Trang Sina cho biết ngày 25/7, một người ở Lữ Lương, Sơn Tây bị điện giật và tử vong sau khi thợ điều hòa đến nhà hỗ trợ lắp đặt. Cảnh sát sau đó đã vào cuộc điều tra và nguyên nhân được đưa ra là do lắp sai đường dây điện. Sự việc đang trở thành đề tài nóng trên mạng xã hội Trung Quốc vì máy điều hòa nhiệt độ là món đồ điện tử được sử dụng phổ biến mùa nắng nóng.
Cuối năm ngoái, vợ chồng ông Chu ở Quý Dương, Sâm Châu, Hồ Nam cũng bị thương trong quá trình tự vệ sinh điều hòa. Ông cho biết gia đình mua một chiếc điều hòa cũ về dùng từ một năm trước đó, nhưng thiết bị làm lạnh kém, nên ông cùng vợ tháo máy nén ra vệ sinh. Không may, ông quên ngắt điện điều hòa. Một tiếng nổ lớn xảy ra, tay trái của ông bị đứt lìa do vụ nổ, còn vợ ông bị bỏng nặng vùng mặt, thương tật hơn 70%.
Ông Chu được bác sĩ chăm sóc tại bệnh viện sau vụ nổ điều hòa. Ảnh: Sohu
Theo các chuyên gia, việc sử dụng điều hòa tương đối an toàn. Tuy nhiên những năm qua, nhiều sự cố được ghi nhận hơn. Báo cáo công bố hồi tháng 4 của Hiệp hội Phòng cháy chữa cháy Mỹ (NFPA) cho thấy điều hòa là nguyên nhân gây ra 1% vụ hỏa hoạn năm 2022 tại nước này, khiến 120 người bị thương, 40 người thiệt mạng và thiệt hại tài sản 82 triệu USD.
Còn ở các nước đang phát triển, một trong những lý do khiến các sự cố với điều hòa tăng là nắng nóng bất thường khiến nhu cầu sử dụng thiết bị cao. Nhiều gia đình chọn mua máy cũ để tiết kiệm chi phí. Một số người không được đào tạo bài bản nhưng vẫn tham gia bảo trì, vệ sinh máy. Thao tác, lắp đặt và vệ sinh không đúng cách là nguy cơ tiềm ẩn dẫn đến các tai nạn.
Một vụ nổ điều hòa diễn ra hồi tháng 5/2022 tại Trung Quốc. Video: Toutiao
Nguyên nhân khiến điều hòa kém an toàn
Theo chuyên gia của Temperature Master, điều hòa có hai bộ phận chính là dàn nóng và dàn lạnh. Ban đầu, môi chất làm lạnh đi qua dàn lạnh và hấp thụ nhiệt từ môi trường xung quanh. Quạt gió trong cục lạnh hút không khí trong phòng, đẩy qua dàn lạnh để làm mát trước khi đưa ngược trở lại phòng. Tiếp đó, môi chất mang nhiệt được chuyển đến máy nén. Tại đây, khi gas sẽ được nén tới áp suất cao rồi được đưa qua dàn nóng để làm mát nhờ quạt và dàn lá tản nhiệt. Khi đi qua dàn nóng, môi chất sẽ có nhiệt độ thấp hơn. Gas sẽ tiếp tục được đưa đến van tiết lưu để giảm áp suất, giảm nhiệt và bắt đầu một chu trình làm lạnh mới.
Phần lớn điều hòa hiện nay là loại biến tần, dùng môi chất lạnh R22, R410a hoặc R32. R32 là môi chất làm lạnh phổ biến nhưng dễ cháy nổ khi tiếp xúc lửa. Một số vụ nổ xảy ra trong quá trình sửa, hàn cục nóng khiến chất này bắt lửa.
Ngoài ra, một số điều hòa loại cũ dùng chất làm lạnh Propane, tương tự khí gas nấu ăn. Khi bị rò rỉ, khí này dễ kết hợp oxy trong không khí và bốc cháy, cộng thêm nhiệt độ cao từ máy nén ở dàn nóng có thể gây nổ.
Nguyên nhân tiếp theo là các bộ phận bên trong điều hòa như cuộn dây ngưng tụ, đường dẫn chất làm lạnh bị tắc hoặc lỗ thông hơi bị bám bẩn sau thời gian dài sử dụng. Khi đó không khí bên trong bị nghẽn, làm mất cân bằng và tạo tia lửa điện.
Các chuyên gia cũng lưu ý việc sử dụng sai loại khí làm lạnh hoặc còn quá ít chất làm lạnh cũng có thể khiến máy hoạt động quá công suất, dẫn đến quá nhiệt. Ngoài ra, do tốn lượng lớn điện năng để vận hành, dây dẫn điện gắn điều hòa cũng cần có tải trọng lớn. Theo thời gian, một số vết tiếp xúc có thể bị axit, gây đoản mạch.
Lưu ý khi dùng điều hòa
Một trong những lưu ý đầu tiên được các chuyên gia khuyến cáo khi dùng điều hòa là không nên tự lắp đặt khi không có chuyên môn. Việc lắp sai van áp suất, áp thấp, dây dẫn điện hoặc mối hàn ống đồng đều có thể là gây ra các vụ nổ dù thiết bị còn mới.
Ngoài ra, người dùng cũng nên vệ sinh thường xuyên cả dàn nóng và dàn lạnh để đảm bảo không có bụi bặm, chất làm cản trở quá trình truyền tải nhiệt, làm mát của thiết bị.
Nếu điều hòa trong gia đình đã cũ, phải đảm bảo gas được bơm vào đúng loại nhà sản xuất đã quy định.
Nguồn điện của điều hòa nên được lắp công tắc tự ngắt riêng khi dòng điện có thay đổi đột ngột. Trong trường hợp mưa bão, người dùng cũng nên ngắt kết nối điện hoàn toàn với điều hòa.
Người dùng cũng cần thường xuyên lắng nghe tiếng kêu của động cơ. Nếu máy phát ra tiếng lạ, có thể vòng bi đã bị mòn, cần thay mới. Việc lắp đặt cục nóng cũng cần tuân thủ quy tắc an toàn, đảm bảo dễ tản nhiệt.
Khương Nha