Núi Sam ở TP Châu Đốc cao khoảng 200 m so với mực nước biển và là nơi hội tụ nhiều điểm đến tâm linh, thắng tích nổi tiếng như Miếu Bà Chúa xứ Núi Sam, chùa Tây An, lăng Thoại Ngọc Hầu, hút du khách đến tham quan. Nằm trên đường Tân Lộ Kiều Lương, cách chùa Tây An chừng 2 km là chùa Phước Điền, hay được biết với tên khác là chùa Hang.
Tương truyền, chùa Hang do bà Thợ (tên thật là Lê Thị Thơ, sinh năm 1818) lập nên. Sau khi lập gia đình, bà gặp cảnh đời ngang trái và nương nhờ cửa Phật tại Tây An tự, quy y với pháp danh Diệu Thiện. Sau thời gian tu tại chùa Tây An, do nơi này có nhiều người lui tới nên bà đi tìm nơi yên tĩnh, vắng người tu hành. Đi về phía Tây núi Sam, bà gặp một hang sâu, rậm rạp cây cối nên ở lại dựng am bằng tre, lá làm nơi tu hành.
Cạnh am bà Thợ tu có một hang núi sâu, bên trong có đôi mãng xà to, từ khi bà đến tu hành, hàng ngày cặp mãng xà được nghe kinh Phật trở nên hiền lành, ăn đồ chay, không hại người, trông chừng thú dữ, kẻ gian. Bà Thợ đặt tên cho cặp mãng xà là Thanh Xà, Bạch Xà. Khi bà qua đời, cặp rắn này bỗng dưng biến mất. Sau đó để tránh nguy hiểm, hang được lấp kín chỉ còn lối đi vào cửa, sâu khoảng 10 m, bên trong thờ Phật A Di Đà, Quán Thế Âm, Đại Thế Chí Bồ Tát.
Cảm mến sự đức độ của sư nữ Diệu Thiện, năm 1885, ông Phán Thông (tên thật là Nguyễn Ngọc Cang) cùng nhân dân quanh vùng góp tiền của, xây dựng chùa với nền lát gạch tàu, mái ngói, cột gỗ căm xe... mang tên Phước Điền tự, nhưng dân gian vẫn quen gọi là chùa Hang.
Những năm sau đó, chùa được trùng tu, xây dựng thêm hai lần nữa và có diện mạo khang trang tôn nghiêm như ngày nay. Khuôn viên chùa có 44 điểm tham quan như: Chánh điện, đường hang dũng mãnh, hồ liên trì hải hội, sân tiên, tàng kinh các... được bố trí sơ đồ hướng dẫn cụ thể cho khách tham quan. Các công trình ở chùa được thiết kế hài hòa với tông nâu đỏ, lợp ngói ống, cột, mái chạm khắc tinh xảo, lối đi được lát đá theo bậc thang thuận tiện di chuyển.
Chùa nằm trên triền núi Sam đón gió mát lành, từ đây du khách có thể ngắm nhìn cảnh quan đồng ruộng biên giới An Giang một màu xanh ngắt.
Huỳnh Nhi