Quân đội Ukraine những ngày qua lần lượt tuyên bố tái kiểm soát hai làng Kleshcheevka và Andreevka ở tỉnh Donetsk, đánh dấu bước tiến đầu tiên trong nỗ lực giành lại thành phố Bakhmut.
Đây là thành phố mà Kiev để mất vào tay Nga hồi tháng 5, sau trận đánh được nhận định là đẫm máu và kéo dài nhất kể từ khi xung đột bùng phát. Ước tính hàng nghìn binh sĩ mỗi bên đã thiệt mạng sau 10 tháng giao tranh tại đây, điều khiến Bakhmut có biệt danh là "cối xay thịt".
Theo chuyên gia chiến sự Vladislav Ugolny của trang RT, để phục vụ cho chiến dịch giành lại Bakhmut, Ukraine đã huy động Tư lệnh lục quân Oleksandr Syrskyi, một trong những tướng giỏi nhất nước này, cùng một lực lượng lớn gồm nhiều đơn vị tinh nhuệ như Lữ đoàn Xung kích Độc lập số 3 và Lữ đoàn Xung kích Đường không số 80.
Thành viên Lữ đoàn Xung kích Độc lập số 3 Ukraine tại Bakhmut hôm 7/9. Ảnh: Reuters
Kiev từng cho biết quân đội nước này muốn kiểm soát Bakhmut để kìm chân lực lượng Nga, ngăn đối phương tiến sâu hơn về phía tây và nhắm trực tiếp vào phòng tuyến của Ukraine trong khu vực. Trong khi đó, Ugolny nhận định Ukraine dồn lực giành lại Bakhmut vì đây là vấn đề "mang tính danh dự" của Kiev.
Trong giai đoạn đầu của cuộc xung đột, Bakhmut được coi là biểu tượng về nỗ lực kháng cự Nga của Ukraine. Hình ảnh về chiến sự tại thành phố này được người dân Ukraine cập nhật liên tục trên mạng xã hội, trong khi "Bakhmut sẽ thủ vững" là một trong các khẩu hiệu phổ biến nhất tại Ukraine vào thời điểm đó.
"Việc để mất thành phố biểu tượng về truyền thông này là một thất bại đau đớn của Ukraine, nên Kiev muốn giành lại nó", Ugolny nói.
Giới chuyên gia và các quan chức phương Tây từng nhiều lần chỉ trích việc Ukraine dồn quá nhiều nguồn lực quý giá để bảo vệ Bakhmut, trong đó có những đơn vị được thành lập cho chiến dịch phản công cũng được tung vào trận chiến và hứng chịu thiệt hại lớn.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin hồi tháng 3 khẳng định Bakhmut không mang nhiều giá trị chiến lược và việc bị mất thành phố này không đồng nghĩa Ukraine sẽ mất thế chủ động trong cuộc chiến.
"Việc Tổng thống Zelensky không nghe theo lời khuyên của Mỹ là một trong những nguyên nhân khiến chiến dịch phản công của Ukraine đang diễn ra chậm chạp", Ugolny nhận định.
Ukraine phát động chiến dịch phản công được chờ đợi từ tháng 6, song tốc độ được đánh giá không nhanh như mong đợi. Trong hơn 3 tháng chiến đấu ác liệt, các đơn vị Ukraine chỉ tiến được khoảng 15 km trên ba trục tác chiến thành công nhất.
Tại mặt trận Zaporizhzhia, Ukraine đến cuối tháng 8 mới phá vỡ được phòng tuyến đầu tiên của Nga ở làng chiến lược Rabotino và hiện gặp khó khăn trong nỗ lực tiến sâu hơn.
Tờ Economist tuần trước nhận định nỗ lực giành lại Bakhmut của Ukraine đang gây ảnh hưởng lớn tới chiến dịch phản công ở miền nam, do các lữ đoàn giàu kinh nghiệm chiến đấu nhất của Kiev đã được huy động ra Bakhmut, mặt trận mà quân đội Ukraine mới chỉ giành được "tiến triển khiêm tốn".
Meduza, hãng truyền thông độc lập có trụ sở ở Litva chuyên đưa tin về Nga, cũng cho rằng việc chiếm Kleshcheevka và Andreevka chưa phải là bước đột phá lớn, do quân đội Nga đã lùi về phía sau tuyến đường sắt Bakhmut–Horlivka và thiết lập phòng tuyến mới.
Pháo tự hành M109 của Ukraine tại tỉnh Donetsk ngày 11/9. Ảnh: Reuters
Ngay cả khi tái kiểm soát Bakhmut, Ukraine cũng khó giành được nhiều lợi ích chiến lược, vì việc mất thành phố này không gây ảnh hưởng tới mạng lưới hậu cần của Nga. Meduza cho rằng khu vực mà Ukraine cần tập trung nguồn lực là mặt trận phía nam, nơi họ đã chọc thủng phòng tuyến đầu tiên của Nga.
Theo chuyên gia Ulgony, Ukraine chưa rút được kinh nghiệm từ giai đoạn chiến sự trước đó tại Bahkmut và "rơi vào cùng một cái bẫy", đó là tiêu tốn quá nhiều nguồn lực vào các mục tiêu phi thực tế.
"Cái giá phải trả cho việc tiến công theo hướng này đang ngày một lớn, trong khi cơ hội để đạt được thành công thật sự vẫn rất nhỏ", Ulgony nhận định.
Tuy nhiên, các chuyên gia tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), trụ sở tại Washington, cho rằng chiến dịch tấn công Bakhmut của Ukraine cũng phần nào giúp Kiev kìm chân nhiều đơn vị lính dù tinh nhuệ của Nga, khiến lực lượng của Moskva ở mặt trận phía nam bị mỏng hơn.
"Hai trong số 4 sư đoàn dù và ba trong số 4 lữ đoàn dù của Nga đang làm nhiệm vụ phòng thủ ở Bakhmut. Nga không có đủ lực lượng dự phòng để huy động ngăn chặn chiến dịch phản công chính của Ukraine ở Zaporizhzhia", ISW nhận định, thêm rằng Ukraine cần phải tiếp tục tiến hành các chiến dịch quy mô lớn ở Bakhmut để phân tán lực lượng Nga.
Phạm Giang (Theo RT, Economist)