Người cao tuổi Thượng Hải sinh hoạt tại sự kiện mai mối do Yinfa tổ chức. Ảnh: Straits Times
Hầu hết hơn 250 người tham dự sự kiện đã ly dị và đang tìm kiếm một tình yêu mới. Ông Sun Wenbao, 70 tuổi cho hay từ năm 2013, tuần nào ông cũng tham gia các chương trình do trung tâm dành cho người về hưu, thuộc Liên đoàn Lao động Thượng Hải, tổ chức.
Người đàn ông này đã sống 7 năm cô đơn sau khi ly dị vợ năm 2006. Hai người kết hôn năm 1970. 8 năm sau người vợ đòi ly hôn nhưng ông không đồng ý vì họ đã có một cậu con trai 6 tuổi.
"Tôi đang tìm kiếm tình yêu đích thực tôi chưa từng có, thứ tình yêu tôi xứng đáng có được nó", Straits Times dẫn lời ông Sun sau khi trò chuyện cùng một phụ nữ và xin số điện thoại của người này.
Xã hội lão hóa là hệ lụy không ai mong muốn từ chính sách một con tại Trung Quốc. Thực trạng này cùng tư tưởng ly hôn ngày càng phổ biến đã khiến số lượng người già độc thân ở Trung Quốc như ông Sun tăng đột biến.
Theo số liệu thống kê, dân số Trung Quốc hiện nay có gần 1,4 tỷ người, trong đó khoảng 212 triệu người từ 60 tuổi trở lên. Con số này có thể tăng lên 450 triệu vào năm 2055.
Kết quả điều tra dân số lần thứ 6 vào năm 2010 cho thấy có 14,4 triệu người cao tuổi độc thân, cao gần gấp đôi so với con số 7,8 triệu theo điều tra năm 2000. Tại Thượng Hải, tỷ lệ người già độc thân là 25%, gấp gần 4 lần so với con số bình quân cả nước là 7%.
Giáo sư Zhou Haiwang, phó giám đốc nghiên cứu về dân số và phát triển tại Viện Khoa học Xã hội Thượng Hải, cho biết có một nguyên nhân quan trọng dẫn đến thực trạng này, đó là tuổi thọ trung bình của người dân thành phố là 82,5, cao nhất ở Trung Quốc. Tuổi thọ trung bình trên cả nước là 75.
Trung tâm mai mối
Số lượng người cao tuổi độc thân ngày càng tăng kéo theo sự nở rộ của dịch vụ mai mối trong nhiều năm gần đây. Trung tâm dành cho người nghỉ hưu, tổ chức thành lập Nhóm Mai mối Yinfa, hiện có khoảng 250 người tham gia các buổi mai mối hàng tuần. Theo Zhu Bin, người phụ trách ban văn hóa và đời sống của trung tâm, năm 2000, chỉ có 50 người sinh hoạt tại đây.
Bà Zhu cho biết Yinfa, nghĩa là "Đầu bạc" trong tiếng Trung, thu hút khoảng 5.000 thành viên mới mỗi năm và tổng số thành viên hiện nay là 50.000. Hầu hết nữ giới ở độ tuổi 45-55, nam giới là 55-80. Tỷ lệ ghép đôi thành công, được tính khi họ kết hôn hoặc ít nhất chung sống với nhau, là khoảng 20%. Trước đây, tỷ lệ thành công chỉ khoảng 10%.
Ngày càng nhiều người lớn tuổi ở Thượng Hải tập trung tại khu vực bán đồ nội thất ở quận Từ Hối vào thứ ba hàng tuần. Cách đây 10 năm, nơi này trở thành điểm hẹn không chính thức cho người cao tuổi tìm kiếm tình yêu mới.
Nhiều người nói rằng họ bắt đầu hẹn hò ở đây vì không nó nơi công cộng nào ở Thượng Hải thích hợp hơn và cũng vì họ có thể thưởng thức đồ uống miễn phí ở căng-tin tầng hai nhờ thẻ thành viên.
"Những người lớn tuổi như chúng tôi đều tính toán tiền nong cẩn thận", ông Xu Bing, 69 tuổi, một khách quen 8 năm qua, cho biết.
Tuy nhiên, khác với sự kiện do các trung tâm môi giới tổ chức, trong đó những người tham gia phải chứng minh tình trạng độc thân, không có cách nào để xác định liệu những người đến đây có thực sự độc thân và muốn kết hôn hay không.
Một số người được phỏng vấn cho thấy sự thận trọng ở các buổi gặp gỡ và cho biết mục tiêu ban đầu của họ là tìm kiếm tình yêu nay đã được thay thế bằng nhu cầu giao lưu xã hội.
"Gặp gỡ mọi người thường xuyên thay vì quanh quẩn ở nhà giúp tôi khỏe mạnh hơn", bà Gong Mingfang, 63 tuổi, nói. Bà bắt đầu đến đây năm 2009, một năm sau khi chồng qua đời.
