết với mỗi cuốn bán ra, 1.000 đồng sẽ được quyên góp cho độc giả nhí ở vùng bị ảnh hưởng bão lũ tại Quảng Nam - quê hương tác giả.
Nguyễn Nhật Ánh sinh năm 1955 tại Thăng Bình, Quảng Nam. Từ 1973, anh vào Sài Gòn sống, theo học ngành sư phạm, tốt nghiệp năm 1976. Bên cạnh năm tập thơ, hơn 30 tập truyện tranh, 12 tập kịch bản phim, anh đã xuất bản hơn 100 tác phẩm văn xuôi về đề tài thanh thiếu niên, tuổi mới lớn và cả thiếu nhi. Anh còn in ba tập bình luận thể thao và hơn 50 tập tư vấn tình yêu dưới các bút danh khác nhau. Anh được Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam ghi nhận là nhà văn viết cho thanh thiếu niên nhiều nhất Việt Nam.
Sách Nguyễn Nhật Ánh từng nhiều lần được chuyển thể lên màn ảnh. Năm 1994, phim Áo trắng sân trường được ra mắt, do Lê Dân đạo diễn, dựa trên truyện Nữ sinh, dàn diễn viên bao gồm Lê Công Tuấn Anh, Y Phụng, Ngô Mỹ Uyên... Năm 1998, phim Chú bé rắc rối dựa trên truyện cùng tên được Phùng Ngọc - diễn viên phim Đất phương Nam - đóng vai chính. Năm 2004, phim truyền hình Kính vạn hoa được ra mắt, với các diễn viên: Ngọc Trai, Tiểu Long, Anh Đào... Phim điện ảnh Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh do Victor Vũ đạo diễn, ra rạp vào năm 2015. Tác phẩm Mắt biếc của Nguyễn Nhật Ánh cũng được đạo diễn này chuyển thể lên màn ảnh cuối năm 2019, đạt doanh thu 180 tỷ đồng.
Mai Nhật