Hàng trăm người biểu tình ở thành phố Derna hôm 18/9, một tuần sau thảm họa lũ quét khiến hàng nghìn người thiệt mạng, yêu cầu quan chức liên quan phải chịu trách nhiệm. Tối cùng ngày, người biểu tình giận dữ đốt nhà của Abdulmenam al-Ghaithi, thị trưởng Derna vào thời điểm lũ quét xảy ra.
Hichem Abu Chkiouat, một bộ trưởng trong chính quyền miền đông Libya, cho biết ông Ghaithi đã bị đình chỉ chức vụ. Chính quyền ở miền đông cũng cho biết Thủ tướng Usama Hamad đã cách chức tất cả thành viên hội đồng thành phố Derna và triệu tập họ để điều tra.
Người biểu tình phản đối chính quyền bên ngoài nhà thờ Hồi giáo Al-Sahaba ở thành phố Derna, Libya ngày 18/9. Ảnh: Reuters
Đây là cuộc biểu tình lớn đầu tiên kể từ khi mưa lớn do ảnh hưởng của bão khiến hai con đập trên thượng nguồn con sông chảy qua thành phố Derna bị vỡ hôm 11/9, dòng nước lũ ào ạt đổ về đô thị 90.000 dân, tàn phá và cuốn trôi mọi thứ ra biển.
Người biểu tình cũng nhắm vào các quan chức cấp cao, trong đó có Chủ tịch Quốc hội của chính quyền ở miền đông Aguila Saleh, tại cuộc biểu tình bên ngoài nhà thờ Hồi giáo Sahaba.
"Chúng tôi không cần Aguila. Tất cả người dân Libya đều là anh em", người biểu tình hô lớn, kêu gọi đoàn kết dân tộc.
Sau cuộc nổi dậy do NATO hậu thuẫn năm 2011, Libya bị chia rẽ về mặt chính trị với hai chính quyền tồn tại song song gồm chính phủ được Liên Hợp Quốc công nhận ở Tripoli tại miền tây và chính quyền do lãnh chúa Khalifa Haftar hậu thuẫn ở miền đông. Derna này nằm dưới sự kiểm soát của chính quyền ở miền đông.
Mansour, một sinh viên tham gia biểu tình, cho biết anh muốn giới chức tiến hành cuộc điều tra khẩn về vụ vỡ đập đã khiến "chúng tôi mất đi hàng nghìn người thân yêu".
Người biểu tình Taha Miftah nói rằng hành động của họ là thông điệp cho thấy "các chính quyền đã thất bại trong ứng phó khủng hoảng" và quốc hội đặc biệt phải chịu trách nhiệm. Miftah cũng kêu gọi cuộc điều tra quốc tế về thảm họa và "tái thiết dưới sự giám sát của quốc tế".
Con số đầy đủ về người chết vẫn chưa được công bố và quan chức đưa ra số liệu rất khác nhau. Tổ chức Trăng Lưỡi liềm Đỏ Libya cho biết ít nhất 11.300 người đã thiệt mạng và hơn 10.000 người mất tích, trong khi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xác nhận 3.922 trường hợp tử vong.
Ông Aguila Saleh tuần trước mô tả trận lụt là "thảm họa thiên nhiên chưa từng có" và nói rằng mọi người không nên tập trung vào những gì có thể hoặc đáng lẽ phải làm. Tuy nhiên, những nhà bình luận hướng sự chú ý đến các cảnh báo được đưa ra từ trước, trong đó có bài luận của nhà thủy văn được công bố năm ngoái nêu rõ tính dễ bị tổn thương của thành phố trước lũ lụt và nhu cầu cấp thiết phải duy trì các con đập bảo vệ thành phố.
Petteri Taalas, đứng đầu Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) của Liên Hợp Quốc, cho rằng thiệt hại lớn về người có thể tránh được nếu Libya có cơ quan thời tiết hoạt động hiệu quả. Một báo cáo của cơ quan kiểm toán Libya năm 2021 cho biết các con đập bên ngoài Derna, được xây dựng những năm 1970, không được bảo trì dù rất nhiều tiền đã được phân bổ cho mục đích đó vào năm 2012-2013.
Huyền Lê (Theo Reuters)