Cách đó không xa về phía nam, bên kia một con sông, thanh niên 21 tuổi này có thể nhìn thấy những tòa nhà cao tầng sáng rực ở Hàn Quốc. Cảnh tượng này vẫy gọi Kim.
Sau hai đêm trên núi, Kim Geum-hyok vượt qua biên giới được vũ trang dày đặc nhất thế giới. Anh ta bò qua nhiều lớp hàng rào dây thép gai và tìm đường băng qua bãi mìn. Ở rìa sông, anh trốn giữa đám lau sậy, tự chế áo phao từ rác nhựa. Kim bơi qua sông khi màn đêm buông xuống.
Kim Geum-hyok khi ở Hàn Quốc. Ảnh: NYTimes.
"Tôi cố bơi về phía ánh sáng", Kim kể về hành trình ngụp lặn trong nước suốt 7,5 giờ trong cuộc phỏng vấn được đăng trên YouTube sau này. "Khi sang được đất Hàn Quốc, tôi đi qua đám lau sậy và thấy những người lính Hàn Quốc đang đến gần, tôi kiệt sức nên ngã gục".
Sau ba năm sống ở Hàn Quốc, Kim hôm 19/7 quay trở lại Triều Tiên, bơi qua dòng sông mà anh đã vượt qua năm 2017. Hôm 26/7, Triều Tiên cho biết Kim Geum-hyok có thể đã mang nCoV vào nước này và phong tỏa Kaesong, quê nhà của Kim. Hôm 27/7, một sở cảnh sát Hàn Quốc cho biết trước khi Kim rời đi, họ đã phát lệnh bắt anh này với cáo buộc hiếp dâm một phụ nữ Triều Tiên đào tẩu.
Triều Tiên không nêu rõ tên Kim trong tuyên bố nhưng Hàn Quốc cho biết anh là người đào tẩu duy nhất từ Hàn Quốc quay lại Triều Tiên trong tháng này. Hàn Quốc cũng không công bố tên đầy đủ của Kim, nhưng họ tiết lộ đủ thông tin để các phóng viên xác định danh tính anh ta.
Vài tuần trước khi rời Hàn Quốc, Kim Geum-hyok, hiện 24 tuổi, đã thực hiện một vài cuộc phỏng vấn cho kênh YouTube của Kim Jin-ah, cũng là người đào tẩu từ Kaesong, kể về cuộc sống tại hai miền bán đảo Triều Tiên. Anh sử dụng bí danh và đeo kính râm. Trong một số video, khuôn mặt của Kim được chỉnh sửa kỹ thuật số. Phần lớn những gì Kim Geum-hyok nói không thể được xác minh.
"Tôi đến căn hộ của cậu ấy vào cuối tháng 6 và rất ngạc nhiên vì nó có rất ít đồ đạc", Kim Jin-ah cho biết. "Giờ ngẫm lại, tôi nghĩ rằng từ lúc đó cậu ấy đã chuẩn bị rời Hàn Quốc".
Ngay cả trước khi Kim Geum-hyok quay về Triều Tiên, câu chuyện của anh cũng đã rất khác thường. Hầu hết 33.000 người Triều Tiên đào tẩu đến Hàn Quốc qua ngả Trung Quốc và Đông Nam Á. Chỉ số ít người chọn con đường nguy hiểm hơn nhiều là vượt qua biên giới liên Triều giống Kim.
Rất hiếm người đào tẩu quay lại Triều Tiên, nơi họ bị gọi là "cặn bã". Chỉ 11 người làm vậy trong 5 năm qua, theo Bộ Thống nhất Hàn Quốc. Họ thường là những người khó thích nghi với xã hội Hàn Quốc.
Trong cuộc phỏng vấn trên YouTube, Kim Geum-hyok cho biết anh gần như mất thính lực khi còn nhỏ. "Vì thế, tôi gặp khó khăn trong việc giao tiếp với mọi người", Kim nói. "Tôi từng bị đánh vì người ta bảo tôi mang thứ này nhưng tôi mang thứ khác vì nghe nhầm".
Khi Kim còn nhỏ, thành phố 300.000 dân Kaesong được chọn làm nơi xây dựng khu công nghiệp do hai miền Triều Tiên cùng điều hành. Khu công nghiệp Kaesong mở cửa vào năm 2004 và kinh tế vùng này phát triển mạnh mẽ. Anh em họ của Kim làm việc tại khu công nghiệp, còn anh bán trứng và rau.
Nhưng 4 năm trước, Hàn Quốc đóng cửa khu phức hợp này để phản đối chương trình vũ khí hạt nhân của Triều Tiên. Nền kinh tế đang phát triển ở Kaesong sụp đổ, khiến Kim cùng nhiều người khác ở quê nhà rơi vào cảnh thất nghiệp.
Vào thời điểm anh leo lên núi Bạch Mã tháng 6/2017, Kim "không thấy hy vọng gì cho tương lai, không có ý nghĩa gì trong cuộc sống, tự hỏi nên tiếp tục sống hay không", anh kể trong cuộc phỏng vấn với Kim Jin-ah. Các tòa nhà của Hàn Quốc vào ban đêm thôi thúc anh "sang bên đó để ngắm nhìn dù có thể phải đánh đổi bằng mạng sống", anh nói.
