Các xác ướp Andean cổ đại thường có hộp sọ bị làm biến dạng một cách cố ý. Ảnh: Adwo/Shutterstock
Các nhà khoa học phát hiện, một phụ nữ được ướp xác ở Bolivia cách đây gần 800 năm có thể đã bị nhiễm bệnh nấm Coccidioidomycosis, còn gọi là sốt thung lũng, IFL Science hôm 20/8 đưa tin. Căn bệnh thường gây ra những vấn đề không chết người với hệ hô hấp, nhưng trong trường hợp này, nó có vẻ đã phá hủy xương và khiến bệnh nhân mất mạng. Nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Latin American Antiquity, được tiến hành bởi nhóm chuyên gia Italy, trong đó có Ruggero D'Anastasio tại Đại học D'Annunzio Chieti-Pescara.
Bệnh nhân mắc sốt thung lũng do hít phải các tế bào giống bào tử của một số loài nấm Coccidiodes. Đây là bệnh không lây nhiễm, hoành hành ở các vùng khô hạn và bán khô hạn ở tây nam nước Mỹ, Trung và Nam Mỹ. Căn bệnh thường bắt nguồn từ việc tiếp xúc với đất hoặc bụi và ảnh hưởng nhiều nhất đến những người lao động chân tay.
Việc hít phải các tế bào giống bào tử của nấm Coccidioides dẫn đến một bệnh cấp tính giống như viêm phổi, có thể tự khỏi, theo nhóm nghiên cứu. Tuy nhiên, 1% - 5% các trường hợp sốt thung lũng có thể phát triển nghiêm trọng dần, trở thành mãn tính và gây tử vong. Trong chưa đến 1/2 số trường hợp mà bệnh lan rộng, mầm bệnh tấn công xương, để lại những tổn thương lớn ở hộp sọ và cột sống. Trên xương của xác ướp cũng có tổn thương như vậy.
Xác ướp được phát hiện lần đầu trong một hang động ở miền tây Bolivia vào tháng 8/1897, sau đó được Italy mua lại và hiện nằm trong Bảo tàng Nhân chủng học thuộc Đại học Federico II. Các chuyên gia xác định xác ướp có niên đại khoảng 765 năm và là một phụ nữ chết trong độ tuổi 25 - 35. Người này được ướp xác trong tư thế ngồi cuộn tròn, hai chân gập trước ngực và hai tay đặt trên vai. Giống như các xác ướp Andean cổ đại khác, bụng của người phụ nữ nhét đầy lá coca và hộp sọ bị làm biến dạng một cách cố ý để trông dài hơn.
Ban đầu, các nhà nghiên cứu nghi ngờ xác ướp mắc bệnh lao (TB), căn bệnh xuất hiện ở dãy Andes trong thế kỷ 13 và gây ra những tổn thương xương tương tự. Tuy nhiên, khi kiểm tra kỹ hơn, họ nhận thấy bản chất và vị trí các tổn thương của xác ướp khác với tổn thương do bệnh lao gây ra, dẫn đến kết luận người phụ nữ mắc bệnh sốt thung lũng.
"Chẩn đoán này rất đáng chú ý vì bệnh nấm Coccidioidomycosis chủ yếu được mô tả là liên quan đến công việc của nam giới và chưa từng được ghi nhận ở miền tây Bolivia cổ đại. Việc phát hiện mầm bệnh ở xác ướp cho thấy, phụ nữ có thể từng làm việc chân tay và phải tiếp xúc với bụi ở Nam Mỹ trong thời kỳ tiền Tây Ban Nha", nhóm nghiên cứu viết.
Thu Thảo (Theo IFL Science)