Cô Pan kể, sinh ra tại một thành phố cấp 3 của tỉnh Quảng Đông. Cha cô là con trưởng, phải gánh vác hầu hết trách nhiệm tài chính trong gia đình, từ chăm sóc người thân đau ốm đến lo liệu ma chay, cưới hỏi.
Ngày còn đi học, Pan thường xuyên bị họ hàng chế giễu vì thành tích học tập kém, thích nghe nhạc pop và bị gắn mác lười biếng, ham chơi. "Người lớn không dạy điều hay lẽ phải, mà chỉ biết bắt nạt và trút bỏ áp lực cuộc sống lên tôi", cô nói.
Thái độ của người thân thay đổi hoàn toàn khi Pan được nhận vào trường âm nhạc danh tiếng. Những người từng chỉ trích cô bắt đầu khuyến khích con cái họ học tập cô. Điều này khiến Pan chán ghét và quyết định dừng liên lạc với họ hàng, chỉ dành ngày lễ tết bên cha mẹ.
Câu chuyện của Pan nhận được sự đồng cảm của nhiều người. "Có những người họ hàng lâu lắm mới gặp, nhưng thay vì hỏi thăm sức khỏe, họ chỉ nhăm nhe gây áp lực ép tôi kết hôn, sinh con hay khoe mẽ về con dâu, con rể", một người kể.
Trên trang ifeng.com, bài viết có tiêu đề "Vì sao giới trẻ cắt đứt mối quan hệ với người thân", thu hút 2,9 triệu lượt đọc chỉ trong một giờ.
Các chủ đề tương tự thường xuyên trở thành xu hướng trên mạng xã hội, nhất là mỗi dịp lễ Tết, cư dân mạng lại tranh luận về nguyên nhân giới trẻ ngày càng hạn chế về thăm người thân. Đa phần các câu trả lời đều phàn nàn về những người họ hàng thích soi mói trong gia đình.
Tạp chí Sanlian Lifeweek đã khảo sát về hiện tượng này. Theo đó, 50.000 trong số 116.000 người được hỏi ủng hộ việc cắt đứt quan hệ với họ hàng vì một số đối tượng "không đáng để dành thời gian".
57.000 người khác cho rằng việc ngừng giao lưu là bình thường, bởi nhiều mối quan hệ hời hợt, ít tiếp xúc. Và chỉ 3% số người được hỏi nghĩ rằng việc thăm hỏi là cần thiết, cắt đứt mỗi quan hệ chứng tỏ thiếu lòng hiếu thảo và dễ gây hối hận.
Áp lực cuộc sống và sự soi mói khiến nhiều người trẻ muốn dừng mối quan hệ với họ hàng. Ảnh minh họa: Wang Zhao/AFP
Xu hướng dừng liên lạc với người thân kết hợp với tỷ lệ sinh thấp của Trung Quốc, khiến nhiều người lo ngại sẽ gây bất lợi cho sự phát triển lâu dài của đất nước.
Hu Xiaowu, Phó giáo sư tại Trường Khoa học Xã hội và Hành vi thuộc Đại học Nam Kinh nhận định người trẻ ngày nay ít có tương tác với người thân. Hiện tượng này phổ biến trong thế hệ sinh sau những năm 1990 và 2000. Chúng dần trở nên sâu sắc trước sự phát triển của quá trình đô thị hóa và Internet.
"Nhưng hiện tượng này không phải là vấn đề xã hội mà còn là kết quả khách quan", Hu nói.
Chia sẻ về trải nghiệm của mình, Hu cho biết bản thân xa xách họ hàng sau khi chuyển từ quê hương ở Giang Tây đến Nam Kinh hơn 20 năm trước. Gia đình người em gái của ông cũng sống ở Chiết Giang, không quá xa Nam Kinh, nhưng con cái họ chỉ gặp nhau 1-2 lần mỗi năm vào những dịp rảnh rỗi.
Sự xa cách được tạo ra bởi thời gian và không gian do quá trình đô thị hóa mang lại, khiến cấu trúc xã hội thay đổi. Đáng chú ý, hiện đại hóa cũng khiến nhiều người bớt phụ thuộc vào "đại gia đình".
Phó giáo sư nói rằng trong các xã hội nông nghiệp hoặc tiền hiện đại, mối quan hệ họ hàng rất được coi trọng, do việc mở rộng gia đình có thể nâng cao sự tồn tại và phát triển của đại gia đình. Điều này khiến việc tìm cách kết nối với người thân được coi là sự khôn ngoan.
Nhưng ngày nay, học sinh đang quay cuồng với việc học, người lớn bận rộn với công việc. Các mối quan hệ xã hội được hình thành trong thời gian này không phải là gia đình. Chưa kể, với sự ra đời của Internet, mỗi người có quyền truy cập vào nhiều loại hình dịch vụ, giải trí ngay cả khi sống một mình và tự chăm sóc bản thân. Do vậy trong bối cảnh này, mối quan hệ họ hàng dần trở thành tùy chọn hơn là cần thiết.
Tờ Southern Metropolis Daily nhận định, thay vì lo lắng hay phê phán giới trẻ bỏ rơi gia đình, cắt đứt quan hệ nên được coi là sự nâng cao nhận thức và xem xét lại các mối quan hệ hiện đại.
Nhiều người trẻ không thích những màn trò chuyện gượng gạo với họ hàng sau thời gian dài xa cách. Họ cũng cảm thấy khó chịu bởi một số hành động đi quá giới hạn của người thân và không tiếp lời.
Liên tục phàn nàn về họ hàng, ủng hộ việc cắt đứt các mối quan hệ, nhưng hành động của giới trẻ xứ Trung đang đi ngược với suy nghĩ. Theo đó, việc săn vé trong kỷ nghỉ Tết Nguyên đán hàng năm vẫn là một cuộc chiến. Bởi sau một năm làm việc xa nhà, người lao động vẫn mong muốn được sum họp với gia đình.
Và chính các cuộc đấu tranh nội tâm giữa "cắt đứt quan hệ với họ hàng hay không", khiến nhiều người đành phải trút giận lên mạng xã hội về việc họ hàng kỳ quặc ra sao.
Trước những lo lắng về xu hướng cắt đứt quan hệ với họ hàng trở nên trầm trọng, học giả Hu Xiaowu khẳng định không nên quá căng thẳng hay cần làm bất cứ điều gì để thay đổi cục diện. "Bởi sự thật là sau nhiều năm thực hiện chính sách một con, nhiều người trưởng thành không có anh chị em, ít họ hàng và các gia đình Trung Quốc cũng ngày càng nhỏ hơn", ông Hu nói.
Minh Phương (Theo Zaobao)