Người mua nhà ở xã hội không chịu nổi lãi vay 10%

Ý kiến được ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP HCM (HoREA), nêu tại hội thảo đột phá phát triển nhà ở xã hội tổ chức sáng 28/3.

Năm 2013, Chính phủ có gói 30.000 tỷ đồng hỗ trợ người mua nhà kéo dài ba năm. Sau đó, thông qua Ngân hàng chính sách xã hội, một số trường hợp có thu nhập thấp được vay với lãi suất 4,8% mỗi năm. Ở gói này, trong 5 năm (2016-2020) đã giải ngân được 3.000 tỷ đồng, chỉ đạt 35% kế hoạch vốn.

Các gói tín dụng có điều kiện chặt chẽ hoặc thời gian thực hiện quá ngắn đã khiến nhiều người không thể tiếp cận được. Ông Lê Hoàng Châu ví dụ một lao động lương 25 triệu mỗi tháng, nuôi hai con. Với thu nhập như vậy, nếu tiết kiệm người này có thể mua được nhà ở xã hội. Tuy nhiên, sau khi khấu trừ người phụ thuộc, lương của anh còn dư ra 5,2 triệu đồng, phải đóng thuế thu nhập cá nhân.

"Phát sinh thuế thì không được hỗ trợ lãi vay mua nhà ở xã hội", ông Châu nói. Do đó, trường hợp này dù mua các dự án nhà xã hội vẫn phải vay lãi theo thị trường. Trước Covid-19, mức lãi này đã 9% mỗi năm và hiện tăng khiến nhiều người không thể gồng nổi.

Mới đây Ngân hàng nhà nước triển khai gói 120.000 tỷ đồng, người vay mua nhà ở xã hội sẽ được ưu đãi thấp hơn 1,5-2% lãi suất bình quân của thị trường. Cụ thể, nếu lãi suất cho vay mua nhà của các ngân hàng thương mại dao động 12-15%/năm, lãi suất bình quân sẽ rơi vào khoảng 13,5%. Người mua nhà xã hội sẽ chịu lãi 11-12%.

"Đây không phải là lãi suất của nhà ở xã hội", ông Châu nói và cho rằng gói giảm lãi Ngân hàng Nhà nước mới ban hành chỉ phù hợp với nhà ở thương mại.

Ông Phạm Đăng Hồ, Trưởng phòng phát triển nhà và thị trường bất động sản (Sở Xây dựng TP HCM), nói rằng nhiều gói tín dụng có thời hạn 2-3 năm không đủ kéo giá giảm xuống và đặt người mua nhà vào rủi ro khi khi lãi suất quay về bình thường. Do đó, cần có các gói tín dụng bền vững hơn.

Là đơn vị trực tiếp tham gia xây dựng nhà ở xã hội, ông Lê Hữu Nghĩa, Tổng giám đốc Công ty Lê Thành, nói hiện nay doanh nghiệp vay vốn xây nhà ở xã hội với lãi suất 14% mỗi năm. Ngay cả khi được giảm 2% theo gói của Ngân hàng nhà nước vừa ban hành thì lãi vẫn quá cao.

Theo ông Nghĩa, mỗi lần nghe gói tín dụng lãi suất thấp, doanh nghiệp rất mừng nhưng rồi chờ mỏi mòn. Là công ty đứng đầu thành phố về phát triển nhà ở xã hội nhưng nhiều năm qua Lê Thành không tiếp cận được gói lãi suất thấp nào. "Có lẽ chúng tôi phải lên tivi, báo đài để vay", ông Nghĩa nói.

Để tháo gỡ điểm nghẽn về vốn trong phát triển nhà ở xã hội, ông Lê Hoàng Châu cho rằng cần nhanh chóng triển khai đề án một triệu căn hộ của Bộ Xây dựng với gói tín dụng 110.000 tỷ đồng, lãi suất 4,8-5% mỗi năm. Gói hỗ trợ cần có điều kiện tương tự như gói 30.000 tỷ đồng trước đó, phù hợp thu nhập, điều kiện của người có nhu cầu mua nhà xã hội. Thời gian kéo dài đến 25 năm để người vay, doanh nghiệp dễ tính toán.

Đại diện Sở Xây dựng cho rằng không chỉ nghẽn từ các gói tín dụng mà ngay cả vốn ban đầu của người mua nhà cũng là thách thức. Qua khảo sát, nhiều người đều trả lời có nhu cầu mua nhà nhưng khi được hỏi đã chuẩn bị được bao nhiêu tiền thì gần như không có.

"Khi cần đóng trước 20%, công nhân không có tiền", ông Hồ nói. Do đó, cần có chính sách để biến nhu cầu thành nguồn lực. Sở Xây dựng đang đề xuất thành lập quỹ tiết kiệm nhà ở. Mỗi tháng, người lao động có nhu cầu mua nhà sẽ trích một khoản tiền từ lương đóng vào quỹ. Khi số tiền để dành đủ để trả trước sẽ được ưu tiên mua căn hộ. Việc này giúp nhà nước tính toán được đầu vào, nhu cầu thực tế để có chính sách phát triển nhà xã hội phù hợp.

Giai đoạn 2016-2020, TP HCM hoàn thành, đưa vào sử dụng 19 dự án nhà ở xã hội với tổng diện tích 1,23 triệu m2 sàn, đạt 69,2% so với chỉ tiêu đề ra. Về nguồn vốn đầu tư xây dựng, giai đoạn này chỉ có hơn hai dự án sử dụng vốn ngân sách, với tổng số 620 căn hộ (chiếm 4,15%). Còn các doanh nghiệp đầu tư hơn 16 dự án, với tổng số 13.870 căn hộ (chiếm 95,8%). Kế hoạch đến năm 2030, thành phố phát triển 6,58 triệu m2 sàn nhà ở xã hội, tương ứng 93.000 căn nhà.

Lê Tuyết