22h40 ngày 27/10/2003, thi thể Chu Ngọc Hành, sinh viên cao học năm thứ hai, được phát hiện trên cầu thang giảng đường của Đại học Tương Đàm, tỉnh Hồ Nam. Trên cổ có vết siết.
Khi cảnh sát đang khám nghiệm hiện trường, một cặp nam nữ tới ngó nghiêng nên lập tức bị chú ý. Nam thanh niên xưng tên Tăng Ái Vân, cô gái đi cùng là Tiểu Hà, bạn gái cũ của nạn nhân
24 giờ sau, Ban chuyên án thông báo Vân đã thừa nhận giết người. Theo biên bản hỏi cung, Vân khai "khi đó tinh thần kích động, rất muốn gặp mặt Hành". Chạy lên phòng 308, Vân thấy Hành và bạn học Trần Hoa Chương nên bảo Chương đi ra ngoài một lát. Thấy Hành vẫn cúi đầu học, Vân không nói gì, cầm dây thừng gây án.
Tại hiện trường, cảnh sát tìm thấy một số chứng cứ được cho rằng phù hợp với lời thú tội. Ví dụ, chiếc ghế có dấu vân tay, dưới sàn nhà có dấu giầy. Trong túi quần của Vân có một số sợi vải có vẻ như rơi ra từ dây thừng.
Tối hôm gây án, Vân khai cùng Hà đi chơi tại công viên đến gần 23h30. Nhưng theo lời khai của Hà, lúc 22h10 cô nói chuyện điện thoại với em gái khoảng 20 phút nên không để ý Vân có đi nơi khác không. Làm thực nghiệm hiện trường đường di chuyển từ công viên về đến phòng 308 rồi quay lại, điều tra viên thấy rằng nếu đạp xe mất 12 phút, nếu chạy nhanh mất 15 phút, chạy chậm mất 18 phút. Bất kể lựa chọn cách nào, Vân đều có đủ thời gian gây án.
Trong lời khai của Vân có đề cập tới Chương nên cảnh sát gọi người này tới để khai thác thêm. Chương là bạn học cùng chuyên ngành với nạn nhân.
Chương nói trông thấy rõ hành vi của Vân khi ở trong phòng. Lời khai của Chương được cảnh sát cho rằng có vai trò đặc biệt quan trọng trong xác định phương hướng điều tra, cũng là căn cứ buộc tội Vân.
Vài ngày sau, cảnh sát nhận kết quả khám nghiệm tử thi, qua đó phát hiện trong dạ dày nạn nhân và cốc nước trên bàn nạn nhân có thành phần thuốc ngủ. Điều này cho thấy đây không phải vụ giết người trong lúc kích động như Vân khai mà có âm mưu từ trước.
Trong ngăn kéo bàn máy tính của Chương, cảnh sát lại tìm thấy chiếc điện thoại và sợi dây thừng. Điện thoại được xác định là của nạn nhân, còn sợi dây là hung khí được bện từ sợi vải giống loại được tìm thấy trong túi quần Vân. Trước các chứng cứ này, Chương nói vô tình chứng kiến vụ án, sau đó bị Vân ép khiêng thi thể và dọn dẹp hiện trường. Sợi dây và điện thoại của nạn nhân cũng bị Vân cất vào ngăn kéo bàn của Chương.
Tiếp tục lục chiếc bàn khác của Chương, cảnh sát phát hiện chiếc cốc nhựa, trong cốc có tờ giấy bị vo lại và chất bột trắng được xác định là thuốc ngủ, trên tờ giấy có vân tay của Chương.
Ngày 11/11/2003, Chương thừa nhận cho thuốc ngủ vào cốc nước của nạn nhân vì được Vân nhờ. Chương cho rằng Vân ghen nên chỉ định đánh "tình địch" nhưng không ngờ gây trọng tội.
Chương sau đó bị bắt với vai trò đồng phạm.
Trên cốc có vân tay của Chương. Ảnh: CCTV.
Chín tháng sau, Vân và Chương bị đưa ra xét xử tại tòa án trung cấp thành phố Tương Đàm.
