"Nhiều gia đình cứ đau họng là mua kháng sinh uống, rất nguy hiểm, có thể gây tình trạng kháng kháng sinh", PGS Trần Phan Chung Thủy, Chủ tịch Hội Tai Mũi Họng Việt Nam nói tại tọa đàm về viêm họng, ngày 14/9, và thêm rằng hiểu sai về sử dụng kháng sinh trong điều trị viêm họng cấp là một trong các nguyên nhân gây lạm dụng kháng sinh nhiều nhất tại Việt Nam.
Đau họng là triệu chứng phổ biến của bệnh viêm họng do nhiễm trùng đường hô hấp trên, mỗi người trung bình mắc từ hai đến bốn lần một năm. Trung bình cứ 10 ca viêm họng do virus thì 8 ca không nguy hiểm và tự khỏi. Một số ít trường hợp còn lại do nhiễm vi khuẩn và các nguyên nhân khác, được bác sĩ chỉ định sử dụng kháng sinh.
Bác sĩ Nguyễn Thị Thu Loan, Giám đốc Y khoa Reckitt Việt Nam, cho rằng lựa chọn thuốc trong điều trị bệnh đường hô hấp rất quan trọng. "Mọi người nên hạn chế sử dụng kháng sinh trừ khi có chẩn đoán rõ ràng bệnh nhân bị nhiễm khuẩn", bà nói.
Bác sĩ khuyên thay vì tự ý dùng thuốc kháng sinh, bên cạnh các biện pháp hỗ trợ như giảm đau hạ sốt bằng paracetamol, bổ sung đủ nước và dinh dưỡng, có thể sử dụng thuốc giảm đau kháng viêm thuộc nhóm thuốc NSAID. Đây là nhóm thuốc không steroid, gồm nhiều hoạt chất khác nhau và không có tác dụng gây nghiện, tác dụng giảm đau họng, khó nuốt và sưng họng.
Các chuyên gia cảnh báo lạm dụng thuốc kháng sinh gây tình trạng kháng thuốc nguy hiểm.. Ảnh: Medical News Today
WHO đã đưa Việt Nam vào nhóm các nước có tỷ lệ đề kháng kháng sinh cao nhất thế giới. Bản đồ sử dụng kháng sinh năm 2015 của Tổ chức IMS Health cũng cho thấy Việt Nam thuộc nhóm nước sử dụng nhiều kháng sinh. Trong khi nhiều quốc gia phát triển sử dụng kháng sinh thế hệ một vẫn hiệu quả thì Việt Nam đã phải dùng tới kháng sinh thế hệ ba và bốn.
"Đáng lo ngại hơn, nước ta đã xuất hiện một số loại siêu vi khuẩn kháng tất cả loại kháng sinh", bà Thủy chia sẻ. Bộ Y tế nhận định tình trạng kháng kháng sinh bắt nguồn từ thói quen mua thuốc không cần đơn của người dân. Thậm chí, các bác sĩ cũng sử dụng kháng sinh cho bệnh nhân không hợp lý. Hàng năm, trên thế giới có hàng triệu người chết do kháng thuốc, trong đó có 1,4 triệu trẻ em. Nếu kháng thuốc, người bệnh phải nằm viện lâu hơn và tỷ lệ tử vong tăng ở tất cả nhóm tuổi.
Không chỉ ở Việt Nam, lạm dụng kháng sinh đang trở thành một vấn nạn toàn cầu và dẫn đến tình trạng kháng thuốc. Theo bà Thủy, nếu tình trạng này tiếp tục, tương lai kháng sinh sẽ trở nên vô ích và con người đứng trước những căn bệnh không còn thuốc chữa. Mới đây, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo sự thiếu hụt nghiêm trọng kháng sinh mới đang đe dọa nỗ lực hạn chế lây lan vi khuẩn kháng thuốc.
WHO dự báo đến năm 2050 chi phí do kháng kháng sinh trên toàn cầu lên tới 100 nghìn tỷ USD và gây ra khoảng 10 triệu ca tử vong trong mỗi năm. Hậu quả kinh tế của kháng kháng sinh được cho là nặng nề tương đương với khủng hoảng tài chính.
Vì vậy, bác sĩ khuyến cáo chỉ mua và sử dụng kháng sinh theo đơn. Dùng kháng sinh đủ liều, đủ thời gian, không bỏ dở giữa chừng khi thấy sức khỏe khá hơn. Không sử dụng kháng sinh thừa của lần điều trị trước, hoặc thuốc theo đơn của người khác.