Thượng nghị sĩ Cộng hòa Bernie Moreno ngày 2/12 đệ trình dự thảo "Đạo luật Quốc tịch Duy nhất 2025", trong đó đề xuất chấm dứt cơ chế quốc tịch kép với người Mỹ.
Trong dự thảo luật, nghị sĩ Moreno đề xuất không công dân Mỹ nào được phép giữ đồng thời quốc tịch nước khác. Những người Mỹ mang hai quốc tịch trở lên phải lựa chọn quốc tịch mà họ muốn giữ trong vòng một năm, nếu không sẽ bị coi là "tự nguyện từ bỏ quốc tịch Mỹ".
Dự luật cũng quy định bất kỳ ai nhận quốc tịch nước ngoài sau khi luật có hiệu lực sẽ bị xem là từ bỏ quốc tịch Mỹ. Moreno lập luận rằng một cá nhân "không thể đồng thời mang quốc tịch Mỹ nếu còn sở hữu bất kỳ quốc tịch nước ngoài nào".
Gia đình nghị sĩ Moreno di cư từ Colombia sang Mỹ từ khi ông còn nhỏ. Ông nói việc mình trở thành công dân Mỹ ở tuổi 18 là "vinh dự lớn nhất đời", nhấn mạnh đã tuyên thệ trung thành "duy nhất với nước Mỹ". Người phát ngôn của Moreno tiết lộ ông đã tự nguyện từ bỏ quốc tịch Colombia khi nhập tịch Mỹ.
Bộ tài liệu trong lễ tuyên thệ trung thành dành cho người nhập cư được cấp quốc tịch Mỹ tại Chicago, bang Illinois, ngày 25/6. Ảnh: AP
Dự luật này đối lập hoàn toàn với chính sách lâu nay tại Mỹ, vốn không yêu cầu công dân phải từ bỏ quốc tịch Mỹ khi nhập tịch nước khác, đồng thời việc nhập quốc tịch nước ngoài không tự động khiến người Mỹ có nguy cơ mất quốc tịch. Tòa án Tối cao Mỹ cũng từng xác định trong phán quyết năm 1952 rằng một người có thể "đồng thời sở hữu và thực thi quyền quốc tịch ở hai nước".
Số liệu về công dân Mỹ mang quốc tịch kép không được thống kê đầy đủ. Báo cáo năm 2000 của Trung tâm Nghiên cứu Nhập cư cho biết "không ai biết rõ có bao nhiêu người Mỹ giữ thêm quốc tịch khác" do phần lớn các nước, trong đó có Mỹ, không theo dõi toàn diện loại dữ liệu này.
Quốc tịch kép khá phổ biến tại Mỹ. Đệ nhất phu nhân Melania Trump giữ quốc tịch Slovenia bên cạnh quốc tịch Mỹ. Barron Trump, con trai út của Tổng thống Mỹ, cũng mang hai quốc tịch.
Tuy nhiên, nhiều người chỉ trích cho rằng tình trạng quốc tịch kép có thể dẫn đến xung đột lợi ích. Elena Branson, công dân mang hai quốc tịch Mỹ - Nga, từng bị cáo buộc hoạt động như "đặc vụ nước ngoài không đăng ký", tham gia vận động chính trị và tổ chức sự kiện phục vụ lợi ích của Moskva trước khi bỏ trốn sang Nga năm 2020.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Bernie Moreno tuyên thệ nhậm chức ngày 3/1 tại Washington. Ảnh: Reuters
Nhiều chuyên gia an ninh lưu ý quốc tịch kép có thể gây trở ngại đối với việc xin cấp giấy phép an ninh nếu công dân này làm việc ở cơ quan liên bang hoặc quốc phòng, do nguy cơ chịu ảnh hưởng từ chính phủ nước ngoài. Công dân hai quốc tịch cũng có thể phải chịu trách nhiệm đóng thuế tại cả hai nước, hoặc thực hiện nghĩa vụ quân sự ở nước ngoài, dẫn đến rủi ro xung đột với lợi ích tại Mỹ.
Nếu được thông qua, dự luật của Moreno có thể ảnh hưởng đến hàng triệu người Mỹ có hoàn cảnh gia đình phức tạp, như trẻ sinh ra ở nước ngoài từ bố mẹ là công dân Mỹ, hay người Mỹ kết hôn và sinh sống tại quốc gia khác. Việc Mỹ buộc họ từ bỏ một quốc tịch có thể ảnh hưởng đến quyền sống cùng gia đình, thừa kế tài sản hoặc duy trì hoạt động kinh doanh.
Dự luật cũng có nguy cơ đi ngược lại hiến pháp Mỹ. Trong phán quyết năm 1967, Tòa án Tối cao khẳng định quốc hội không có quyền tước quốc tịch công dân nếu họ không tự nguyện từ bỏ và quốc tịch được bảo vệ theo Tu chính án 14.
Ngay cả khi được thông qua, quá trình thực thi luật được dự báo gặp nhiều thách thức lớn, bởi Washington không có hệ thống quản lý toàn diện dữ liệu hộ chiếu nước ngoài của công dân.
Thanh Danh (Theo Cleveland.com, Hill, Fox)