 |
|
Tiến hóa của loài người gắn liền với hoạt động hái lượm, chứ không phải là săn bắt. |
Trong vòng 40 năm qua, các nhà nhân chủng học vẫn tâm niệm rằng những súc thịt giàu dinh dưỡng, do những người thợ săn mang về, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự tiến hóa của loài người: nhờ có hoạt động đi săn này, mà tiến hóa lựa chọn được những người đàn ông to khỏe hơn, thông minh hơn, với bộ hàm và răng nhẹ hơn, giống hệt như những thay đổi về hình thức được ghi nhận trên người Homo erectus ở Đông Phi - tổ tiên của người hiện đại ngày nay. Kịch bản này cũng hợp lý khi giải thích sự hình thành các gia đình hạt nhân: trong đó người đàn ông đi săn, còn phụ nữ hái lượm và chăm sóc con cái, từ đó thúc đẩy sự tiến hóa xã hội của loài người.
Nhưng, kịch bản này lại sai lầm trong một vài tình huống:
Trước hết, những người đàn ông nguyên thủy có lẽ đã không mang thịt về nhà. Hầu hết những bằng chứng săn bắn của người Homo erectus sớm ở châu Phi là các khu vực khảo cổ chứa cả xương động vật lẫn những công cụ đá nguyên thủy. Tuy nhiên, đa phần các khu vực này lại nằm gần sông, là nơi tập trung nhiều dã thú.
“Chắc chắn đó không phải là địa điểm lý tưởng cho người tiền sử ngủ qua đêm”, James O’Connell, một nhà nhân chủng học tại Đại học Utah ở thành phố Salt Lake (Mỹ), cho biết. Thay vào đó, những bãi đất này có lẽ chỉ là những khoảnh đất râm mát, được người tiền sử chọn làm nơi bày bữa ăn tạm thời trong ngày, chẳng hạn khi họ nhặt được một xác thú vật nào đó. Sau bữa ăn, họ lại ra đi.
Một bằng chứng thứ hai cho thấy, có lẽ những người “thợ săn” đã chẳng hề đi săn chút nào. Rất nhiều bộ xương còn lưu lại dấu vết chặt đẽo của những dụng cụ đá nguyên thủy và dấu răng của động vật, chúng giống hệt như những dấu vết khi người ta bới tìm thức ăn. Điều này đưa tới phỏng đoán rằng, người nguyên thủy đã đuổi những con thú ăn thịt đi xa để cướp lấy xác súc vật còn tươi từ tay chúng.
Nghiên cứu của O’Connell đã phủ nhận vai trò cung cấp thức ăn của người cha, và như vậy, người kiếm cơm chủ đạo cho gia đình hẳn phải là mẹ, và có lẽ cả bà nữa. Các nhà nghiên cứu cũng lập luận rằng, những người phụ nữ cao tuổi có thể đã giữ vai trò quyết định trong việc chăm sóc trẻ em, nhờ thế, các bà mẹ trẻ mới có cơ hội tiếp tục có thai nhanh chóng.
B.H. (theo NewSci)