Trong ngôi nhà nhỏ tại huyện Hóc Môn, những chiếc máy may bà Tâm hay dùng để gia công giày trước đây vẫn được đặt ở phòng khách, dù bà đã qua đời gần nửa năm. Từ ngày vắng mẹ, cô con gái Thiên Kim, đang là sinh viên đại học năm 3, tập làm quen với việc cơm nước, đưa đón em trai đang học lớp 8, quán xuyến mọi việc trong nhà cho bố yên tâm làm việc. Trước đây, việc nhà đều do bà Tâm lo liệu, đi đâu về cơm nước cũng sẵn sàng, Kim chỉ tập trung việc học và tranh thủ đi dạy thêm.
Bà Tâm đăng ký hiến tạng sau khi nghe các sư thầy ở Chùa Giác Ngộ giảng về ý nghĩa, được cấp thẻ vào ngày 28/6/2022. Bà nhiều lần nhắc đến việc này, dặn dò chồng con nếu bản thân có mệnh hệ gì phải nhớ thông báo bác sĩ để hiến tạng, bởi "trước giờ không làm được gì, đây là việc có thể giúp mọi người". Hay làm từ thiện, giúp đỡ người khác, bà thường khuyên các con cố gắng sống tốt, làm điều tốt, gieo những duyên lành cho cuộc đời.
"Sau khi đăng ký, mẹ thường xuyên đi tập thể dục, chú ý ăn uống lành mạnh như mua yến mạch, hạt chia về dùng, ăn nhiều rau xanh, trái cây để bảo vệ tạng khỏe mạnh, mong có thể cứu được người khác nếu chẳng may qua đời", Thiên Kim nói, hôm 27 Tết.
Giữa tháng 9 năm ngoái, bà Tâm than đau đầu rồi đột ngột ngất xỉu, sau một đêm mất ngủ. Từ bệnh viện ở Hóc Môn đến Chợ Rẫy, bác sĩ thông báo tình trạng xuất huyết não quá nặng, bệnh nhân rơi vào chết não không thể cứu chữa.
TS.BS Dư Thị Ngọc Thu, Trưởng Đơn vị Điều phối ghép các bộ phận cơ thể người, Bệnh viện Chợ Rẫy, cho biết bà Tâm đã hiến hai quả thận, một lá gan, một quả tim và hai giác mạc, song một giác mạc bị hỏng không dùng được. Tổng cộng 5 người bệnh đã nhận được mô tạng hiến.
"Tôi ấn tượng sâu sắc với trường hợp này vì người chồng ngồi thẫn thờ ngoài hành lang đợi bác sĩ đến để chủ động bàn chuyện hiến tạng, ông rất đau lòng nhưng sự quyết tâm để thực hiện tâm nguyện của vợ là rất lớn", bác sĩ Thu nhớ lại. "Từ những hành động này, trách nhiệm của nhân viên y tế càng phải làm sao để mang lại kết quả tốt nhất, đảm bảo sự công bằng minh bạch trong tuyển chọn người nhận mô - tạng hiến".
Mẹ và hai con của bà Tâm nhận kỷ niệm chương "Vì sức khỏe nhân dân" của Bộ Y tế do bác sĩ Thu (ngoài cùng bên phải) cùng đoàn Bệnh viện Chợ Rẫy đến nhà trao tặng dịp giáp Tết. Ảnh: Lê Phương
Bà Ngô Thị Hoàng Hân, Phó chủ tịch xã Xuân Thới Thượng, huyện Hóc Môn, cho biết đây là trường hợp đầu tiên hiến tạng cứu người khi qua đời trên địa bàn xã. Trước đây, bà Tâm tham gia rất tích cực các hoạt động thiện nguyện của địa phương như hiến máu, hiến tóc cho bệnh nhân ung thư.
"Nghĩa cử hiến tạng cứu sống nhiều người của bà Tâm rất cao đẹp, địa phương sẽ lan truyền tấm gương sâu rộng hơn nữa", bà Hân nói.
Nhiều hàng xóm cũng bày tỏ sự cảm phục trước hành động của bà Tâm. Các em gái của bà cũng noi gương chị, đã làm thẻ đăng ký hiến tạng tại Bệnh viện Chợ Rẫy. Bản thân Thiên Kim cũng dự định sẽ làm tương tự.
Cái Tết đầu tiên vắng mẹ, cảnh nhà trống trải, gia đình không còn cảnh quây quần sum vầy bên những bữa ăn với rất nhiều món do bà Tâm chuẩn bị. Điều an ủi duy nhất với bố con Kim là "cảm giác mẹ vẫn đang sống đâu đó trong cơ thể người khác, mẹ mất nhưng tạng hiến vẫn tiếp tục cuộc sống, giúp mọi người khỏe mạnh".
"Mẹ là người vui vẻ, nhân hậu, lúc nào cũng cười, nếu biết được mình qua đời vẫn giúp được mọi người, có lẽ mẹ sẽ rất vui. Gia đình cảm ơn các y bác sĩ đã giúp mẹ thực hiện ý nguyện trước khi mất", Kim nói.
Nghiên cứu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho thấy một người hiến tạng có thể cứu sống tới 8 mạng người và cải thiện cuộc sống của 75 người khác. Tại Việt Nam, tỷ lệ người đăng ký hiến tạng chỉ đạt 0,6 người/triệu dân, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực như Thái Lan (4,6), Singapore (15,1). Khoảng 7.000 người tử vong hàng năm do tai nạn giao thông, rất nhiều trong số đó có tiềm năng hiến mô tạng, song hơn 13 năm qua nước ta chưa đến 500 trường hợp chết não hiến tạng.
Lê Phương