Hơn 4h ngày giữa tháng 7, bà Trần Thị Yến, 62 tuổi, ở thôn An Tân thức dậy đến chợ cá Bình Minh cách nhà 500 m. Chợ họp trên bãi cát ven biển, nơi có hàng chục tàu thuyền cập bờ vào bán hải sản sau một đêm đánh bắt.
Người dân đến chợ cá Bình Minh mua mực rồi phân loại mang về hấp. Ảnh: Sơn Thủy
Tìm đến những chủ tàu quen biết nhiều năm, bà Yến chọn mua mực cơm, loại có nhiều ở ven biển miền Trung từ tháng 2 đến đầu tháng 6 âm lịch. Không như mực ống, mực cơm chỉ lớn hơn ngón chân cái, thịt dày, mềm và ngọt.
Ngư dân ra khơi từ chiều hôm trước, đánh bắt gần bờ trong đêm rồi đưa vào bán nên mực cơm còn tươi. Chủ tàu phân loại mực theo kích cỡ để trong các khay nhựa, bán từ 80.000 đến 300.000 đồng một kg.
Hơn một giờ đi chợ, bà Yến mua gần 100 kg mực cơm, cho vào hai sọt buộc phía sau xe máy chở về nhà. Con dâu bà - chị Trương Thị Lý (27 tuổi) và một nhân công đổ mực vào thau sơ chế, tách túi mật.
Sau 20 phút, mực được rửa sạch, xếp vào 10 rổ tre hình tròn. Chị Lý bật hệ thống lò hấp bằng điện, đặt từng rổ vào ba nồi nước sôi. Hơn ba phút, mực chín căng phồng, chuyển màu đỏ hồng được vớt ra, cho lên giàn ráo nước.
Chị Trương Thị Lý nấu ba nồi nước sôi hấp mực. Ảnh: Sơn Thủy
Đến 6h30, chị Lý hấp xong gần 30 rổ mực. Trước đây chị Lý hấp bằng bếp củi nhưng nay chuyển qua dùng bếp điện, sôi nhanh và không bị khói bụi, không phải canh thời gian để tiếp củi.
Nghề hấp mực nhìn đơn giản nhưng khá vất vả bởi hơi nóng tỏa ra từ nồi hấp. "Làm từng công đoạn nên phải kiên nhẫn, khéo tay. Phải làm sạch túi mật, nếu không màu đen bám vào mực trông rất xấu", chị Lý giải thích.
Mực hấp xong được đưa vào rổ, vận chuyển bằng xe máy bán ở chợ Hà Lam, trung tâm huyện Thăng Bình cách nhà chị Lý 10 km. Mực hấp mua về có thể ăn ngay vì đã chín, cẩn thận hơn thì luộc qua nước sôi.
"Mỗi ngày cơ sở của tôi thu mua 50-100 kg mực cơm. Một kg mực sau khi hấp còn lại khoảng 0,7 kg. Giá bán mực hấp loại nhỏ 100.000-200.000 đồng một kg, mực lớn trên 250.000 đồng", bà Yến nói. Ngoài bán ở chợ, bà còn để kho lạnh hoặc đóng thùng xốp đem bán ở nhiều nơi. Thu nhập mỗi ngày từ hấp mực của gia đình từ 300.000 đến một triệu đồng.
Mực cơm sau khi hấp chín có màu đỏ hồng trông rất hấp dẫn. Ảnh: Sơn Thủy
Hơn 20 năm làm nghề hấp mực cơm, bà Phạm Thị Minh, 50 tuổi, ở thôn Hà Bình, bán khoảng 50 kg mỗi ngày. "Để mực ngon, nguyên liệu phải tươi. Không để mực chín quá hoặc đang còn sống. Mực chín quá da bị đen, mực sống thì da bị rách, nhìn không đẹp. Mực vừa chín toàn thân có màu hồng", bà Minh nói.
Ông Lê Xuân Tới, Phó chủ tịch xã Bình Minh, cho biết địa phương có hơn 100 tàu khai thác hải sản và 150 hộ dân làm nghề hấp mực. Mỗi ngày người dân trong xã cung cấp hàng tấn mực cho thị trường trong tỉnh, TP HCM và Tây Nguyên. Xã đang xây dựng thương hiệu mực cơm hấp Bình Minh để mở rộng thị trường tiêu thụ cho người dân.
Người dân sơ chế và hấp mực. Video: Sơn Thủy