Đại sứ quán Trương Triều Dương: "Máu chảy ruột mềm, thấy đồng bào mất nhà cửa, tôi thật đau xót". Ảnh: An Nhơn
- Xin ông cho biết tình hình người Việt ở Philippines sau siêu bão Haiyan?
- Hơn 1.000 người Việt ở tại Philippines, trong đó vùng tâm bão Haiyan có khoảng 50 người. Họ chủ yếu sống bằng nghề buôn bán nhỏ. Sau siêu bão xảy ra, Tacloban bị san bằng, tất cả người Việt cũng mất trắng nhà cửa, tài sản, giấy tờ.
Dù có rất nhiều người chết ở tâm bão Tacloban, nhưng may mắn đến thời điểm này không có người Việt thiệt mạng. Sau bão, tất cả người Việt phải tháo chạy trong dòng người Philippines đổ dồn sang thị trấn Ormoc, cách Tacloban 105 km về phía tây. Khi nạn cướp bóc từ Tacloban lan sang Ormoc thì họ vất vả di chuyển bằng phà sang Cebu (eo biển cách Ormoc 40 km) và ở đây an toàn cho đến nay.
Hiện họ phải sống ở khu tập thể sau một siêu thị và nhờ vào nguồn lương thực cứu trợ mà Đại sứ quán Việt Nam cùng các tổ chức thiện nguyện khác gửi qua. Một số người sống nhờ vào nhà của người thân, vài người khác đã trở về Việt Nam.
Về thông tin 3 người Việt bị mất tích ở Tacloban, qua rà soát, chúng tôi biết anh Nguyễn Hữu Cư (Đồng Đế, Khánh Hòa) đã trở về Việt Nam an toàn, anh Trương Quang Sỹ đang ở tại Tanawan (cách Tacloban 30km), còn anh Nguyễn Hữu Đức (quê ở Cồn Giữa, Xuân Hưng, Nha Trang) cũng liên hệ Đại sứ quán làm thủ tục, xin giúp đỡ về nước.
- Đại sứ quán Việt Nam tại Philippines đã hỗ trợ cho kiều bào như thế nào?
- Ngay sau khi siêu bão đi qua, xác định người Việt có sinh sống trong vùng bị ảnh hưởng, nhân viên Đại sứ quán đã mua vải, thuốc, nước lọc, lương khô, mỳ ăn liền..., đồng thời liên hệ Bộ quốc phòng Philippines xin hỗ trợ chuyển hàng hóa đến Tacloban. Nhưng do tình trạng nơi này bị rối loạn nên họ yêu cầu chúng tôi chờ thu xếp. Chúng tôi liên liên hệ với phía Mỹ, Singapore... những quốc gia có phương tiện máy bay quân sự đến Tacloban. Họ đồng ý nhưng chỉ cho một, hai nhân viên theo, chứ không cho mang hàng hóa.
Lo lắng cho Việt kiều ở vùng bão, chúng tôi quyết định gửi công hàm cứu trợ cứu nạn đến Cục hàng không Philippines xin chuyển 300 kg hàng hóa đi đường vòng đến Cebu rồi đường phà đến Ormoc, nơi số đông người Việt đã di tản đến lánh nạn.
Việc di chuyển hàng hóa qua phà để đến Ormoc lúc đầu hầu như không thể, bởi nhân viên Đại sứ quán phải vượt qua dòng người chen chúc qua phà để trốn chạy. Nhưng bằng nỗ lực, đến sáng 14/11, tức 6 ngày sau siêu bão, bà con đã nhận được hàng cứu trợ của Đại sứ quán.
Sau khi trao đồ cứu trợ xong cho 36 người Việt tại Ormoc, nhân viên sứ quán tiếp tục lên đường vào Tacloban để tìm kiếm và đưa 2 gia đình Việt với 5 người, trong đó có trẻ nhỏ còn đang mắc kẹt tại đó về Ormoc an toàn.
- Tâm trạng của bà con như thế nào thưa ông?
- Trong 49 người di tản khỏi Tacloban đến Cebu, có 23 người đã liên hệ Đại sứ quán mong mỏi được về trong chuyến bay miễn phí do VietJetAir đón vào ngày 24/11 tới. Tuy nhiên, tất cả đều khó về được, bởi họ vướng tiền thuế visa. Cụ thể, trường hợp anh Nguyễn Hữu Đức, chúng tôi đã giúp đỡ mua vé cho anh về nước, nhưng khi ra sân bay, anh bị chặn lại vì hơn một năm chưa đóng thuế.
Luật pháp của Philippines quy định đối với người nước ngoài cư trú tại nước này, visa chỉ cấp trong thời hạn 2 tháng, hết 2 tháng phải gia hạn với mức từ 6.000 đến 8.000 Piso/lần (tương đương 150-200 USD). Tuy nhiên, đa số những người Việt Nam đến đây đều không đóng khoản tiền này đầy đủ dẫn đến tình trạng cư trú bất hợp pháp. Nhiều người nợ thuế đến hơn 200.000 Piso (khoảng 100 triệu Việt Nam), chưa kể tiền phạt.
Đại sứ quán đang nỗ lực làm việc với các cơ quan chức năng Philippines, trong đó xin Cục quản lý nhập cư nước này miễn thuế cho các công dân Việt Nam. Ít nhất hơn 3 tuần nữa, các công dân Việt Nam có thể được về nước.
Qua vụ này, người Việt đi lao động nước ngoài nói chung, Philippines nói riêng cần tuân thủ các quy định của nước sở tại. Đối với những người bị mất tất cả giấy tờ trong bão, Đại sứ quán sẽ liên hệ xác minh lý lịch từ Việt Nam để cấp giấy thông hành cho những người này hồi hương.
Nhân viên Đại sứ quán mang hàng đến cứu trợ nhóm người Việt ở Tacloban. Ảnh: Đại sứ quán cung cấp.
- Vậy những người muốn giúp đỡ liên hệ với Đại sứ quán qua đầu mối nào?
- Tôi mới nhậm chức Đại sứ ở Philippines hơn một tháng. Thấy đồng bào mình bị mất tài sản, không nơi nương tựa, tôi đau xót lắm, máu chảy ruột mềm. Thực ra không phải bà con liên lạc với sứ quán, mà ngay sau bão chính chúng tôi, qua các kênh thông tin đầu mối, đã chủ động tìm kiếm bà con. Hiện các nhân viên Đại sứ quán vẫn ở Cebu để giúp đỡ cứu trợ các Việt kiều tị nạn tại đây, vẫn liên lạc thường xuyên để nắm bắt tình hình cuộc sống của mọi người.
Ngoài ra, công dân Việt Nam có thể liên lạc qua đường dây nóng +00639982756666 để được hướng dẫn và hỗ trợ kịp thời trong các trường hợp khẩn cấp. Những người trong nước muốn giúp đỡ bà con tại Philippines có thể liên hệ với các nơi quyên góp trong nước hoặc liên lạc trực tiếp với Đại sứ quán tại Philippines.
An Nhơn