Ba tháng qua, người Mỹ đã giảm chi tiêu cho các sản phẩm giá trị cao, tập trung vào hàng thiết yếu và chờ đợi các ưu đãi, theo các nhà bán lẻ lớn của nước này. Giới kinh doanh trong ngành cho rằng xu hướng này sẽ duy trì đến cuối năm, vốn là giai đoạn mua sắm sôi động nhất.
Thông tin về kết quả kinh doanh quý III, John David Rainey, Giám đốc tài chính Walmart, tuần trước nói doanh số có phần không đồng đều giữa các ngành hàng. "Điều này cho chúng tôi lý do để suy nghĩ thận trọng hơn một chút về người tiêu dùng so với quý II", ông nói.
Theo Bộ Thương mại Mỹ, doanh số bán lẻ tháng 10 đã giảm 0,1% so với tháng 9, mức giảm đầu tiên trong sáu tháng. Báo cáo của Adobe Analytics cho biết người tiêu dùng chọn giải pháp "mua trước, trả sau" tăng 6% so với cùng kỳ 2022.
Christina Hennington, Giám đốc tăng trưởng của Target, cho biết những khách hàng có ngân sách eo hẹp đang phải chịu áp lực hơn khi mua hàng và tự hỏi: "Điều này có thực sự mang lại giá trị cho cuộc sống của mình không?".
Một khách hàng mua sắm tại Chicago, Illinois ngày 27/11/2019. Ảnh: Reuters
Nhiều lãnh đạo trong giới bán lẻ Mỹ cũng có đánh giá tương tự. Adrian Mitchell, Giám đốc tài chính Macy, cảnh báo "người tiêu dùng sẽ tiếp tục bị thách thức". Còn Katrina O'Connell - Giám đốc tài chính Gap - cho biết nhà bán lẻ này đang cố gắng thận trọng đối với thái độ người tiêu dùng. Và dù lạc quan về mùa cuối năm, lãnh đạo Williams-Sonoma vẫn lưu ý rằng công ty đang phải đối diện "sự do dự liên tục của người tiêu dùng".
Liên đoàn Bán lẻ Quốc gia Mỹ (NRF) dự đoán mua sắm trong kỳ nghỉ lễ cuối năm sẽ tăng so với năm ngoái nhưng với tốc độ chậm hơn. Theo đó, tăng trưởng doanh số bán lẻ có thể ở mức 3 đến 4% trong tháng 11 và tháng 12, khiêm tốn hơn so với mức tăng 5,4% mà họ ghi nhận vào cùng giai đoạn của năm 2022.
Jack Kleinhenz, Kinh tế trưởng NRF cho biết người dân bất an hơn trong việc chi tiêu khi họ kém tự tin trong công việc. "Khả năng chi tiêu là có, vấn đề bây giờ là mức độ sẵn sàng", ông nói. Theo các nhà kinh tế, có lý do chính đáng để người tiêu dùng cảnh giác, vì bản thân họ và nền kinh tế dường như đang ở những điểm uốn, tức bước ngoặt thay đổi.
Cụ thể, lạm phát cao khiến giá cả tăng vọt lên mức cao nhất 40 năm và ngân sách các gia đình bị căng thẳng trong 2 năm qua, cuối cùng cũng hạ nhiệt. Nhưng để chế ngự nó, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã tăng lãi suất lên mức cao nhất trong 22 năm, khiến chi phí đi vay tăng vọt.
Người Mỹ ban đầu dựa vào các đợt phát tiền và xóa nợ thời Covid để giải quyết vấn đề tài chính cá nhân khi giá cả tăng cao. Nhưng sau khi tiêu hơn 2.000 tỷ USD tiền tiết kiệm kể từ đại dịch, họ đã chuyển sang sử dụng thẻ tín dụng và các khoản vay khác trong những tháng gần đây.
Đây là diễn biến khiến một số nhà kinh tế lo lắng. Fed chi nhánh New York cho biết nợ thẻ tín dụng đã chồng chất với tốc độ nhanh. Dư nợ thẻ tín dụng đã tăng thêm 154 tỷ USD trong quý III. Theo Bankrate, khoản nợ đó ngày càng lớn khi lãi suất tăng. Lãi suất thẻ tín dụng trung bình tăng từ 16,3% hai năm trước đã lên mức cao kỷ lục là 20,7%.
Người dùng thẻ đang ngày càng trễ hạn thanh toán. Gần 8% tổng số nợ thẻ tín dụng đã quá hạn ít nhất 30 ngày, cao nhất kể từ Đại suy thoái. Cho rằng các hộ gia đình Mỹ nhìn chung vẫn có nền tảng tài chính khá tốt nhưng nhà kinh tế Justin Begley của Moody’s Analytics vẫn thừa nhận nợ thẻ tín dụng tăng vọt là "đáng lo ngại".
Ông Begley dự báo tỷ lệ nợ quá hạn sẽ đạt đỉnh điểm trong năm tới, miễn là mức tăng lương tiếp tục cao hơn mức tăng giá và lãi suất giảm. Các điều kiện này sẽ cho phép một số người dùng thẻ tín dụng tái cấp vốn cho khoản nợ của họ.
Tuy nhiên, người Mỹ chưa lạc quan về triển vọng kinh tế. Theo Đại học Michigan, tâm lý người tiêu dùng trong tháng 11 đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 5. Họ quan tâm đến giá các nhu yếu phẩm như xăng, thực phẩm, và lo lắng về lãi suất cao cũng như ảnh hưởng của các cuộc chiến ở Ukraine và Gaza.
Các khảo sát khác củng cố những điều đó, khi 81% người được hỏi cho rằng nền kinh tế là "tạm ổn" hoặc "kém" và chỉ có 19% gọi nó là "tốt" hoặc "xuất sắc" trong cuộc thăm dò gần đây do New York Times và Siena College thực hiện.
Nhà kinh tế cấp cao Bob Schwartz của Oxford Economics cho biết những người tiêu dùng thận trọng sẽ phản ứng bằng cách giảm chi tiêu, mặc dù không dừng hoàn toàn. Schwartz cũng lưu ý rằng mọi người thường thích trút giận trong các cuộc khảo sát, nhưng đó không nhất thiết là cách họ hành xử. "Tôi tin vào việc không quan sát những gì mọi người nói mà là những gì họ làm", ông nói.
Phiên An (theo Washington Post)