Hoạt động khiêu vũ trong một buổi mai mối ở Thượng Hải. Ảnh: Straits Times
Phản đối hay ủng hộ
Zhu cho biết nhờ tư tưởng cởi mở hơn, ngày càng nhiều người có thể thoải mái khi nói về mong muốn của họ.
"Nhu cầu lớn hơn với thế hệ người cao tuổi có một con là kết bạn. Nếu ly dị hay trở thành góa phụ, họ thường phải sống một mình", Zhu nói, đề cập đến chính sách một con của Trung Quốc từ năm 1979.
Tuy nhiên, với một số người, tìm kiếm một người bạn đời ở độ tuổi gần đất xa trời là điều họ muốn giữ kín. Sự phản đối của con cái cũng là yếu tố khiến họ dè dặt, dù phần lớn đều nói rằng gia đình ủng hộ.
Một thành viên 53 tuổi của Yinfa chỉ muốn mọi người gọi mình là bà Liu và từ chối cung cấp thông tin về nghề nghiệp. Bà cho biết đây là lần đầu tiên tham gia chương trình mai mối kể từ khi ly hôn năm 2005, dù được con gái khuyến khích.
"Cô đơn có thể rất khó chịu, đặc biệt khi con gái rời xa vòng tay gia đình. Nhưng khá khó để tìm một tình yêu mới ở lứa tuổi của tôi hiện giờ", bà chia sẻ.
Các luật sư cho biết luật pháp Trung Quốc không cho phép con cái cấm bố mẹ tái hôn. Còn theo các nhà xã hội học, nếu sự phản đối của con cái xuất phát từ mối tư lợi tài sản của cha mẹ, đó là điều bất hiếu.
Một số nhà quan sát nói rằng cùng với mất cân bằng giới tính, tỷ lệ sinh giảm và lực lượng lao động thu hẹp dần, hiện tượng người già cô đơn là một phần của "quả bom hẹn giờ" nhân khẩu học.
Giáo sư Zhou chỉ ra rằng người già rất dễ trở thành nạn nhân của tội phạm tình dục hay tỷ lệ lây nhiễm các bệnh tình dục. Nghiên cứu của Bộ Y tế Trung Quốc và Liên Hợp Quốc cho thấy tỷ lệ nhiễm AIDS ở đàn ông Trung Quốc độ tuổi 60 đã tăng từ 2,2% năm 2005 lên 8,8% năm 2010.
Lựa chọn
Xã hội mở và điều kiện kinh tế cải thiện, ưu tiên của người cao tuổi cũng thay đổi theo. Theo Zhu, phụ nữ lớn tuổi độc thân từng có một tiêu chí, đó là người đàn ông phải có nhà ở. Giờ đây, hầu hết đều không quan tâm đến vấn đề tài chính mà chỉ tìm kiếm sự bù đắp về tình cảm.
Nhiều người được phỏng vấn nói rằng họ không quá kén cá chọn canh, mà chỉ quan tâm đến sự vừa mắt với đối phương. Khi được hỏi thêm, họ liệt kê một số yếu tố khác như có ít nhất một ngôi nhà ở Thượng Hải, độ tuổi và liệu con cái của người kia đã kết hôn hay vẫn còn độc thân.
Ông Sun cho biết ông đã từ chối sự quan tâm của một số thành viên nữ, trong đó có người còn mời ông đi du lịch và thanh toán toàn bộ chi phí, chỉ vì họ không "vừa mắt".
"Tại sao tôi không thể kén chọn. Tôi đang tìm kiếm người sẽ cùng chung sống nốt phần đời còn lại. Tôi cần chắc chắn rằng đó là người tôi muốn nhìn ngắm mỗi ngày", ông nói.
Theo các nhà quan sát, điều quan trọng là giúp người cao tuổi có thể tìm thấy tình yêu phù hợp thông qua các dịch vụ môi giới có sàng lọc.
Fang Quang, 44 tuổi, người đứng đầu Yinfa, cho biết tỷ lệ thành công bằng cách này thường cao hơn, đặc biệt là những người lựa chọn dịch vụ tìm kiếm dựa trên thông tin cá nhân. Họ càng đến và càng tương tác nhiều thì khả năng lựa chọn sẽ càng cao hơn. Fang thậm chí còn khuyên các thành viên bỏ qua sự kiện hàng tuần và tập trung vào dịch vụ mai mối.
"Thật vui khi nhìn thấy người lớn tuổi tìm thấy tình yêu hay tình bạn mới bởi không dễ dàng để họ chấp nhận một ai đó ở độ tuổi xế chiều. Và những ai may mắn sẽ có một cuộc sống hạnh phúc hơn", Fang cho hay.
Thùy Linh