Bệnh nhân đến khám tại Bệnh viện Da liễu Trung ương tháng trước trong tình trạng sốt cao 39°C, xuất hiện các ban đỏ và bọng nước rải rác toàn thân, kèm theo có trợt niêm mạc miệng và sinh dục.
Qua thăm khám, các bác sĩ phát hiện bệnh nhân có các ban hoại tử và bọng nước, trợt da chiếm tới gần 60% diện tích cơ thể, tổn thương kết mạc mắt, niêm mạc miệng, sinh dục. Bệnh nhân cho biết, 2 tuần trước làm xét nghiệm có tăng acid uric máu và được chẩn đoán là gout, điều trị bằng thuốc allopurinol.
Bác sĩ Đào Hữu Ghi, Trưởng khoa bệnh da nam giới, Bệnh viện Da liễu trung ương, cho biết bệnh nhân được chẩn đoán dị ứng thuốc thể nặng (Hội chứng Lyell), nguyên nhân là do sử dụng thuốc allopurinol điều trị gout. Bệnh nhân được điều trị cách ly, điều chỉnh thuốc từng giờ theo diễn biến của bệnh. Sau một tháng, bệnh nhân đã ổn định.
Bệnh nhân bị trợt da sau khi uống thuốc trị gout. Ảnh do bệnh viện cung cấp.
Dị ứng thuốc là phản ứng không mong muốn của thuốc do đáp ứng miễn dịch đặc hiệu của cơ thể với loại thuốc đó. Dị ứng thuốc có nhiều loại, có thể chia làm 2 loại lớn. Loại thứ nhất là dị ứng thuốc nhanh, thường xảy ra sau vài giờ dùng thuốc như mày đay hay nguy hiểm hơn là phản vệ do thuốc. Loại thứ hai là dị ứng thuốc chậm có thể xảy ra sau vài ngày thậm chí vài tuần dùng thuốc, là một thể bệnh rất nguy hiểm của dị ứng thuốc.
Hội chứng Lyell (hay còn gọi là bệnh hoại tử thượng bì nhiễm độc) là một bệnh nằm trong nhóm dị ứng thuốc chậm, và cũng là bệnh gây hậu quả nghiêm trọng nhất trong nhóm này, tính mạng người bệnh bị đe dọa nghiêm trọng. Bệnh được đặc trưng bởi sự hoại tử ở lớp biểu bì (lớp trên cùng của da) và sau đó trợt loét vùng da này. Hoại tử gây ra bởi hiệu ứng độc hại của các chất gây dị ứng có trong cơ thể, dẫn đến xuất hiện các triệu chứng đặc trưng của bệnh.
Tiên lượng của bệnh rất nặng, nguy cơ tử vong cao, ở Mỹ khoảng 35%, Việt Nam hơn 50%. Bệnh thường gặp ở những bệnh nhân có tiền sử dùng thuốc trước đó khoảng từ một đến 4 tuần, trung bình là 14 ngày.
Khởi đầu thường đột ngột nhưng có thể có những triệu chứng báo hiệu như sốt cao, mệt mỏi toàn thân, đau khớp, rát ở kết mạc, đau ở da trong một vài giờ cho đến một hoặc hai ngày sau thì xuất hiện các ban đỏ ngoài da. Thương tổn thường là những đám đỏ, đôi khi trên các đám đỏ có những mụn nước liên kết lại thành đỏ da lan tỏa với các mảng trợt da rộng, chiếm trên 30% diện tích của cơ thể, có trường hợp nặng có thể trợt da toàn bộ cơ thể.
Ngoài tổn thương trên da, bệnh nhân còn có các tổn thương vùng kết mạc mắt có nguy cơ dẫn đến suy giảm thị lực; tổn thương niêm mạc môi, miệng gây đau khiến bệnh nhân không ăn uống được dẫn tới cơ thể suy kiệt và niêm mạc vùng sinh dục. Đồng thời, khi tổn thương da trợt rộng sẽ rất nguy hiểm như nhiễm trùng bội nhiễm gây sốt cao, mất nước điện giải. Bệnh nhân nằm nhiều tăng nguy cơ viêm phổi bội nhiễm, tổn thương các cơ quan gan, thận do chất trung gian độc trong cơ thể.
Bệnh càng nặng khi mức độ trợt da càng rộng, bệnh nhân cao tuổi, có nhiều bệnh phối hợp, thể trạng suy kiệt, chăm sóc không tốt dẫn đến bội nhiễm...
Các nhóm thuốc hay gây hội chứng Lyell là nhóm thuốc điều trị gout (allopurinol), nhóm thuốc điều trị bệnh lý thần kinh (cacbamazebin-tegretol), các nhóm thuốc kháng sinh và thuốc giảm đau chống viêm không steroid và các loại thuốc nam, thuốc bắc không rõ nguồn gốc. Tuy nhiên, dị ứng thuốc là do cơ địa của từng người mà gây ra phản ứng với thuốc chứ không phải là do bản thân các loại thuốc trên.
Bác sĩ khuyến cáo, khi bị bệnh cần đi khám và dùng thuốc theo đơn, không tự ý dùng thuốc. Không may bị dị ứng, việc đầu tiên là phải ngừng ngay và tới ngay bệnh viện để điều trị đặc biệt. Việc ngừng thuốc nghi ngờ quyết định tới 50% khả năng điều trị thành công, còn lại là phần chăm sóc chống bội nhiễm và dinh dưỡng nâng cao thể trạng.