Nằm phía tây tỉnh Nghệ An, giáp với Lào, huyện miền núi Kỳ Sơn mưa 115 mm trong đêm 1/10 do ảnh hưởng của hoàn lưu bão Noru. Mưa xối xả từng đợt, mỗi đợt kéo dài vài chục phút.
Đứng từ tầng hai ngôi nhà nằm ven quốc lộ 7 nhìn ra ngoài trời, chị Dung, 48 tuổi, trú khối 1, thị trấn Mường Xén, quay sang hỏi chồng: "Liệu có xuất hiện lũ quét hay lũ ống không". Người chồng đáp: "Mong trời thương, chứ nước to thế này dễ xảy ra sự cố lắm".
0h30 ngày 2/10, một đợt lũ nhỏ ào về. Nhà chị Dung ở mặt đường, phía sau là khe suối, bị dòng nước đục ngầu tạt vào thềm, song nó nhanh chóng trôi đi chỗ khác, chưa gây thiệt hại.
Chị Dung thất thần khi kể về cơn lũ ống ập vào nhà sáng nay. Ảnh: Hải Bình
Hơn 7h, mưa vẫn xối xả, ngoài đường vắng bóng người. Đứng từ tầng hai nhìn ra ngoài, chị Dung thấy lũ ống từ khe suối ào ào đổ về, nhằm thẳng nhà mình. Chị hét lên khi bùn đất tràn qua bậc tam cấp vào nhà, mấp mé chân cửa sổ.
"Trong dòng lũ bùn đục ngầu, tôi nghe thấy tiếng hộc hộc, giống như các khối đá lớn từ đỉnh đồi va vào nhau", chị Dung kể. Bàn ghế ở phòng khách, đồ đạc tại phòng bếp, ba xe máy cùng xe đạp điện bị bùn đất bao trùm.
Vợ chồng chị Dung lập tức chạy xuống tầng một, dầm mình trong dòng lũ đục ngầu, dùng hết sức đẩy chiếc tủ lạnh ra chắn cửa phụ sau bếp, ngăn không cho "cơn cuồng phong" cuốn đồ đạc ra ngoài khe suối. "Lũ quá mạnh, đôi lúc tôi không trụ nổi, cảm giác như sắp tuột tay trôi ra ngoài khe", chị nhớ lại.
Xe máy của gia đình chị Dung bị bùn vùi lấp hơn nửa mét. Ảnh: Lương Dung
Đối diện nhà chị Dung, căn nhà gỗ lợp ngói của hàng xóm bị lũ cuốn trôi hết đồ đạc cùng chiếc két sắt. Cổng bêtông cao hơn 3 m bị bùn trùm kín. Gia chủ đã huy động người hỗ trợ tìm két sắt nhưng chưa thấy.
Sau khi đợt lũ mạnh thứ ba rút đi, bùn bám đầy trên mái che, tràn vào sân nhà chị Dung, cao tới 1,8 m. Ở phòng khách và bếp, bùn cao gần nửa mét vùi lấp nhiều đồ đạc.
"Lần đầu tiên tôi chứng kiến trận lũ khủng khiếp thế này. Năm 2011 và 2018, thị trấn từng xảy ra lũ mạnh do mưa lớn nhiều ngày kết hợp thủy điện xả lũ song mức độ ảnh hưởng không nghiêm trọng bằng", chị Dung cho hay.
Lũ ống cuốn trôi nhiều nhà dân ở huyện Kỳ Sơn. Video: Văn Hải
Nhớ lại giây phút lũ ập tới, chị Dung rùng mình, thấy may mắn khi không ảnh hưởng tính mạng. Chưa kịp thu gom đồ đạc, chị nhận tin phải ra cơ quan, là trụ sở ngân hàng để dọn bùn vì nơi này cũng bị lũ ống tàn phá.
