Sáng 4/6, ông Ninomiya cùng khoảng 20 người nước ngoài và tình nguyện viên Việt Nam tập trung tại Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục ở Hồ Gươm. Sau vài phút chào hỏi, mọi người xắn tay áo, đeo găng, đi quanh Bờ Hồ gắp nhặt từng đầu mẩu thuốc lá, cốc giấy, chai nhựa.
Từ Nhật Bản đến Việt Nam công tác 14 năm trước, ông Ninomiya bất ngờ với vẻ thanh bình của thủ đô Hà Nội và đặc biệt cảm mến nét đẹp riêng của Hồ Gươm, nhưng không vui khi chứng kiến nhiều hành động xả rác ở nơi này, trong khi xung quanh có rất ít thùng rác.
"Nếu rác thải ven hồ được giảm thiểu, khu vực này sẽ còn đẹp hơn nữa", người đàn ông 74 tuổi nhớ lại suy nghĩ của mình lúc đó.
Ông Noru Ninomiya đứng bên Hồ Gươm sau buổi nhặt rác tình nguyện ngày 6/4. Ảnh: Đức Trung
Với mong muốn "làm gì đó để cảm ơn Việt Nam", ông tự bỏ tiền mua túi giấy, kẹp và găng tay, kêu gọi 5 đồng hương bắt đầu nhặt rác ven Hồ Gươm từ năm 2011. Ngày đầu tiên, trời nóng như đổ lửa, khiến cả 6 người nhễ nhại mồ hôi khi hoàn thành công việc, nhưng ai cũng cảm thấy thoải mái.
"Dần dần hoạt động nhặt rác mỗi sáng Chủ nhật ở Hồ Gươm trở thành thói quen khởi động ngày cuối tuần và đã được chúng tôi duy trì hơn 11 năm", ông Ninomiya, người từng là tổng giám đốc một công ty 100% vốn Nhật Bản ở Long Biên, nói với VnExpress.
Biết tới hành động của ông Ninomiya qua truyền thông, bà Nguyễn Thị Minh Phương, cựu chuyên gia khí tượng và môi trường, đã tham gia nhóm, với suy nghĩ "người nước ngoài yêu thủ đô và có ý thức vậy, chúng ta cần phải làm nhiều hơn".
Tháng 8/2012, bà Phương hỗ trợ ông Ninomiya thành lập nhóm tình nguyện Làm sạch đẹp Hồ Gươm với Ninomiya trên Facebook, với hoạt động nhặt rác được lên lịch vào 8h sáng mỗi Chủ nhật hàng tuần.
Có giai đoạn nhóm thu hút 60 thành viên tham gia, trong đó có cả người Nhật và người Việt. Hơn 11 năm qua, bất kể mưa nắng, nhiều thành viên nhóm vẫn có mặt mỗi sáng Chủ nhật để góp phần làm sạch Bờ Hồ, chỉ gián đoạn hoạt động vào thời kỳ đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp.
Một tình nguyện viên người Nhật tham gia nhặt rác ở Hồ Gươm, Hà Nội, ngày 4/6. Ảnh: Facebook/Phuong Nguyen
Dù nhóm giảm về số thành viên sau thời kỳ đại dịch và nhiều yếu tố khác, niềm cảm hứng mà ông Ninomiya mang tới không ngừng được lan tỏa.
"Nhiều người đi qua thấy chúng tôi đang nhặt rác thì hào hứng tham gia mà không cần ai thuyết phục. Tình nguyện là phải xuất phát từ mong muốn thực tâm", ông Ninomiya nói, thêm rằng bất cứ ai muốn cùng nhặt rác đều có thể đến mà không cần đăng ký trước và được phát dụng cụ cần thiết.
"Tôi tham gia hoạt động này đã được hai tháng. Việt Nam thay đổi rất nhanh chóng, nhưng ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường của một số người chưa theo kịp tốc độ phát triển. Việt Nam và Nhật Bản như hai anh em, chúng tôi muốn đóng góp phần nhỏ cho cuộc sống nơi đây", ông Sahashi Takuya, 65 tuổi, quản lý cấp cao của Mitsubishi ở Hà Nội, cho biết trong buổi nhặt rác ngày 6/4.
Sau 30 phút gắp nhặt ven hồ, các tình nguyện viên trở lại điểm tập kết với những túi đầy rác để tiến hành phân loại. Bà Phương gom số rác đã phân loại này về nhà, tráng qua bằng nước giặt quần áo hoặc nước rửa rau rồi để ráo.
Bà sẽ mang chúng đến trụ sở dự án môi trường Green Life tại phố Sách mỗi thứ 6 cuối cùng hàng tháng. Green Life sẽ thu gom và chuyển lượng rác này tới các nhà máy xử lý ở Thái Nguyên.
"Dù quy mô nhặt rác không lớn, thời gian cũng không dài, chúng tôi mong hoạt động của mình sẽ giúp bớt đi một ít rác, môi trường thêm sạch, có thể tạo thêm công ăn việc làm cho những người tái chế, giúp đưa rác vào kinh tế tuần hoàn", bà Phương nói.
Tiến sĩ Nguyễn Thị Minh Phương, cựu chuyên gia khí tượng và môi trường, bên chiếc xe đạp chở rác thu gom tại Hồ Gươm, ngày 6/4. Ảnh: Đức Trung
Bà Phương và ông Ninomiya cho hay ý thức vệ sinh xung quanh Hồ Gươm sau hơn một thập kỷ đã được cải thiện đáng kể, nhiều thùng rác hơn cũng đã được bố trí xung quanh khu vực này.
"Nhưng tiếc là lượng rác chúng tôi gom được hoàn toàn không giảm. Điều quan trọng không phải là nhặt rác, mà là không vứt rác ra đường. Tự tay nhặt mới hiểu là không nên vứt rác bừa bãi", ông Ninomiya nói.
Ông đã chuyển giao hầu hết hoạt động của nhóm cho các tình nguyện viên Việt Nam, đặc biệt là các bạn trẻ, bởi ông tin rằng ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường là câu chuyện mang tính thế hệ, không thể thay đổi trong một sớm một chiều.
"Nhật Bản sạch sẽ là do trẻ em được giáo dục từ sớm, trên nhà trường và ở nhà. Các cháu được dạy giữ vệ sinh từ góc cá nhân đến nơi công cộng. Tôi mong việc làm của mình sẽ có tác động đến lớp trẻ Việt Nam", ông nói.
Đức Trung - Hồng Anh