Ngày 17/4 (tức 18/3 âm lịch), lễ hội đền Nội Lâm tưởng nhớ Đức Thánh Quý Minh Đại Vương đã diễn ra tại Tràng An, Ninh Bình. Điều độc đáo của lễ hội này là diễn ra trên sông Sào Khê nằm bên đại lộ Tràng An với hành trình du thuyền trên các hang động Tràng An rồi kết thúc bằng việc leo núi, dâng hương tế lễ tại đền.
Từ bến đò, du khách sẽ trải qua khoảng hơn một giờ ngồi thuyền đi qua các hang như hang Sáng, hang Tối, sau đó leo bộ lên hàng trăm bậc đá quanh co, rồi tiếp tục thả bộ xuống thung lũng núi trước khi đặt chân đến đền Nội Lâm. Nằm giữa một khe nhỏ của núi, phía trái của sân đền có mỏm đá cao khảng 250 m án ngữ ngay sát lối đi lên di tích.
Đây là ngôi đền thờ Quý Minh Đại Vương. Theo ngọc phả hiện đang lưu giữ tại đền Cả (Hoa Lư, Ninh Bình), Quý Minh là một trong ba anh em, đồng thời là ba vị tướng có công dẹp giặc dưới thời vua Hùng thứ 18, đã được phong thánh gồm Sơn Thánh Tản Vương và Cao Sơn Đại Vương.
Đền Trần từ chính diện. Ảnh: Nguyên Anh
Đền được xây dựng theo kiểu chữ nhị, gồm hai tòa liền nhau. Tòa ngoài (Tiền bái) gồm 3 gian, 2 dĩ, quy mô nhỏ. Gian giữa rộng nhất. Mái tòa tiền bái cuốn vòm bằng bê tông, nhưng bên trong lại dùng các phiến đá xanh để lát trần. Chính giữa nóc của mái trang trí hình hổ phù, hai bên có rồng chầu. Hai cột trụ xây liền với hai tường bên, phía trên trang trí hình hai con nghê.
Tòa tiền bái để trống, không có cánh cửa, có hai hàng cột đá. Hàng cột thứ nhất gồm 4 cột, làm bằng đá xanh nguyên khối. Mặt ngoài của cột chạm nổi đề tài độc long, mây, sóng nước, cá chép hóa long, sư tử và hoa lá cách điệu... Nét chạm khắc rất tinh xảo. Mặt hông của 4 cột đều trang trí hai đôi câu đối chạm khắc luôn vào thân cột.
Hàng cột thứ hai cũng làm bằng đá xanh nguyên khối. Hai cột ở ngoài cùng trang trí hình độc long chầu vào và đề tài hoa lá cách điệu. Hai cột ở giữa trang trí đôi câu đối. Nét chạm khắc bay bổng, tính thẩm mỹ cao.
Du khách ngồi thuyền trẩy hội đền Nội Lâm, Ninh Bình. Ảnh: Nguyên Anh
Đá xanh nguyên khối cũng là chất liệu làm nhang án thờ tại gian chính giữa tòa tiền bái và bàn thờ đá tại chính giữa tòa hậu cung. Bên trên tòa hậu cung có hai long cung, bên trong long cung có tượng Quý Minh Đại Vương và phu nhân của ngài là Minh Hoa Công Chúa. Trong cùng tòa hậu cung có hàng cột đá gồm 4 cột, đều có chân tảng bằng đá xanh, làm theo kiểu hình hộp vuông, thắt cổ bồng, trang trí đề tài hoa sen.
Bức tượng Quý Minh Đại Vương được tạc ở tư thế ngồi trên bệ, mắt nhìn thẳng, chân chữ ngũ, đầu đội mũ quan, tay phải cầm chùy, tay trái nắm chặt để trên đùi. Tượng của Minh Hoa Công Chúa tạc ở tư thế ngồi, chân chữ ngũ, mặt hiền từ, mắt nhìn thẳng, tay phải cầm quạt để ngang bụng, tay trái úp xuống đặt trên đầu gối. Phía bên phải của đền có một bệ thờ lộ thiên thờ Mẫu Thượng Thiên Thượng Ngàn.
Múa thuyền rồng trên sông Sào Khê. Ảnh: Nguyên Anh
Là lễ hội truyền thống độc đáo của tỉnh Ninh Bình, lễ hội đền Nội Lâm năm nay thu hút hàng nghìn du khách tham gia. Khoảng 1.000 chiếc thuyền đã được bố trí để phục vụ du khách chiêm ngưỡng vẻ đẹp trữ tình của non nước Tràng An và dâng hương tưởng niệm tại đền.
Vy An