Vài giờ trước khi quét qua thị trấn Mường Xén, lũ ống đã tàn phá xã Tà Cạ nằm liền kề. Anh Xồng Bá Cha, trú bản Sơn Hà, cho biết giữa đêm qua, cả gia đình đang nằm ngủ bỗng nghe thấy tiếng động ầm ầm, cách từ xa khoảng hàng trăm mét vọng đến. Mở cửa ra xem, anh Cha thấy dòng nước đục ngầu đang cuốn theo đất đá và cây cối chảy cuồn cuộn qua sân.
Nhà anh Cha ở vị trí cao nên nước lũ chỉ sạt qua sân, thiệt hại một số ít tài sản. Dòng lũ đổ về khiến bé Mùa Ngọc Châu, 4 tháng tuổi, ở bản Sơn Hà, bị cuốn tử vong. Nhiều ngôi nhà ở các bản Bình Sơn, Cầu Tám, Hòa Sơn bị cuốn trôi.
Theo cán bộ văn hóa xã Tà Cạ, nước lũ tràn qua nhiều đợt, mạnh nhất là lúc 2h ngày 2/10, có lúc "lên nhanh không thể tưởng tượng nổi", hơn 10 phút đã dâng hơn một mét. "Từ lúc nhỏ tới nay tôi chưa bao giờ chứng kiến cơn lũ ống diễn biến nhanh, nước chảy khủng khiếp như thế này", người này nói.
Ôtô bị lũ cuốn trôi ở Kỳ Sơn, sáng 2/10. Ảnh: CTV
Đến tối 2/10, huyện Kỳ Sơn mưa ngớt, thị trấn Mường Xén nước đang rút. Ông Thò Bá Rê, Phó chủ tịch huyện Kỳ Sơn, cho biết nhà chức trách đặt tình huống đêm nay tiếp tục mưa to, lũ tái diễn nên đã sơ tán nhiều nhà dân tại vùng nguy hiểm ở xã Tà Cạ và thị trấn Mường Xén.
Thống kê của Ban Chỉ huy phòng chống lụt bão tỉnh Nghệ An, lũ ống đã cuốn trôi 14 nhà, làm ngập 85 nhà khác, sạt lở 19 nhà ở xã Tạ Cà và thị trấn Mường Xén. Hai ôtô bị cuốn trôi (hiện đã vớt được chiếc), 10 ôtô bị vùi lấp. Tuyến đường từ Mường Xén đi xã Tây Sơn bị sạt lở, hư hỏng cầu vòm sắt Hòa Sơn. Giao thông vào xã Tà Cạ và Tây Sơn bị ách tắc hoàn toàn.
Tuyến quốc lộ 7 kết nối từ huyện Diễn Châu lên cửa khẩu Nậm Cắn, huyện Kỳ Sơn, bị sạt lở taluy dương tại các xã Tà Cạ, Nậm Cắn, gây ách tắc. Hai xã Tây Sơn và Tà Cạ, trong đó bản Hòa Sơn, xã Tà Cạ (236 hộ và 966 nhân khẩu) và bản Sơn Hà, xã Tà Cạ, bị cô lập hoàn toàn chưa thể tiếp cận.
Xã Tạ Cà có khoảng 3.000 dân, thị trấn Mường Xén hơn 5.000 dân.
Huyện Kỳ Sơn có chung 192 km đường biên giới với Lào, sở hữu nhiều dãy núi cao, hiểm trở, hệ thống sông, suối dày đặc, rất dễ hình thành lũ ống, lũ quét khi mưa lớn. Ảnh: sinhquyennghean.vn
Ảnh hưởng của hoàn lưu bão Noru, ngày 27-29/9, nhiều huyện thị ở Nghệ An có mưa lớn, trong đó huyện Quỳnh Lưu hơn 600 mm; Thanh Chương 510 mm; Nam Đàn, Đô Lương, thị xã Thái Hòa hơn 400 mm; thị xã Cửa Lò, TP Vinh, huyện Hưng Nguyên, Nghĩa Đàn, Anh Sơn và Con Cuông 300-390 mm... 13/21 huyện thị bị ngập, 7 người chết; hơn 11.000 nhà đang ngập...