Thiết bị bay không người lái cánh cứng cất cánh thẳng đứng (UAV-VTOL) và xuồng không người lái đo sâu hồi âm (USV Echo sounder) được nhóm nghiên cứu tại Viện Khoa học Đo đạc và Bản đồ nâng cấp, cải tiến từ hoạt động độc lập lên chuẩn tự hành kiểu bầy đàn. Các thiết bị này có thể hoạt động độc lập hoặc cùng thực hiện công việc giống nhau trên một phần mềm điều khiển duy nhất, sau đó tự động gửi dữ liệu về hệ thống server trung tâm.
Thạc sĩ Lưu Hải Âu - Giám đốc trung tâm Tin học Trắc địa và Bản đồ - Viện Khoa học Đo đạc và Bản đồ - Bộ Tài nguyên và Môi trường, Trưởng nhóm nghiên cứu cho biết, các UAV được nhóm nghiên cứu tận dụng từ thân vỏ của thiết bị bay mô hình, sau đó tự phát triển phần mềm dựa trên nhu cầu thực tế của ngành Đo đạc Bản đồ và điều tra dữ liệu Tài nguyên và Môi trường.
Thạc sĩ Lưu Hải Âu (phải) giới thiệu thiết bị UAV tại triển lãm 20 năm thành lập Bộ Tài nguyên và Môi trường, sáng 5/8. Ảnh: Tùng Đinh
Theo Ths Hải Âu, hiện nay việc sử dụng thiết bị UAV và xuồng không người lái (USV) chuyên dụng để bay chụp và đo đạc thành lập bản đồ trên cạn và dưới nước được ứng dụng rộng rãi trên thế giới và Việt Nam.
Tính ưu việt của các giải pháp này là cơ động, kinh tế, an toàn lao động, phù hợp với các khu đo có diện tích nhỏ và trung bình nếu đo trên diện tích nhỏ. Nhưng trên diện tích lớn, đòi hỏi thời gian nộp sản phẩm nhanh thì quy trình sử dụng thiết bị không người lái chưa được tối ưu.
Nhóm thử nghiệm bay hệ thống UAV bầy đàn. Video: Nhóm nghiên cứu
Cuối tháng 2 năm 2022 nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm thực tế bay quét lidar trên UAV thành lập bản đồ địa hình tại khu vực tỉnh Hà Tĩnh và Quảng Bình. Với 4 thiết bị UAV bay 20 km trên diện tích 4.000 ha, nhóm nghiên cứu chỉ thực hiện trong 1 ngày với 5 giờ bay chụp và quét lidar đồng thời. "Nếu bay độc lập như trước đây sẽ cần thời gian 10 ngày, đó là chưa kể phụ thuộc thời tiết mưa, gió lớn không bay được", Ths Hải Âu nói và cho biết dàn UAV này chỉ cần 1 người vận hành, toàn bộ dữ liệu sẽ được tự động gửi về hệ thống theo thời gian thực.
Khách tham quan tìm hiểu thiết bị UAV tại gian hàng giới thiệu kết quả nghiên cứu sáng 5/8. Ảnh: Tùng Đinh
Hiện "Ngành đo đạc bản đồ dân sự Việt Nam chưa từng nhập hệ thống UAV chuyên dụng bay theo bầy đàn để thực hiện các nhiệm vụ đo bản đồ, vì kinh phí rất lớn và cũng chưa có hãng nào bán", ông Hải Âu cho biết.
Thiết bị UAV bay kiểu riêng lẻ (có khả năng bay kết hợp kiểu bày đàn) được nhóm chế tạo thành công có chi phí rẻ hơn rất nhiều so với thiết bị UAV bay kiểu riêng lẻ nhập ngoại. Sản phẩm góp phần giải quyết bài toán thi công đo đạc bản đồ và điều tra dữ liệu tài nguyên và môi trường cho các khu vực, trong đó đặc biệt là các vùng khó khăn: Biên giới, hải đảo, vùng biển, sông suối giáp ranh, chồng lấn và vùng có địa hình chia cắt con người không tiếp cận được.
Hồng Liễu