Đôi mắt mở rộng (trái) thường liên kết với những cảm xúc sợ hãi, tò mò. Trong khi đôi mắt thu hẹp (phải) liên quan đến những cảm xúc ghê tởm, nghi ngờ, không tán thành. Ảnh: Đại học Cornell.
Adam Anderson, giáo sư về phát triển con người tại Đại học Cornell, Mỹ, giải thích lý do khiến đôi mắt thường được xem là cửa sổ tâm hồn trong bài báo công bố trên tạp chí Psychological Science hôm 1/2, theo Science Daily. Anderson phát hiện ra rằng, chúng ta nhận biết cảm xúc của người khác bằng cách phân tích những biểu hiện trong mắt của họ.
"Khi nhìn vào khuôn mặt, đôi mắt chiếm ưu thế trong giao tiếp tình cảm. Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn do chúng là bộ phận tiếp nhận ánh sáng đầu tiên của hệ thống thị giác. Những thay đổi cảm xúc nhỏ xung quanh mắt ảnh hưởng đến cách chúng ta nhìn thấy, và điều này truyền đạt cho người khác về những gì chúng ta đang nghĩ và cảm nhận", Anderson nói.
Anderson và Daniel H. Lee, đồng tác giả của nghiên cứu tại Đại học Colorado, Boulder, Mỹ, tạo ra 6 mẫu biểu hiện cảm xúc cơ bản bao gồm buồn, ghê tởm, giận dữ, vui sướng, sợ hãi và bất ngờ, bằng cách sử dụng hình ảnh của những khuôn mặt trong cơ sở dữ liệu.
Các tình nguyện viên tham gia nghiên cứu sử dụng đôi mắt để diễn tả 6 cảm xúc nói trên và một trong 50 từ mô tả trạng thái tinh thần cụ thể, chẳng hạn như đang suy xét, tò mò, chán nản,…Họ hoàn thành 600 thử nghiệm. Kết quả cho thấy, biểu hiện mắt của tình nguyện viên với 6 cảm xúc cơ bản luôn có sự nhất quán với nhau.
Anderson sau đó phân tích các trạng thái tinh thần liên quan đến đặc điểm của mắt bao gồm độ mở của mắt, khoảng cách từ lông mày đến mắt, nếp nhăn quanh mũi, thái dương và bên dưới mắt.
Anderson phát hiện ra rằng, độ mở rộng của mắt có liên quan chặt chẽ nhất đến khả năng chúng ta đọc trạng thái tinh thần của người khác dựa trên biểu hiện mắt của họ. Ví dụ, đôi mắt thu hẹp hơn bình thường liên quan đến những cảm xúc phán xét như ghê tởm, nghi ngờ, không tán thành. Ngược lại, đôi mắt mở rộng liên kết với những cảm xúc liên quan đến sự nhạy cảm thị giác như sợ hãi, tò mò. Các đặc điểm khác xung quanh mắt cũng cho biết trạng thái tinh thần tích cực hay tiêu cực.
"Đôi mắt đã tiến hóa từ hơn 500 triệu năm trước để nhằm mục đích quan sát thế giới. Nhưng bây giờ nó đóng vai trò quan trọng trong sự giao tiếp giữa các cá nhân với nhau", Anderson nói.
Lê Hùng