Chùa Nôm (tên tự là “Linh Thông cổ tự”) ở làng Nôm, xã Đại Đồng, huyện Văn Lâm, Hưng Yên thuộc thiền phái Lâm Tế. Đây là ngôi đại tự hoành tráng thuộc miền Kinh Bắc. Chùa nằm trong một quần thể di tích gồm cả đình Tam Giang thờ vị tướng thời Hai Bà Trưng.
Chùa được xây dựng từ hàng trăm năm trước. Hai tấm bia lớn đặt sau hậu cung ghi lại những tư liệu quý từ thời Hậu Lê, đời Chính Hòa, năm Canh Thân (1680) sau khi lên ngôi, nhà vua đã cho xây dựng lại chùa.
Năm Cảnh Thịnh thứ 4 (1796), chùa xây thêm gác chuông và mở rộng hai dãy hành lang. Nơi đây lưu giữ 122 pho tượng đất cổ. Đại đức Thích Đồng Huệ, trụ trì của chùa cho biết, các bức tượng này được người dân làng đóng góp tu sửa sơn lại mới vào năm 1997 trước khi thầy về đây làm việc một năm.
Hơn 100 bức tượng gồm có Tam thánh, Tam thế, A Di Đà, Phật Bà, Bát bộ Kim cương, Thập bát La hán....
Nhiều nhất là các tượng Phật kích thước nhỏ ngự trên các vách đất, hang đá của dãy núi nhân tạo giữa điện thờ.
Các trận lụt năm 1971, 1986 nhấn chìm nhiều nơi ở miền Bắc, trong đó có làng Nôm. Các pho tượng đất vài lần bị ngâm lâu ngày nhưng vẫn nguyên vẹn.
Các pho tượng đều ngồi, đứng trên một giá đỡ bằng đất với đủ các tư thế và nhiều kích cỡ khác nhau.
Các pho tượng có sức biểu cảm cao, mô tả trạng thái cảm xúc của con người.
Trạng thái của các pho tượng cổ đều được thể hiện rõ trên nét mặt.
Lầu Quan Âm nằm ở giữa hồ nước như một đài sen nguy nga với cây cầu đá dẫn lối vào hình cánh cung mô phỏng cây cầu Nôm cổ.
Lối vào chùa với cây cầu đá 9 nhịp đầu rồng đã có từ hơn 200 năm, bắc qua sông Nguyệt Đức.
Nhờ cảnh quan rộng rãi thoáng mát, thanh tịnh với nhiều cây xanh và hồ, chùa đã thu hút lượng lớn khách du lịch trong những năm qua.
Hoàng Hà