Dọc quốc lộ 4D từ thành phố Lào Cai lên thị trấn Sa Pa, xen lẫn những đoạn bán rau, củ của đồng bào dân tộc có những phản thịt trâu ngả vội bên đường. Tuyết rơi từ rạng sáng 24/1 khiến hàng chục trâu bò của người dân nơi đây chết cóng.
Lái buôn ngả thịt trâu, nghé ven đường quốc lộ từ TP Lào Cai lên Sa Pa để bán. Ảnh: Hoàng Phương.
Lái buôn tên Lý Quý Ngân, người thôn Vù Lùng Xung (xã Trung Chải) cùng mấy bạn nghề ngả thịt con nghé gần một năm tuổi ngay cạnh quốc lộ bán cho khách đi đường. Hai hôm nay, anh Ngân mua được 5 con trâu sắp chết của người cùng thôn. Anh kể, nhà nào có trâu sắp chết là lại gọi điện báo cánh lái buôn tìm đến ngay. Trâu mẹ nuôi lâu thì giá cả chục triệu đồng, những chú nghé con thì mua 3-4 triệu đồng, ngả thịt bán với giá khoảng 200.000 đồng mỗi cân.
Những năm trước, người trong thôn thấy trâu cứng chân, không ăn được nữa còn cố sức cứu chữa. Nhưng giờ chỉ cần thấy trâu ăn kém, nằm một chỗ là họ gọi lái buôn đến ngay, biết cứu cũng không được vì đợt lạnh còn kéo dài, tuyết vẫn còn rơi. "Để đến lúc trâu chết thì bán không được giá, có khi chẳng ai mua, anh em rủ nhau chia thịt ăn dần", anh nói và cho biết, trời lạnh nên trâu bò sẽ còn chết tiếp, bất kể tuyết có rơi hay không, nhưng có tuyết thì chết càng nhiều.
Cách đó hơn một km, lái buôn Giàng A Chư (37 tuổi), người chuyên buôn trâu ở thôn Chu Lìn 1 (xã Trung Chải) cũng tất bật cắt thịt trâu bán cho khách dưới xuôi lên chơi Sa Pa. Anh còn quây tạm lều "dã chiến" làm nơi mổ thịt trâu. Anh cho biết, mỗi con trâu là gia tài lớn với đồng bào. Trâu khỏe mạnh có giá trên dưới 30 triệu đồng mỗi con, nghé bán khoảng 15 triệu đồng.
"Buôn trâu sắp chết vì cóng thì lời lãi cũng không được nhiều, chủ yếu là giúp người trong thôn bán cho nhanh. Nếu bán không hết thì lại mang về sấy khô lên ăn dần hoặc gác bếp", anh cho hay.
Anh Giàng A Chư cắt thịt trâu bán cho khách. Ảnh: Hoàng Phương.
Ngoài những phản thịt bày sẵn, người bán hàng đứng co ro trong giá rét chờ khách mua, thi thoảng có những chiếc Minsk lại chạy vù qua, đằng sau chở theo những chú nghé con mắt nhắm nghiền, không còn cử động. Cảnh tượng này dường như quá quen thuộc với người dân Sa Pa sau mỗi đợt tuyết rơi dày.
Ngồi hơ tay bên đống lửa cho đỡ rét, anh Lý Quẩy Sài ở thôn Vù Lùng Sung (xã Trung Chải) thở dài kêu rét đến mức người còn không chịu nổi, huống chi là trâu bò. Nhà anh mới chết 2 con nghé trong đàn trâu 6 con. Trước đợt rét đậm về, anh đã cảnh giác lùa đàn trâu về chuồng, tích trữ đủ rơm rạ và che kín chuồng, không để gió lùa vào. Nhưng nhiệt độ Sa Pa hai ngày qua liên tục duy trì ở mức -3 độ C, có lúc xuống -4 độ C khiến những chú nghé con không chịu nổi lạnh, kém ăn dần, cứng chân rồi chết.
"Hai con gần chết, một con bán được 700.000 đồng, một con bán được 1.100.000 đồng, tổng cộng mới 1.800.000 đồng. Ở nhà còn một con nữa cũng sắp chết rồi", anh kể và cho biết, tiền đầu tư đàn trâu trong nhà, anh phải vay ngân hàng 50 triệu, mới vừa trả hết nợ lẫn lãi xong. Mấy năm nay, cứ đến mùa đông là anh lại ngao ngán vì nhiệt độ thất thường, liên tục xuống thấp, có tuyết rơi khiến cho trâu bò chết càng nhiều.
"Năm nay trâu chết rồi, đến Tết mổ con lợn bé thôi", anh lắc đầu nói.
Nghé con nhà chị Hà Thị Sâm ở xã Sa Pả được "khoác" chiếc áo ấm khi đi trên quốc lộ. Ảnh: Hoàng Phương.
Trâu chết không cứu được hoặc yếu dần được lái buôn đưa đi. Tuyết còn rơi dài ngày, người dân cố bảo vệ những "đầu cơ nghiệp" còn lại bằng nhiều cách, như đắp chăn, mặc áo, cho ăn cháo ngô... Nhà bà Chảo Mẩy Khé (xã Tả Phìn) có một con trâu mẹ và 2 nghé con. Chuồng trâu quá lạnh nên bà phải cho ba mẹ con nhà trâu xuống ở dưới chân nhà sàn được che kín.
Cách đây 2 năm, trận tuyết dày đặc làm hàng chục con trâu của người dân Tả Phìn lần lượt cứng chân rồi ngã xuống, nhà bà Khé cũng có một con. "Không biết khi nào tuyết mới ngừng rơi. Mà tuyết ngừng rơi rồi mới sợ, vì trời vẫn lạnh, đến lúc đó trâu cứng chân còn chết nhiều hơn", bà nói.
Theo thống kê của tỉnh Lào Cai, đến sáng 25/1 nhiệt độ duy trì ở mức âm đã làm chết 47 con gia súc, ảnh hưởng 205 ha hoa màu, 67 ha actiso của người dân. Hiện tuyết vẫn bao phủ toàn bộ thị trấn Sa Pa và nhiều xã thuộc các huyện Bát Xát, Si Ma Cai, Bắc Hà, Mường Khương của địa phương này.
Riêng ở Sa Pa, sáng nay nhiệt độ vẫn duy trì ở mức 0 độ C. Vào sáng sớm trời rét buốt, hửng chút nắng nhưng đến đầu giờ chiều lại có mưa, nhiệt độ xuống thấp hơn. Toàn bộ khu vực vùng núi Tây Bắc, nhiệt độ giảm đột ngột, có nơi xuống rất thấp như Pha Đin (Điện Biên) hơn -4 độ C, Sìn Hồ (Lai Châu) -2,5 độ C. Theo cơ quan khí tượng thủy văn, đây là mức nhiệt kỷ lục, chưa từng ghi nhận ở những nơi này.
Hoàng Phương