Người mẹ tìm con và hành trình giúp đỡ những gia đình ly tán

28 năm trước, cô sinh viên năm hai Trần Thị Thu Hương ở quận 7, mang thai ngoài ý muốn. Gia đình người yêu không thừa nhận, trong khi "chửa hoang" vẫn là nỗi nhục lớn của gia đình, cô gái bỏ học, sống khép kín trong bốn bức tường.

Mang thai được 8 tháng, Thu Hương suy nhược nặng. Một lần cô trượt ngã nên sinh non. Em bé nặng 1,8 kg phải nuôi trong lồng kính. Bác sĩ đỡ đẻ cũng là hàng xóm, biết hoàn cảnh, khuyên người mẹ trẻ nên cho bé làm con nuôi gia đình nào đó khá giả hơn "thì mới nuôi được đứa trẻ yếu thế này".

Nuốt nước mắt ký giấy cho con, điều duy nhất người mẹ có thể làm khi đó là đặt tên cho bé. Trần Hoài Ân là cái tên được chọn bởi gửi gắm nỗi nhớ thương cũng như hy vọng vào một ngày đoàn tụ.

Những ngày sau đó, nhớ con, hận bản thân mình, người mẹ trút mọi tâm sự vào trang nhật ký, mong một ngày nếu Hoài Ân đọc được sẽ hiểu. "Tôi viết để con hiểu mẹ buộc phải bỏ con vì không có lựa chọn tốt hơn", Hương nói.

Nhiều năm trôi qua, từ những trang giấy rời rạc, nhật ký của người mẹ giờ đóng thành những quyển dày - chất chứa tình mẫu tử chưa bao giờ nguôi ngoai.

Trong những ngày khủng hoảng của Hương, anh Trần Phước Tánh, người đã nhiều năm yêu thầm cô, từng ngỏ ý muốn làm cha đứa bé, nhưng cô từ chối. Anh quay sang thuyết phục gia đình cô. Những ngày cô gái nhốt mình trong nhà, anh tìm cách chăm sóc, khi mang bánh trái, lúc lại rủ đi hóng mát. Cô tan làm muộn, anh là người đưa đón, cô ốm đau anh mua thuốc thang.

"Hãy cùng anh xây dựng gia đình, sau này kinh tế khá hơn sẽ cùng nhau đi tìm con". Lời nói sau 5 năm theo đuổi của anh Tánh đã khiến Hương lay động. Năm 2002, họ kết hôn.

Cơm áo gạo tiền cùng hai đứa con lần lượt ra đời khiến cặp vợ chồng công nhân bị quay cuồng trong cuộc sống mưu sinh. Dù ký ức về Hoài Ân dần phai mờ nhưng người mẹ chưa bao giờ từ bỏ ý định tìm con. "Có những đêm tỉnh dậy, nỗi nhớ con bỗng trào lên, nhói buốt như ngàn nhát dao cứa", Hương nói.

Ba năm trước, gặp lại vị bác sĩ hàng xóm cũ, khát khao tìm con của người mẹ lại trỗi dậy. Cô nói chuyện với chồng, anh lập tức đồng ý.

Họ bắt đầu tìm kiếm từ trại trẻ mồ côi, nơi bé Hoài Ân được đưa đến trước khi làm thủ tục nhận con nuôi. Tuy nhiên, hồ sơ ghi nhận đến ba gia đình đăng ký. Khi tìm đến nơi, cả ba đều khẳng định không nhận nuôi bé. Lúc đó cô mới biết con gái có thể đã được một cặp vợ chồng hiếm muộn người Pháp đưa về nước.

Không có địa chỉ cụ thể, suốt nhiều tháng trời, người mẹ kiên trì đến Sở Ngoại vụ tìm kiếm thông tin nhưng vô vọng. Sau đó, cô lập tài khoản Facebook, tham gia các hội nhóm con nuôi tại Pháp, nơi nhiều đứa trẻ đăng tin tìm về cội nguồn. Hễ thấy ai sinh năm 1997 (năm sinh với Hoài Ân) Hương đều nhắn tin hỏi thăm.

Sau một năm dò hỏi khắp nơi, tung tích Hoài Ân vẫn là một ẩn số.

