Sáng sớm ngày đông, trong góc căn phòng nhỏ ở phố Hàng Vải (Hà Nội), nghệ sĩ Kim Xuyến nhẹ nhàng nâng chồng dậy, sửa sang quần áo rồi đưa đồ ăn sáng cho ông. Mọi việc diễn ra trong im lặng, từng cái giơ tay nhấc chân đều nhịp nhàng. Sự ăn ý này được hình thành 15 năm qua, từ ngày ông bị tai biến.
Năm 2004, nghỉ hưu được vài tháng, chồng nghệ sĩ sang Đức thăm hai con gái và bất ngờ bị bệnh. Nghệ sĩ kể lúc biết tin, bà bình tĩnh đón nhận, dặn hai con chăm sóc bố. Kim Xuyến nói: "Quy luật cuộc đời rơi vào nhà ai người nấy nhận, nhất là tuổi già sao biết trước được điều gì". Sau hơn một tháng điều trị, ông về nước. Ngày đón chồng, nhìn ông một tay chống nạng, tay còn lại buông thõng, đầu óc kém minh mẫn, bà rơi nước mắt.
Từ một người khỏe mạnh, chồng bà giờ như đứa trẻ, mọi vấn đề ăn uống, đi lại, sinh hoạt đều cần người chăm sóc. Sống cùng vợ chồng con trai nhưng không muốn phiền đến các con, Kim Xuyến tự làm mọi việc. Bà học cách sử dụng dụng cụ y tế, các phương pháp vật lý trị liệu... để hỗ trợ chồng. Mỗi khi đưa ông ra vườn hoa dạo bộ, bà tự lái xe máy. "Thuê xe ôm người ta không chở vì ông ấy ngồi không vững, dễ ngã, mà bản thân cũng chả yên tâm", bà nói.
Nghệ sĩ Kim Xuyến luôn giữ thái độ lạc quan trong cuộc sống. Ảnh: S.H.
Nhà có người bệnh như sống chung với lũ, nhiều lần Kim Xuyên thót tim vì sợ hãi. Có lần nghệ sĩ lên gác, chồng ở dưới ăn cơm. Bỗng nghe tiếng kêu, bà lật đật chạy xuống thấy ông nôn ra một vũng máu. Kim Xuyến gọi cấp cứu, bác sĩ yêu cầu đưa ông nhập viện nhưng bà từ chối vì không có ai trông nom. Nghệ sĩ xin đơn thuốc rồi thức đêm chăm chồng. Sau đó, bà mới biết, ông uống nhầm thuốc nên phát sinh tác dụng phụ.
Trái ngược một số người thay tính đổi nết, cáu gắt khi bị bệnh, chồng Kim Xuyến vẫn rất lành tính. Ảnh hưởng của dây thần kinh, nói gì ông cũng cười. Nhiều khi không vui, bà nói lẫy "ông cười gì mà cười". Chồng vẫn ngây ngô cười rạng rỡ bởi thế, bà chẳng thể giận nổi. Nghệ sĩ nói năm xưa bà phải lòng ông cũng vì tính cách hiền lành ấy.
Kim Xuyến tâm sự nếu không phải vì tình nghĩa vợ chồng và làm gương cho con cháu, bà không thể chăm sóc ông suốt 15 năm. "Đừng nói tôi khỏe hơn chồng, tuổi này ai chả mong được xoa bóp, nghỉ ngơi. Không ai muốn hầu hạ người khác cả", bà nói. Nghệ sĩ nghĩ xa, nếu lỡ bà làm điều gì không phải với chồng, con cháu sau này phải khổ. Bởi thế, bà không bao giờ than trách cuộc đời, chỉ mong có sức khỏe để cận kề ông.
Nghệ sĩ lần đầu gặp bạn đời năm 19 tuổi, trong một trận bóng đá giao hữu. Bà khi đó là nghệ sĩ của Đoàn văn công Hà Nội, ông là thành viên của đội bóng pháo binh. Gương mặt đẹp và tính cách sôi nổi của Kim Xuyến khiến trái tim cầu thủ mặc áo lính xao động. 20 tuổi, nghệ sĩ kết hôn. Thời kỳ gian khổ, cả hai không tổ chức đám cưới, chỉ có buồng cau làm sính lễ. Vài năm sau, họ có với nhau ba con, hai gái và một trai.
Kim Xuyến thấy may mắn khi nhà cửa rộng rãi, chồng được ở phòng riêng, có nhà vệ sinh, thiết kế ròng rọc hỗ trợ nên thoải mái và không ảnh hưởng đến con cháu. Năm xưa, đồng lương nghệ sĩ nghèo, bà kinh doanh áo cưới để có thêm thu nhập. Nhờ sự khôn khéo, nhạy bén với thị trường, cửa hàng bà tấp nập khách ra vào, gia đình có của ăn của để. Đến năm 1995, nhìn thấy không cạnh tranh được, bà đóng cửa. Đến khi chồng bị bệnh, hai con gái ở Đức hỗ trợ tài chính. Ngoài ra bà có lương hưu, tiền tham gia sự kiện, quảng cáo nên không phải bận lòng vì kinh tế gia đình.
Nghệ sĩ Kim Xuyến (áo hồng) trong tiểu phẩm hài "Kén rể". Video: Youtube.
Những năm qua, Kim Xuyến hạn chế đóng phim ở nhà chăm sóc chồng, thi thoảng bà tham gia một số sự kiện, chương trình quảng cáo. Nhiều đạo diễn, nhà sản xuất gọi điện mời đóng phim, tranh thủ lúc ông khỏe, nghệ sĩ nhận vai ngắn, quay trong ngày. Trước khi đi diễn, bà nấu sẵn thức ăn, đến giờ nhờ con dâu lấy cơm cho ông ăn. Thấy vợ đi làm, ông không thích, thường hỏi "Đi mãi thế à? Xa quá đi làm gì?". Bà bảo ông ở nhà chờ, xong việc sẽ về sớm. Có lần đóng phim ở Hà Tây, hơn 12h đêm mới kết thúc, bà vẫn bắt xe về nhà vì biết chồng đang chờ.
Nhắc đến Kim Xuyến, khán giả thường nhớ đến những vai diễn chua ngoa, đanh đá trong các tiểu phẩm hài. Nghệ sĩ nói đạo diễn Khải Hưng là người dẫn lối bà đến với hài thông qua chương trình Gặp nhau cuối tuần. Thời mới vào nghề, Kim Xuyến chưa quen cách diễn, dễ quên lời thoại nhưng may mắn được cố nghệ sĩ Văn Hiệp, Phạm Bằng giúp đỡ. Dần dần, hài kịch ăn sâu vào máu. Bà thuộc thoại nhanh, diễn tự nhiên, trở thành gương mặt quen thuộc trên màn ảnh. Trước đó, bà tham gia loạt vai phụ trong phim truyền hình như chị Tâm bán phở trong Canh bạc của đạo diễn Lưu Trọng Ninh, cô Thục trong Thử lửa hay bí thư yêu anh chậm tiến trong Hoa cỏ dại...
Ở tuổi 75, bà vẫn mạnh khỏe, minh mẫn, con cháu nội ngoại đủ đầy. Vài tháng nữa, khi cháu ngoại sinh chắt, bà lên chức cụ. Ngồi sửa sang giấy tờ chuẩn bị mang lên phường nộp để năm mới tổ chức mừng thọ, bà mỉm cười nói: "Tính ra chính tôi mới là người hạnh phúc".
Hiểu Nhân