Ảnh chụp vệ tinh đá Subi thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam hồi tháng 3. Ảnh: Reuters.
Hoạt động bồi đắp đảo nhân tạo phi pháp của Trung Quốc trên các bãi đá thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam cùng quá trình xây dựng các công trình mang tính quân sự hóa trên đó đã khiến dư luận thế giới bất an.
Simon Scarr, phó giám đốc đồ họa của Reuters, cảm thấy có thể khai thác thêm nhiều thông tin từ ảnh chụp vệ tinh để theo dõi sát sao hơn hoạt động xây dựng trái phép trên đảo nhân tạo ở Biển Đông mà Trung Quốc luôn tìm cách che giấu.
Cuối năm ngoái, trong một cuộc thảo luận với Earthrise Media, một nhóm độc lập hỗ trợ các nhà báo trong việc thu thập và phân tích dữ liệu vệ tinh, Scarr thắc mắc rằng liệu có thể đếm được số công trình Trung Quốc đã xây trên 7 đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa hay không.
Trong vòng 6 tuần sau đó, Earthrise đã xem xét kỹ lưỡng hàng trăm bức ảnh vệ tinh được chụp từ năm 2014, khi Trung Quốc bắt đầu đẩy nhanh quá trình bồi đắp phi pháp các đảo nhân tạo. Scarr cùng các đồng nghiệp đã tiếp nhận các dữ liệu này và liên hệ với giới quân sự, học thuật để tìm hiểu các thông tin chuyên sâu.
Họ nhanh chóng nhận ra rằng Trung Quốc đã xây tổng cộng 1.652 công trình trái phép trên Biển Đông, nhiều hơn tất cả số công trình của các quốc gia khác xây dựng tại khu vực này.
Trên đá Subi thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, Trung Quốc đã xây dựng trái phép tới gần 400 tòa nhà, nhiều hơn dự kiến và gần gấp đôi số công trình trên các đảo tương tự.
Scarr cho biết những dữ liệu này đã giúp ông và các cộng sự xây dựng kho dữ liệu trực quan cùng với hình ảnh và thông tin từ các nguồn khác về hoạt động xây dựng phi pháp của Trung Quốc trên Biển Đông. Thông tin về đá Subi cũng giúp các nhà báo tại Hong Kong, Bắc Kinh và Sydney nghiên cứu những hoạt động bí mật Trung Quốc đang tiến hành trên đảo nhân tạo.
Một số công trình giống doanh trại quân đội Trung Quốc xây trái phép trên đá Subi. Ảnh: Reuters.
Dữ liệu còn mang lại góc nhìn sâu sắc về tham vọng của Trung Quốc trong việc triển khai căn cứ quân sự trên các đảo nhân tạo này. Các tòa nhà trên đảo Subi, cùng sự mở rộng cơ sở hạ tầng trên đá Chữ Thập và Vành Khăn, có cách bố trí như doanh trại quân đội trên đất liền và có thể chứa tới 2.400 binh sĩ.
Subi là thực thể lớn nhất trong 7 đảo nhân tạo mà Trung Quốc xây dựng ở quần đảo Trường Sa. Trên đá này và đá Vành Khăn, Chữ Thập, Trung Quốc đã cho xây dựng các đường băng dài tới 3.000 m cùng các bệ tên lửa, nhà kho và một loạt thiết bị có thể theo dõi vệ tinh, hoạt động quân sự nước ngoài và thông tin liên lạc.
Các nguồn tin tình báo Mỹ cho biết Trung Quốc trong tháng 4 đã triển khai các tên lửa hành trình chống hạm, phòng không tới ba đảo nhân tạo này, dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh đang tăng cường quân sự hóa ở Biển Đông. Bộ Ngoại giao Việt Nam đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ, yêu cầu Trung Quốc rút tên lửa khỏi Trường Sa và khẳng định chủ quyền của Việt Nam với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa.
Ánh Ngọc