Cụ bà Nguyễn Kim Hạnh (81 tuổi, TP HCM) nhập viện BVĐK Tâm Anh trong tình trạng không thể đi lại do tai nạn té ngã tại nhà. Trước đó 4 ngày, khi di chuyển trong nhà, cụ Hạnh bị vấp ngã. Thấy cụ vẫn còn đi lại được, ít đau đớn, thêm một phần vì lo sợ dịch bệnh nên gia đình không đưa đi bệnh viện khám. Hai ngày sau đó, cụ lại tiếp tục té ngã trong nhà vệ sinh. Lần này, cụ đau đớn nhiều hơn, nhất là vùng hông trái, không thể đi lại được. Gia đình cụ đã liên lạc với nhiều bệnh viện chuyên khoa nhưng các đơn vị đều trong tình trạng quá tải hoặc ưu tiên điều trị Covid-19.

Theo ghi nhận của BVĐK Tâm Anh TP HCM, trong thời gian dịch bệnh Covid-19, thực hiện giãn cách, số trường hợp bệnh nhân lớn tuổi té ngã tại nhà có gia tăng đáng kể.

Theo các chuyên gia lão khoa, với người lớn tuổi, té ngã gây gãy xương thường phải nằm bất động thời gian dài. Hệ luỵ thường gặp nhất là huyết khối tĩnh mạch, nhiễm trùng tiểu dẫn đến suy thận, nhiễm trùng huyết, viêm phổi, loét tì đè... Biến chứng thuyên tắc phổi do nằm lâu có thể tiến triển suy hô hấp cấp dẫn đến tử vong. Vì vậy, được chẩn đoán đúng và phẫu thuật kịp thời sẽ giúp bệnh nhân vượt qua nguy hiểm, có thể đi lại và xuất viện chỉ sau 2 ngày.

Thay khớp háng không đau, đi lại ngay sau 2 ngày

ThS.BS.CKI Đặng Khoa Học, BVĐK Tâm Anh, cho biết, cụ Hạnh bị gãy kín cổ xương đùi trái, di lệch nhiều. Tuy nhiên không thể áp dụng cấp cứu nắn lại các di lệch và kết hợp xương bằng vít hoặc một loại nẹp đặc biệt DHS kèm vít như cho người trẻ tuổi.

"Người bệnh lớn tuổi đều đã bị loãng xương nên mật độ xương kém, nếu gãy cổ xương đùi di lệch nhiều, thay khớp háng là lựa chọn an toàn và mang lại hiệu quả cao nhất", bác sĩ Học đánh giá.

TS.BS Tăng Hà Nam Anh, Giám đốc Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, BVĐK Tâm Anh TP HCM, đã quyết định phẫu thuật thay khớp háng bán phần bằng kỹ thuật Superpath cho bệnh nhân, để cụ có thể đi lại ngay và tránh được những biến chứng. Kỹ thuật Superpath không xâm lấn nhiều đến cơ, vết mổ chỉ dài 5 cm, không cắt cơ và bao khớp sau. Do đó, bệnh nhân mất rất ít máu trong phẫu thuật, giảm đau tối đa, bảo tồn tối đa các cấu trúc cơ khớp, tránh trật khớp. Song song đó, bác sĩ cũng sử dụng phương pháp giảm đau đa mô thức kết hợp phục hồi chức năng ngay sau phẫu thuật.

Chưa đầy 24 giờ từ khi nhập viện, cụ Hạnh được phẫu thuật thay khớp háng và hoàn tất chỉ sau 30 phút.

Ngày đầu tiên sau mổ, bác sĩ phục hồi chức năng và kỹ thuật viên vật lý trị liệu đến tận giường hỗ trợ bệnh nhân tập các động tác tại giường như ngồi lên, đứng dậy với khung trợ giúp, tập các bài tập hỗ trợ hô hấp... Sang ngày thứ hai, cụ Hạnh bắt đầu tập đi lại tự do với khung, không có bất cứ giới hạn vận động nào. Cụ thậm chí có thể làm các động tác từng xem là điều "cấm kỵ" khi thay khớp háng trước đây là: ngồi xổm, vắt chân chữ ngũ...

"Đến nay, mẹ tôi xuất viện đã được hơn 19 ngày. Sức khỏe ổn định. Cả gia đình cảm thấy đây quả là một điều kỳ diệu khi mẹ có thể tập đi từ ngày thứ hai sau mổ. Hiện bà có thể thoải mái di chuyển mà không cần bất kỳ dụng cụ hỗ trợ nào cả", chị Cao Huyền, con gái cụ Hạnh, chia sẻ.

 

 

Nguy cơ người lớn tuổi té ngã tăng cao trong mùa dịch

Đề phòng và xử trí té ngã tại nhà

Theo bác sĩ Nam Anh, té ngã là một trong những tai nạn thường gặp, đặc biệt ở người cao tuổi. Ở Mỹ, té ngã là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho người trên 65 tuổi. Ở nước ta, một nghiên cứu được thực hiện năm 2014 cho thấy, 57,1% bệnh nhân điều trị các chấn thương ở độ tuổi trên 60 và hầu hết là do gặp tai nạn té ngã trong nhà vệ sinh, vấp võng, té cầu thang...

Bác sĩ Nam Anh khuyến cáo: Việc té ngã ở người cao tuổi thường được dự đoán bằng những tình huống tương tự trước đó và gồm những nguyên nhân phổ biến như: yếu tố môi trường (sàn nhà trơn trượt, nhà mới chưa quen địa hình...); yếu tố hoàn cảnh (thiếu ánh sáng, không tập trung khi đi lại...); yếu tố bên trong (mắt mờ, khả năng cân bằng kém, yếu cơ...).

Vì vậy, để phòng tránh té ngã ở người cao tuổi, các gia đình nên lắp thêm thanh vịn cầu thang và ở những khu vực trơn trượt như nhà vệ sinh, sân vườn, dán miếng phản quang ở các bậc tam cấp...

Khi tai nạn xảy ra, đặc biệt, trong những ngày giãn cách xã hội như hiện nay, bác sĩ Nam Anh hướng dẫn cách xử trí:

Thân nhân trước tiên cần xem xét tình trạng chấn thương, kiểm tra tri giác xem người bệnh còn tỉnh táo không, có khó thở không, có đau đầu hay không, cử động tay chân thế nào...

Nếu người bệnh có dấu hiệu mất tri giác, tuyệt đối tránh thay đổi tư thế đột ngột và thận trọng cố định vùng đầu cổ.

Nếu người bệnh còn tỉnh, nên cho nằm nghỉ ngơi.

Đặc biệt, người thân nên liên lạc ngay với cơ sở y tế gần nhất để được hướng dẫn các bước xử lý tiếp theo, tùy vào tình trạng cụ thể.

"Việc trì hoãn điều trị chấn thương té ngã ở người già có thể làm mất đi "thời gian vàng" chẩn đoán và điều trị, làm tăng nguy cơ tàn phế đáng tiếc và giảm tuổi thọ. Hiện nhiều bệnh viện đảm bảo công tác phòng dịch tốt, sẵn sàng cấp cứu và điều trị, phẫu thuật cho người bệnh. Do đó, các gia đình nên cố gắng tranh thủ đưa người bệnh đến bệnh viện sớm nhất. Không chỉ có Covid-19, nhiều bệnh tật và chấn thương có thể nguy hiểm đến tính mạng của mọi người", bác sĩ Nam Anh nhấn mạnh.

Anh Ngọc