Kim Geum-hyok không thể rời mắt khỏi tivi ở Hàn Quốc trong suốt cuộc thẩm vấn với các quan chức an ninh, điều mà tất cả người đào tẩu phải trải qua sau khi đến Hàn Quốc. Ở Triều Tiên, tất cả tivi đều chỉ phát chương trình của truyền hình nhà nước.
Kim Geum-hyok định cư ở Gimpo. Một bác sĩ đã giúp anh chữa trị vấn đề thính giác. Kim không nói rõ tình trạng hay phương thức điều trị, nhưng cho biết anh đã khóc vào hôm đó.
Anh cũng nói với Kim Jin-ah rằng anh rất nhớ bố mẹ. Kim Geum-hyok đã đăng ký vào một trường dạy nghề thuộc chương trình tái định cư Hàn Quốc cung cấp cho người đào tẩu. Nhưng anh đã bỏ học và tìm được việc làm, hy vọng có thể gửi tiền về cho gia đình ở Triều Tiên. Những người đào tẩu thường làm vậy qua trung gian ở Trung Quốc.
Kim Geum-hyok còn tâm sự với Kim Jin-ah những điều khác, không được ghi hình trên video. Anh cho biết mình đang bị cảnh sát điều tra vì một phụ nữ đào tẩu cáo buộc anh cưỡng hiếp cô. Anh nói rằng đêm đó anh rất say và không nhớ bất cứ điều gì.
Ngày 17/7, Kim Geum-hyok bắt taxi đến đảo Ganghwa. Vào 2h20 sáng 18/7, Kim ra taxi ở bờ phía bắc của đảo và gửi tin nhắn cuối cùng cho Kim Jin-ah. "Em thực sự không muốn mất đi chị vì chị giống như một người chị cả đối với em", Kim Geum-hyok viết. "Em sẽ trả nợ cho chị dù em có sống ở đâu, miễn là em còn sống".
Kim Jin-ah đang làm việc tại một cửa hàng tiện lợi khi nhận được tin nhắn. Cô vội vã đến căn hộ của Kim ngay sau khi hết ca. Cô nhận được tin rằng anh đã trả lại căn hộ cho chủ thuê vài ngày trước đó và lấy lại tiền cọc. Kim còn bán chiếc xe đã mượn từ cô, dường như để kiếm được nhiều tiền nhất có thể trước khi trở lại quê nhà.
Giới chức Hàn Quốc kết luận Kim đã bò qua đường cống bên dưới hàng rào dây thép gai ở bờ phía bắc Ganghwa và bơi qua sông Hán để về Triều Tiên.
Trong một chiếc túi gần cống, các quan chức tìm thấy hóa đơn ngân hàng cho thấy Kim Geum-hyok đã rút 5 triệu won từ tài khoản, sau đó đổi phần lớn số tiền này thành 4.000 USD.
Vị trí đảo Ganghwa của Hàn Quốc. Đồ họa: Wiki Commons.
Không rõ tình trạng của Kim sau khi vượt qua biên giới. Triều Tiên hôm 26/7 cho biết Kim Geum-hyok đã bị cách ly. Họ cáo buộc anh "gây ra tình trạng nguy hiểm ở thành phố Kaesong, có thể dẫn đến một thảm họa gây chết người và hậu quả nghiêm trọng".
Trong khi đó, các quan chức ở Seoul cho biết Kim Geum-hyok chưa bao giờ được xác nhận là người nhiễm nCoV ở Hàn Quốc, cũng không phải là người từng tiếp xúc với ca nhiễm được xác nhận.
Trong nhiều tháng, Triều Tiên tuyên bố "sạch bóng" Covid-19, dù họ là nước láng giềng và đối tác thương mại với Trung Quốc, khiến nhiều nhà quan sát hoài nghi. Các nhà phân tích cho rằng Triều Tiên có khả năng đã ghi nhận ca nhiễm từ trước và Bình Nhưỡng đang nhân cơ hội này để đổ lỗi cho Seoul về sự bùng phát dịch ở nước này, thay vì đồng minh lâu đời là Trung Quốc.
"Triều Tiên có thể cố gắng sử dụng người đào tẩu để biện minh cho tình hình dịch vốn đã xảy ra hay cho bất kỳ thất bại kiểm dịch nào trong tương lai", Rachel Lee, cựu nhà phân tích của chính phủ Mỹ, nói.
"Họ có thể chỉ trích an ninh biên giới yếu kém của Hàn Quốc", bà nói thêm. "Họ thậm chí có thể tuyên bố rằng Hàn Quốc cố tình điều người đào tẩu trở lại Triều Tiên để phát tán virus".
"Bằng cách đổ lỗi cho 'ca ngoại nhập' từ Hàn Quốc, Triều Tiên giờ đây có thể chấp nhận viện trợ từ Hàn Quốc một cách công khai và chính đáng", Duyeon Kim, chuyên gia về Triều Tiên tại Nhóm Khủng hoảng Quốc tế, nói.
Phương Vũ (NYTimes/AFP)