 |
|
Những cú sốc về tâm lý có thể gây ngất. |
Chứng ngất thường diễn ra như sau: bệnh nhân thấy nhức đầu, ù tai, buồn nôn, khó thở, lo âu, mặt tái nhợt, tim đập nhanh sau đó chậm lại, đồng tử giãn, vã mồ hôi, mất ý thức, có thể có co giật, cuối cùng ngừng thở, không nghe tiếng tim. Tất cả chỉ xảy ra trong 1-3 phút.
Cần phân biệt triệu chứng của ngất với các chứng động kinh, hạ đường huyết, tai biến mạch máu não, hysterie hay ngộ độc.
Có rất nhiều nguyên nhân gây ngất:
- Bệnh tim mạch: Ngất có thể xảy ra khi bệnh nhân gắng sức hoặc dùng thuốc ức chế trung tâm hô hấp (đối với bệnh tâm phế mạn), khi nhịp tim quá nhanh hoặc quá chậm (bệnh loạn nhịp tim), khi huyết áp tâm thu tụt còn 30 mmHg, hoặc huyết áp tâm trương còn 15 mmHg do đổi từ nằm sang ngồi.
Ngất cũng xảy ra ở những người bị nhồi máu cơ tim cấp, u nhầy nhĩ trái, tràn dịch màng ngoài tim, phình động mạch chủ, hẹp lỗ van động mạch chủ. Các bệnh trên làm giảm đột ngột nồng độ ôxy trong máu, khiến máu không cung cấp đủ ôxy cho não.
- Bệnh đường hô hấp: Ngất xảy ra do ngừng hô hấp trong trường hợp bị điện giật, chết đuối, viêm tủy xám, thiếu máu phổi, ngộ độc khí (chẳng hạn như CO2). Các cơn ho kịch phát cũng gây ngất do làm gián đoạn tuần hoàn phổi, dẫn đến thiếu ôxy ở não.
- Rối loạn thần kinh: Những người có thần kinh yếu rất dễ bị ngất khi bị đau hoặc quá xúc động (do trông thấy những cảnh tượng rùng rợn như tai nạn chết người, chảy máu).
Trong trường hợp chọc tháo dịch màng phổi hoặc cổ chướng, tháo nước tiểu ở bàng quang đang rất căng, việc tháo quá nhanh cũng có thể gây ngất.
Đối với người có nội chứng xoang động mạch cảnh (nằm ở 2 bên cổ), chỉ cần đụng nhẹ vào mạch này (do cạo râu, xoay đầu, cổ áo quá chật) là tim sẽ đập chậm lại, mạch giãn, huyết áp hạ, dẫn đến ngất. Những người có cơn đau quặn thận - niệu quản, sang chấn tinh hoàn hay vùng thanh quản... cũng có thể bị ngất.
- Các vấn đề về não như u não, chấn thương sọ não, tai biến mạch máu não. Các bệnh này gây thiếu ôxy não khu trú, dẫn đến ngất.
- Bệnh đường tiêu hóa như đầy hơi, khó tiêu, viêm ruột, chảy máu đường tiêu hóa.
Khi có người bị ngất, cần tiến hành ngay các biện pháp sơ cứu sau:
- Đặt bệnh nhân nằm đầu thấp hơn chân, đầu quay sang một bên (nhằm đề phòng trường hợp lưỡi tụt vào cổ họng hoặc bệnh nhân hít chất nôn vào phổi).
- Cho ngửi tinh dầu thơm.
- Nới lỏng quần áo và những chỗ thắt chặt khác. Nếu thân nhiệt thấp hơn bình thường thì cho đắp chăn ấm.
- Nếu có thể, tiêm 1-2 ống Atropin 1/4 mg vào dưới da, 1 ống Depersolon 30 mg vào tĩnh mạch. Nếu tình trạng ngừng tim, ngừng thở kéo dài, tiêm adrenalin 1 mg vào buồng tim, xoa bóp tim, kết hợp với hà hơi thổi ngạt.
- Gửi bệnh nhân đến bệnh viện.
TS Đào Kỳ Hưng, Sức Khỏe & Đời Sống