Ở bờ sông Vàm Cỏ Đông (xã Long Hựu Đông, huyện Cần Đước, Long An) có di tích Nhà Trăm Cột, là ngôi nhà cổ được xây dựng từ năm 1901.
Chủ nhân kiến tạo ngôi nhà này là ông Trần Văn Hoa, là hương sư của làng Long Hựu, tinh Gia Định, sau đó làm hội viên Hội đồng quản hạt Chợ Lớn. Vì thế mà tên gọi thủa ban đầu của nó là Nhà ông hội đồng, Nhà ông cả
Việc xây dựng và trang trí nội thất ngôi nhà do nhóm thợ từ làng Mỹ Xuyên – làng chạm khắc mộc nổi tiếng của Huế - thực hiện trong 3 năm. Mặt chính nhà quay về hướng Đông Bắc, quanh nhà có sân rộng dùng để phơi lúa, bột.
Ngôi nhà ngang 21 m, dọc 42 m, diện tích 882 m2 tọa lạc trong khu vườn rộng hơn 4.000 m2. Nhà có kiểu chữ "Quốc" với ba gian, hai chái mang phong cách nhà rường Huế ở miền Tây sông nước.
Ngôi nhà có 120 cột, trong đó 68 cột chính và 52 cột vuông nhỏ phụ trợ.
Cột và các kết cấu gỗ khác cũng như đồ dùng trong nhà được làm bằng các loại gỗ quý như cẩm lai, mật, gõ đỏ… hiện còn khá vững chãi. Từng cặp cột cái nối liền với nhau theo chiều ngang nhà và được đóng chặt bằng một thanh gỗ xuyên ngang.
Không gian mặt tiền là nơi trang trọng nhất. Ở đây được trang hoàng lộng lẫy với việc sắp đặt bài trí các nơi thờ phượng, bàn ghế, tranh liễn, đèn trang trí... đều có từ khi nhà mới xây.
Hành lang, hiên và nền nhà được lát gạch Tàu, không gian rộng rãi hướng ra khu vườn rộng nên luôn mát mẻ. Cửa chính và các cửa sổ có song hình con tiện, bản gỗ.
Vật dụng quý giá trong nhà đều có tuổi đời cả trăm năm, hầu hết làm bằng gỗ quý. Trong đó, giá trị nhất là bộ trường kỷ đặt ngay gian chính để trà nước tiếp khách hàng ngày.
Từ cột nhà đến các đồ dùng như bàn ghế, giường, tủ, phản... đều được chạm khác tỉ mỉ, công phu mang các đề tài cổ điển như "tứ linh (long -lân - quy - phụng)", "tứ tiết (mai - lan - cúc - trúc)", các mô típ thể hiện Phúc – Lộc – Thọ...
Phần mái được lợp ngói âm dương đặc trưng.
Nhà dưới dùng để bố trí phòng ngủ và vật dụng sinh hoạt của gia đình. Phần sau là hai dãy nhà bếp với một sân trong của ngôi nhà.
Chủ nhân hiện tại của ngôi nhà là bà Bà Trần Thị Ngỏ (70 tuổi, cháu dâu đời thứ ba của ông Trần Văn Hoa).
"Ngôi nhà này đã trải qua sáu đời sống ở đây, giờ tôi là người trông coi chính. Con cháu vẫn cố gắng gìn giữ từng nét kiến trúc, kỷ vật của ông bà để lại. Năm 1997, nhà được công nhận di tích lịch sử quốc gia nên có chi phí để bảo tồn, không bị xuống cấp nhiều", bà Ngỏ cho biết.
Quỳnh Trần