"Chúng ta phải nỗ lực để nền dân chủ thắng thế tại Niger, nhưng cần loại trừ bất kỳ ý tưởng can thiệp quân sự nào của phương Tây, vì nó sẽ bị coi là hình thức thực dân kiểu mới", Ngoại trưởng Italy Antonio Tajani nói với đài truyền hình RAI hôm nay.
Chính quyền Italy trước đó cho biết đã sơ tán 36 công dân và 100 người nước ngoài sống ở Niger, trong đó có 21 người Mỹ. Chuyến bay chở nhóm người này về đến Rome sáng 2/8.
"Nhiều người trong số họ không phải người châu Âu, nhưng chính quyền mới ở Niger vẫn cho phép chúng tôi tiến hành hoạt động sơ tán bằng máy bay của không quân Italy", Ngoại trưởng Tajani cho hay.
Niger từng là thuộc địa của Pháp từ năm 1900 và trở thành quốc gia độc lập năm 1960. Quốc gia này gần đây là đối tác chính của Pháp và Mỹ trong chiến dịch đối phó với phiến quân Hồi giáo cực đoan ở vùng Sahel tại Tây và Trung Phi, ngăn chặn tình trạng di cư bất hợp pháp từ khu vực châu Phi cận Sahara. Binh sĩ một số quốc gia, trong đó có Mỹ và Pháp, đang đóng quân tại Niger.
Những người biểu tình cổ vũ quân đội Niger khi họ tập trung trước đại sứ quán Pháp ở thủ đô Niamey ngày 30/7. Ảnh: AFP
Lực lượng cận vệ của Tổng thống Niger Mohamed Bazoum ngày 26/7 tiến hành đảo chính, quản thúc ông tại dinh thự. Tướng Abdourahamane Tiani, chỉ huy lực lượng cận vệ, được chọn làm tân lãnh đạo chính quyền quân sự thay ông Bazoum.
Phe đảo chính sau đó cáo buộc Pháp "đang tìm cách can thiệp quân sự vào Niger". Ngoại trưởng Pháp Catherine Colonna bác bỏ cáo buộc này, đồng thời nhận định vẫn có thể khôi phục quyền lực cho cựu tổng thống Bazoum. Mỹ và nhiều nước châu Âu cũng lên án cuộc đảo chính Niger, yêu cầu chính quyền quân sự nhanh chóng thả ông Bazoum.
Cộng đồng Kinh tế Các quốc gia Tây Phi (ECOWAS) ngày 30/7 họp khẩn, yêu cầu Niger khôi phục quyền lực cho tổng thống Bazoum trong vòng một tuần. Quá hạn chót này, ECOWAS sẽ sử dụng "mọi biện pháp", bao gồm cả vũ lực, để khôi phục trật tự hiến pháp tại Niger.
Mali và Burkina Faso, hai nước hiện cũng do chính quyền quân sự lãnh đạo sau các cuộc đảo chính trong ba năm qua, tuyên bố sẽ coi bất kỳ sự can thiệp nào trong khu vực vào Niger là lời tuyên chiến và sẽ bảo vệ nước này.
Chỉ huy quân sự các nước thành viên ECOWAS sẽ gặp nhau tại thủ đô Abuja của Nigeria từ 2/8 đến 4/8 để thảo luận về cuộc đảo chính ở Niger. Một quan chức ECOWAS nói rằng phái đoàn do cựu tổng thống Nigeria Abdulsalami Abubakar dẫn đầu sẽ đến Niger vào 2/8.
ECOWAS gồm 15 nước châu Phi là Cape Verde, Gambia, Guinea, Guinea-Bissau, Liberia, Mali, Senegal, Sierra Leone, Benin, Burkina Faso, Ghana, Bờ biển Ngà, Niger, Nigeria và Togo. Tuy nhiên, Mali và Burkina Faso đã bị ECOWAS đình chỉ tư cách thành viên sau đảo chính.
Niger, quốc gia bán sa mạc rộng lớn, là một trong những nước nghèo nhất và bất ổn nhất thế giới. Niger đã trải qua 4 cuộc đảo chính kể từ khi giành được độc lập năm 1960.
Huyền Lê (Theo Reuters, ABC News)