Cuối năm, làng nghề sản xuất miến dong ở xã Cẩm Bình (Cẩm Thủy, Thanh Hóa) vào chính vụ. Đây là vùng sản xuất miến dong lớn nhất xứ Thanh, mỗi năm cung cấp cho thị trường hàng trăm tấn sản phẩm.
Nguyên liệu sản xuất miến dong là bột củ dong riềng (loại củ màu nâu đen, vân đốt sần sùi gần giống củ riềng). Cây dong riềng chủ yếu được trồng trên vùng đất đỏ bazan, phân bố nhiều ở các tỉnh trung du, miền núi phía Bắc. Sau khi thu hoạch, người trồng dong sẽ cắt bỏ gốc rễ, rửa sạch rồi đem nghiền và lắng lọc lấy bột để làm miến.
Chị Lê Thị Tý (47 tuổi, ở làng Xăm, xã Cẩm Bình) đang ngồi tráng bánh - công đoạn quan trọng trong quy trình sản xuất miến dong.
Chị Tý cho hay, gia đình làm nghề miến dong truyền thống từ xa xưa. Trước đây, chị làm miến vào ba tháng cuối năm nhưng gần đây nguyên liệu được bảo quản tốt hơn và dồi dào nên có thể làm quanh năm.
Bánh tráng xong được đem ra phơi trên các cây sào ở khu lán ngay cạnh. Vào dịp cao điểm, chị Tý và chồng thường thức dậy làm bánh từ sáng sớm và chỉ nghỉ khi trời đã tối khuya. Làm nghề không vất vả nhưng đòi hỏi người thợ phải có tính tỉ mỉ, chịu khó vì ngồi miết bên lò lửa và khói bếp.
Sau khi bánh gần khô, thợ sẽ thu bánh để thái thành sợi. Toàn xã Cẩm Bình hiện có hơn 200 hộ làm nghề miến dong, giúp giải quyết việc làm thường xuyên cho khoảng 1.000 lao động. Xưa người dân làm miến hoàn toàn thủ công nhưng ngày nay đã có máy móc hỗ trợ nên đỡ vất vả và thu nhập cao hơn.
Lúc máy thái hoạt động, người thợ phải rất tập trung nếu không có thể gặp tai nạn do bàn tay bị cuốn vào.
Miến sợi được phơi lần nữa cho đến khi khô hẳn thì đóng bao, xuất bán. Trung bình mỗi ngày, gia đình chị Tý sử dụng 300 kg bột nguyên liệu, cho ra khoảng 150 kg thành phẩm. Với giá bán 30.000-45.000 đồng một kg, mỗi năm gia đình chị Tý có nguồn thu nhập ổn định trên dưới 300 triệu đồng.
Những người thợ lâu năm trong nghề ở Cẩm Bình cho hay, làm miến dong không có bí quyết gì đặc biệt. Để có những mẻ miến ngon, chất lượng nhất, quan trọng là mẻ bột sạch sẽ và khi phơi phải được nắng để miến không bị ẩm, mốc hoặc lên men gây chua. Miến dong Cẩm Bình được xuất đi Hà Nội, Hải Phòng, Nam Định và các tỉnh phía Nam...