"Tôi cảm thấy rất đau lòng. Rất khó để tôi tìm công việc khác", Liu chia sẻ khi nhìn nông trại khiêm tốn với khoảng 800 con dúi của mình ở tỉnh Hồ Nam sụp đổ. "Tôi không biết mình phải làm gì tiếp theo".
Huang Guohua, một nông dân ở tỉnh Hồ Nam, tháo dỡ các chuồng từng nuôi chuột dúi trong trang trại của mình. Ảnh: AFP.
Covid-19 được cho là bùng phát từ hoạt động buôn bán động vật hoang dã ở Trung Quốc, khi các nhà khoa học nhận định dịch bệnh có thể bắt nguồn từ dơi và lây truyền sang người qua một loài động vật có vú khác. Giới chức Trung Quốc đã áp lệnh cấm trên toàn quốc về buôn bán và tiêu thụ các loài động vật khác nhau, gồm nhiều loài được chế biến thành các món đặc sản địa phương, bao gồm chuột dúi, rắn hổ mang, cầy hương.
Lệnh cấm đã khiến hàng chục nghìn nông dân Trung Quốc mất cơ hội làm giàu, bởi hình thức trang trại động vật hoang dã tương đối rẻ tiền từng được quảng bá là một cách giúp người dân thoát nghèo.
Cách đây 6 năm, anh Liu, 38 tuổi, chuyển 6 phòng trong ngôi nhà cũ của gia đình nằm sâu giữa những con đường đồi núi quanh co thành trang trại dúi. Anh bắt đầu kiếm được những đồng lãi kha khá vào năm ngoái và như nhiều nông dân khác, trước khi phải chấm dứt hoạt động kinh doanh của mình. Khoản bồi thường của chính quyền để anh đóng cửa trang trại là không đủ.
Hồi tháng 5, Hồ Nam là một trong những tỉnh đầu tiên đền bù cho nông dân để khuyến khích họ chuyển đổi sinh kế. Giới chức đánh giá các trang trại và lượng hàng tồn kho, đền bù mỗi kg dúi 75 tệ (11 USD), 120 tệ cho mỗi kg rắn hổ mang và 600 tệ với mỗi kg cầy hương.
Tuy nhiên, những người nông dân cho hay khoản bồi thường này không tương xứng với giá trị thị trường của các con vật và chỉ bù đắp được một phần nhỏ chi phí cơ sở hạ tầng trong trang trại của họ. Một nông dân nuôi dúi cho biết mức hỗ trợ trên chỉ tương đương nửa giá thị trường.
Có những người chăn nuôi rơi vào lao đao trong khi chờ cơ quan chức năng thẩm định vật nuôi.
"Chúng tôi không thể giết hay bán chúng", Li Weiguo, 61 tuổi, một nông dân nuôi rắn hổ mang, cho hay, thêm rằng khi giới chức đến thu thập, nhiều con đã chết.
"Tôi có hơn 3.000 con rắn nhưng cuối cùng chỉ được bồi thường cho khoảng 1.600 con", ông nói.
Huang Guohua, một nông dân ở tỉnh Hồ Nam, chuyển sang nuôi thỏ và gà sau lệnh cấm buôn bán động vật hoang dã. Ảnh: AFP.
Một báo cáo trên truyền thông nhà nước tuần trước cho biết việc Trung Quốc kiểm soát các trang trại động vật hoang dã đã ảnh hưởng đến gần 250.000 việc làm, khiến các doanh nghiệp không thể bán số động vật trị giá khoảng 11 tỷ nhân dân tệ (1,6 tỷ USD).
Với khoản bồi thường hầu như không đủ bù đắp số vốn đầu tư, các nông dân cho hay họ đang chật vật trả nợ và có rất ít vốn để khởi nghiệp dự án kinh doanh mới.
"Toàn bộ số tiền đầu tư cho cơ sở của tôi đều là tiền vay bạn bè và người thân. Tôi không có tiền để trả nợ họ và những ngày này, họ thường xuyên giục tôi", ông Li nói.
Huang Guohua, một người nuôi dúi khác, cho biết anh nợ hơn 400.000 tệ (58.000 USD).
"Năm ngoái, tôi có kế hoạch mở rộng kinh doanh nhưng Covid-19 khiến tôi thua lỗ nặng", anh Huang, 47 tuổi, nói. Kế hoạch của anh là mở rộng gấp ba quy mô trang trại nhưng số tiền đổ vào xây dựng cơ sở hạ tầng đã mất trắng vì lệnh cấm buôn bán động vật hoang dã.
"Tôi chỉ biết khóc thầm", Huang nói. Anh bây giờ chuyển sang nuôi thỏ và gà.
Trung Quốc đã đặt ra mục tiêu đầy tham vọng là xóa nghèo và xây dựng một "xã hội thịnh vượng" vào cuối năm 2020. Tuy nhiên, đại dịch khiến mục tiêu này ngày càng khó đạt được, khi kinh tế Trung Quốc trong nửa đầu năm nay giảm 1,6% so với cùng kỳ năm ngoái.
Thậm chí trước khi Covid-19 bùng phát, vẫn có hơn 5 triệu người ở nông thôn Trung Quốc sống trong đói nghèo với mức thu nhập chưa đến 2.300 tệ/năm (326 USD). "Do đại dịch, chúng tôi quay lại cảnh đói nghèo và tình hình còn tồi tệ hơn trước", anh Huang nói.
Anh Ngọc (Theo AFP)