Khi khoe thành quả trên trang cá nhân, chị nhận được sự quan tâm từ bạn bè, xin chia sẻ công thức. Ý tưởng về dự án tái chế dầu thừa hình thành.
"Tôi làm chỉ để dùng trong gia đình, nhưng nhiều gia đình cùng làm sẽ có hiệu quả lớn tới môi trường", chị Hậu, 36 tuổi, nói về ý nghĩa của dự án. Theo chị, tái chế dầu thừa vừa giảm ô nhiễm, giảm tác hại hoá chất tẩy rửa độc hại, lại tiết kiệm chi phí.
Phạm Minh Hậu với các sản phẩm xà phòng làm từ dầu mỡ thừa. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
Để sản xuất xà phòng từ dầu ăn thừa, Hậu lọc bỏ cặn, tạp chất, sau đó dùng các nguyên liệu như nước cất, NaOH (xút), các loại tinh dầu theo ý thích tạo mùi thơm và át mùi dầu mỡ cũ. Xà phòng được làm theo đúng quy trình, sau hai tiếng sẽ hoàn thành một mẻ. Để đảm bảo không dư xút gây hại da tay, cần phơi xà phòng nơi khô ráo, thoáng mát 30-40 ngày. Nhưng nếu chỉ cọ rửa nhà vệ sinh, có thể dùng luôn vào ngày hôm sau.
Theo tiến sĩ Hà Thị Hải Yến, giảng viên Hóa trường Đại học Nha Trang, việc chế biến dầu ăn thừa thành xà phòng đã được nhiều nước tiên tiến thực hiện từ lâu. Nếu thải ra môi trường, dầu thường nổi lên bề mặt, gây tắc nghẽn cống rãnh. Từ năm 2010, ở TP Barcelona, Tây Ban Nha, chính quyền còn phân phát miễn phí một dụng cụ có tên là "OliPots" nhằm khuyến khích người dân giữ lại dầu ăn đã qua sử dụng để thu hồi và tận dụng làm nguyên liệu sản xuất xà phòng, diezel sinh học, sơn... đồng thời giúp ngăn chặn tình trạng ô nhiễm nguồn nước.
Theo bà Yến, có người lo ngại dầu ăn thừa tồn dư nhiều chất độc hại nhưng thực chất những chất đó đã bay hơi khi chiên rán. Thành phần còn lại đa số chỉ là chất béo và vụn thức ăn, có thể lọc qua trước khi chế biến xà phòng.
Chị Hậu cho biết, với nguyên liệu một kg dầu ăn, cộng thêm phụ liệu sẽ thu được 1,5 kg xà phòng, tương đương 15 bánh, mỗi bánh 100 g. Mỗi lần giặt giũ, cọ rửa, người dùng cần ngâm vào nước thành dạng lỏng. Chi phí sản xuất 1,5 kg xà phòng từ 100.000 đ đến 200.00 đồng, tùy cách chọn nguyên liệu.
"Dầu ăn thừa thường lẫn mùi tanh của thức ăn, nên xà phòng tái chế không nên dùng để tắm hay dưỡng da. Có thể ngâm cùng cà phê một ngày rồi lọc lại trước khi làm, dầu sẽ có mùi dễ chịu hơn", chị hướng dẫn thêm.
Để ai cũng có thể thực hiện tại nhà, chị Hậu làm video chia sẻ công thức và các bước thao tác. Với những người bận rộn không thể tự làm, dự án của chị có thể thu gom, tái chế và chuyển sản phẩm tới tay người cần sau 1-2 tuần.
Ngoài tiền vận chuyển, người gửi dầu ăn tới không chịu thêm bất kỳ chi phí nào, tất cả đều do chị chi trả. "Trước dịch, tôi mở một quán trà. Trong quán có hộp mang tên "Hộp Hy vọng", khách đến trả tiền bằng sự hài lòng. Giờ số tiền này dùng làm kinh phí thực hiện dự án", cô nói.
Do dịch Covid-19 kéo dài, việc vận chuyển bị đình trệ, không thể gửi dầu ra ngoài Hà Nội. Để tránh quá tải, đảm bảo an toàn cháy nổ, Hậu thành lập các điểm thu nhận và tái chế ở từng khu vực, gọi là trạm tái chế vệ tinh. Các đầu mối này được chia sẻ lại kiến thức để hướng dẫn lại cho người khác, đồng thời tiếp nhận dầu thừa mang về tái chế và cho ra thành phẩm.
Video về quá trình làm xà phòng từ dầu mỡ thừa.
Là người yêu thích nguyên liệu tự nhiên, chị Đặng Thị Việt Hà, 38 tuổi, sống tại Đà Nẵng bắt đầu làm xà phòng từ dầu thừa một tháng nay. Chị cũng là người đứng đầu trạm tái chế vệ tinh của dự án tại địa phương.
"1,5 kg xà phòng tẩy rửa, tôi có thể sử dụng được nửa năm, lại không hại da tay", nữ giáo viên Hóa sống tại quận Hòa Thọ Đông chia sẻ. Hiện Hà cũng đang nghiên cứu ra loại xà phòng tái chế dạng lỏng, thuận tiện hơn cho việc giặt giũ.
Sau hơn một tháng triển khai, dự án tái chế dầu thừa đã có hơn 400 thành viên và 4 trạm tái chế vệ tinh ở nhiều tỉnh thành. "Chỉ cần hành động, nói được làm được thì môi trường sẽ được bảo vệ, từ những điều nhỏ bé nhất", Hậu nói.
Hải Hiền