Nghệ nhân thêu phục chế long bào

Gia đình nghệ nhân Vũ Văn Giỏi ở thôn Đông Cứu, xã Dũng Tiến (Thường Tín, Hà Nội) có 5 đời làm nghề thêu truyền thống. Xưởng thêu của anh chuyên phục dựng các bộ trang phục vua chúa, hoàng hậu thời Đinh, Lý, Trần Lê, Trịnh, Nguyễn cho các đoàn văn công, bảo tàng.

Đông Cứu trước kia là một trong ngũ xã chuyên nghề thêu, do ông tổ Lê Công Hành sáng lập. Sau hàng chục năm, hiện vẫn còn chừng 60-70% hộ dân trong làng làm nghề thêu. Nguyên liệu chủ yếu là lụa tơ tằm nhập từ Nha Xá (Duy Tiên, Hà Nam) và Vạn Phúc (Hà Đông, Hà Nội).

Ngay từ những năm đầu thập niên 80, nghệ nhân Vũ Giỏi đã được bố mẹ hướng dẫn cách cầm kim thêu. Anh kể: "Hồi đó kinh tế khó khăn nhưng hầu hết gia đình trong làng Đông Cứu vẫn quyết định bám trụ và theo nghề đến cùng".

Bà Vũ Thị Tô, cô ruột nghệ nhân Vũ Giỏi năm nay gần 70 tuổi vẫn thường xuyên giúp đỡ cháu phục chế các trang phục cổ. Bà Tô cho biết cũng vào nghề thêu từ khi còn rất nhỏ.

Theo anh Giỏi, nếu ai thêu đẹp, đôi tay cũng phải khác người, thông thường ngón tay út xoè ra ngoài như một máy khâu.

Bộ trang phục Hoàng tử triều Nguyễn là sản phẩm đầu tay của nghệ nhân Vũ Giỏi thêu từ năm 1995. Anh Giỏi cho biết, nhiều bộ trang phục làm hết một năm, thậm chí là hơn nên nhiều thời điểm anh như muốn bỏ cuộc, nhưng do đam mê nên đã bỏ qua tất cả để tiếp tục làm nghề.

Để có thể thêu những họa tiết phức tạp này, nghệ nhân Giỏi phải nghiên cứu nhiều sách vở, sau đó vẽ mẫu và tìm nguyên liệu để thiết kế.

Để làm xong những đường thêu tinh xảo trên chiếc áo của Quý phi nương nương nhà Nguyễn, hai thợ phải thêu ròng rã suốt 2 tháng.

"Phục dựng các bộ trang phục thời nhà Nguyễn không khó vì còn nhiều mẫu để lại. Khó nhất là trang phục thời Đinh, Lý, Trần, Lê vì hầu hết không có mẫu sẵn", nghệ nhân Giỏi chia sẻ.

Khoe sắc phong của làng nghề Đông Cứu, anh Giỏi tự hào chia sẻ: "Làng hầu hết cung cấp trang phục tế lễ, vua chúa cho cả nước".