Gắn bó với hội nhóm của những gia đình ly tán, Hương dần thấu hiểu nỗi niềm của những đứa trẻ gốc Việt tìm về cội nguồn. Ba năm trước, cô chủ động đề nghị giúp đỡ xác minh hồ sơ, tìm địa chỉ, dò hỏi tung tích những người trong giấy khai sinh của trẻ em bị cho sang nước ngoài.

Chưa tìm được con mình, hành trình giúp những đứa trẻ lưu lạc khác đoàn tụ gia đình của Thu Hương bắt đầu.

Nhưng công việc này không dễ dàng. Nhiều địa chỉ giờ không còn tồn tại, Hương phải tranh thủ sau giờ làm hoặc cuối tuần dò tìm. Nếu không có kết quả, cô liên hệ tới ủy ban xã phường, công an và những người sống lâu năm tại địa phương hỗ trợ.

Trường hợp đầu tiên Hương tìm giúp gia đình thành công là một phụ nữ tên Hiếu, sang Mỹ trong chiến dịch Babylift (Không vận trẻ em) 50 năm trước. Dù câu chuyện đã được truyền thông đăng tải, Hiếu vẫn chưa tìm được cha mẹ.

Khi người phụ nữ này trở về Việt Nam, Hương dành trọn hai ngày cuối tuần đến Phan Thiết tìm theo địa chỉ trên giấy khai sinh. Ngày đầu không có manh mối, cô nhờ bạn bè hỗ trợ. Cuối cùng, một người từ Mỹ liên hệ, xác nhận có họ hàng với gia đình cần tìm. "Tôi đã giúp chị Hiếu lấy mẫu ADN. Sau khi xác minh huyết thống, họ chính thức được đoàn tụ", Hương kể.

Ba năm qua, nữ công nhân vệ sinh này dành thời gian rảnh rong ruổi khắp TP HCM, Biên Hòa, Đồng Nai... xác minh địa chỉ giúp những người được cho làm con nuôi ở nước ngoài. Mọi chi phí đi lại, ăn ở, cô hoàn toàn tự túc.

Hương vẫn nhớ cặp song sinh ở quận 11, TP HCM được cho sang Pháp khi mới chào đời. Sau đó, gia đình bán nhà, địa chỉ trên giấy khai sinh không còn tồn tại. Năm 2024, khi nhận lời giúp, cô đã lùng sục khắp nơi nhưng vô vọng. Tình cờ, trong lúc trò chuyện tại một quán nước ven đường, một khách hàng nhận ra cặp song sinh là họ hàng xa. Nhờ đó, hai bên làm xét nghiệm ADN và tìm lại được cha mẹ ruột. "Đó là một may mắn hiếm có", Hương nói.

Từ năm 2023 đến nay, người phụ nữ này đã giúp 10 người con xa xứ tìm lại gia đình. Mới nhất, ngay sau Tết Ất Tỵ, Hương đã giúp Mai - cô gái 28 tuổi được nhận nuôi tại Pháp - tìm thấy bố mẹ ruột sau hai ngày dò theo địa chỉ trên giấy khai sinh.

Dù nhiều trường hợp thành công, nhưng không ít vụ thất bại khiến người phụ nữ này luôn day dứt. Có người con trở về quê hương nhiều lần, thậm chí định cư tại Việt Nam nhưng đến nay vẫn chưa tìm được gia đình. Có trường hợp tìm ra họ hàng, nhưng người thân lại từ chối xét nghiệm ADN.

Ba năm cần mẫn tìm kiếm thân nhân cho người lạ, Hương luôn có sự hỗ trợ, đồng hành từ chồng. Mỗi khi bận việc, ông Tánh sẽ phân công con gái lớn đưa mẹ đi tìm kiếm.

"Chứng kiến nhiều cuộc đoàn tụ, gia đình tôi càng trân quý khoảnh khắc hạnh phúc khi kết nối được những thân phận lạc lõng", người đàn ông 54 tuổi nói.

Còn với Hương, dù hành trình tìm kiếm Hoài Ân đối mặt nhiều thử thách, nhưng cô tin rằng với sự kiên trì, trái tim rộng mở chia sẻ nỗi đau với người khác, rồi một ngày gia đình sẽ tìm thấy con gái.

Hải Hiền