Viện kiểm sát cáo buộc Vân gây án vì mâu thuẫn tình cảm. Hà và nạn nhân đã yêu nhau được ba năm từ khi còn học đại học. Một ngày trước vụ án, Hà đề nghị chia tay vì có cảm tình với Vân. Khoảng 22h28 ngày hôm đó, Vân để bạn gái ở công viên rồi đến phòng 308. Khi ấy, nạn nhân đã ngủ gục vì uống phải cốc nước có thuốc ngủ do Chương pha chế...
Ngày 10/4/2004, tòa án trung cấp Tương Đàm tuyên án Vân án tử hình về tội Cố ý giết người, Chương tù chung thân với vai trò đồng phạm. Sau đó, Vân chống án và liên tục kêu oan, nói bị tra tấn bức cung.
Sau nhiều lần bị tuyên án tử hình rồi được hủy án, Vân được đưa ra xét xử sơ thẩm lần thứ tư vào tháng 7/2015 tại tòa án trung cấp thành phố Tương Đàm. Lúc này Trung Quốc đã cải cách tư pháp, chuyển từ mô hình lấy điều tra làm trung tâm trước kia sang mô hình lấy xét xử làm trung tâm.
Tranh tụng trong lần xét xử sơ thẩm thứ tư, luật sư của Vân chỉ ra một loạt vấn đề trong các bằng chứng buộc tội. Ví dụ theo hồ sơ, Vân bị hỏi cung tổng cộng 12 lần, trong đó lần thứ ba, bốn, năm, sáu đều nhận tội, những lần còn lại đều không. Tính sáu lần cuối cùng Vân đều không nhận tội, cho thấy tồn tại khả năng ép cung.
Vân và nạn nhân có thể có mâu thuẫn tình cảm nhưng Vân là người "cướp" bạn gái, lẽ ra nạn nhân mới là người muốn trả thù.
Sợi dây trong ngăn kéo bàn máy tính của Chương được xác định là hung khí. Ảnh: CCTV.
Hà ban đầu luôn khẳng định hai người đi chơi đến 23h30, Vân không rời khỏi tầm mắt. Nhưng sau khi bị tạm giam về tội Khai báo gian dối, cô đột nhiên thay đổi lời khai, nói trong 20 phút gọi điện không nhìn thấy Vân. Sau đó, Hà được thả. Điều này cho thấy có dấu hiệu ép cung.
Lời khai của Vân và Chương có mâu thuẫn. Chương nói đi vệ sinh về thấy Vân đang nói chuyện với nạn nhân nhưng Vân khai đi vào phòng bảo Chương ra ngoài, sau đó không nói lời nào và gây án. Chương nói hai người dùng thang máy di chuyển thi thể, Vân lại khai đi thang bộ,
Luật sư cho rằng Vân là cán bộ lớp, thường xuyên đi kiểm tra tình hình học tập nên trong phòng 308 có dấu vân tay và dấu giầy là bình thường. Quá trình lấy mẫu sợi vải từ trong túi quần Vân do một kĩ thuật viên thực hiện, không người làm chứng nên không đúng quy trình giám định.
Vân khai sợi dây dùng để gây án dài khoảng một mét, nhưng sợi dây được nhận định là hung khí dài đến 5,8 mét. Vân khai sợi dây này được mua bên ngoài trường song cảnh sát không tìm được người bán.
Ngày 21/7/2015, tòa án đưa ra phán quyết lần thứ tư, nhận định chứng cứ buộc tội Vân không vững chắc. Quy trình lấy mẫu sợi vải không phù hợp với quy định của pháp luật nên không thể dùng làm căn cứ kết án. Quá trình thực nghiệm hiện trường không khách quan. Tòa tuyên Vân vô tội, được trả tự do.
Rời tòa án, Vân lập tức về nhà gặp mẹ sau 12 năm bị tạm giam. Việc học hành gián đoạn, Vân quay về với cuộc sống đồng áng.
Tăng Ái Vân trở về quê sống cùng mẹ. Ảnh: CCTV.
Chương vẫn đang thi hành án tù chung thân. Luật sư của Vân cho rằng hung thủ rất có thể là Chương, nhưng lúc này không thể tìm đủ bằng chứng buộc tội.
Khang Diệp (Theo CCTV)