'Ngân hàng quy tập mộ liệt sĩ là không đúng'

Cục trưởng Người có công Hoàng Công Thái. Ảnh: Hoàng Thùy.

- Theo quy định, quy trình của việc quy tập hài cốt liệt sĩ diễn ra như thế nào thưa ông?

- Chính phủ quy định chỉ có Bộ Quốc phòng có chức năng tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ. Sau khi khai quật, Bộ Quốc phòng kết luận đó là hài cốt liệt sĩ thì bàn giao cho ngành Lao động Thương binh Xã hội để đưa vào nghĩa trang an táng. Đối với những liệt sĩ thiếu thông tin, ngành Lao động có chức năng xác định thông tin về liệt sỹ để thông báo cho thân nhân liệt sĩ biết.

- Nhà nước có quy định xã hội hóa tìm kiếm mộ liệt sĩ. Vậy xã hội hóa được hiểu như thế nào?

- Ngoài Bộ Quốc phòng, không một cá nhân, tổ chức nào được tổ chức quy tập mộ liệt sĩ. Các cơ quan hay người dân nếu phát hiện hoặc nghi ngờ  nơi có hài cốt liệt sĩ thì báo cho lực lượng Quân sự địa phương để điều tra, xác minh. Nếu đúng thì tổ chức quy tập.  

- Vậy ông nói gì về việc Ngân hàng Chính sách xã hội tổ chức quy tập mộ liệt sĩ dưới sự giúp đỡ của Nguyễn Thanh Thúy (tức cậu Thủy) trong suốt thời gian qua?

- Việc Ngân hàng Chính sách xã hội tổ chức quy tập mộ liệt sĩ là không đúng quy định. Khi quy tập, họ cũng không thông qua Cục Người có công. Chỉ khi báo chí phát hiện và Sở Lao động Thương binh và Xã hội tỉnh Bình Phước nghi ngờ và thông báo cho Cục thì mọi việc mới được điều tra, làm rõ.

Cụ thể, ngày 31/1/2013, Sở Lao động Bình Phước đã có công văn gửi Cục Người có công kèm theo hai mẫu sinh phẩm hài cốt liệt sĩ lấy tại ấp Xa Cam 1, phường Hưng Chiến, thị xã Bình Long, tỉnh Bình Phước do Ngân hàng Chính sách và ông Thúy tìm kiếm. Mẫu sinh phẩm sau đó được gửi sang Viện Công nghệ Sinh học - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam để giám định ADN. Kết quả cho thấy DNA tách từ các mẫu cốt tại các vị trí nêu trên không cho kết quả nhân bản PRC đoạn gene đặc hiệu vùng D-loop của người.

Sau đó, Cục tiếp tục nhận được công văn của Sở Lao động Đắc Lăk và Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Trị báo cáo về việc quy tập hài cốt liệt sĩ trên địa bàn do Ngân hàng Chính sách và ông Thúy tổ chức có dấu hiệu sai phạm và lừa đảo. Nhiều người dân cũng phản ánh ông Thúy tìm mộ liệt sĩ cho các thân nhân với số tiền lên tới hàng trăm triệu đồng một bộ. Cuối tháng 8/2013, Bộ Lao động thương binh và xã hội đã gửi công văn sang Tổng cục An ninh 2 (Bộ Công an) đề nghị điều tra, làm rõ sai phạm của ông Thúy và những người có liên quan.

Sau thời gian điều tra, lực lượng chức năng xác định được sai phạm nên đã khởi tố vụ án, bắt giữ bị can. Quá trình điều tra cần giữ kín nên Cục không công bố thông tin.

- Những năm gần đây việc tìm mộ liệt sĩ bằng ngoại cảm nở rộ. "Cậu Thủy" là người đầu tiên bị bắt về tội lừa đảo nhưng nhiều người tự xưng là nhà ngoại cảm vẫn đang hành nghề. Trách nhiệm của Cục người có công trong việc này như thế nào, thưa ông?

- Không phải đến khi sự việc làm giả hài cốt liệt sĩ của Nguyễn Thanh Thúy bị phát hiện chúng tôi mới cảnh báo người dân. Từ năm 2011, khi hàng loạt các cơ sở tự phát hoạt động trong lĩnh vực ngoại cảm tìm kiếm, xác định hài cốt liệt sĩ, Bộ Lao động đã tổ chức một buổi làm việc với UBND các tỉnh Hà Nam, Nghệ An, Hà Tĩnh để chấn chỉnh. Thứ trưởng Bùi Hồng Lĩnh đã chỉ đạo UBND các tỉnh tuyên truyền để nhân dân hiểu tìm kiếm hài cốt liệt sĩ bằng phương pháp ngoại cảm nhất thiết phải được kiểm chứng qua giám định ADN.

Đồng thời, Thứ trưởng yêu cầu các địa phương tăng cường quản lý, những trường hợp giả danh ngoại cảm để thu lợi bất chính phải trừng trị nặng. Sau cuộc họp, Bộ cũng thông báo đến 63 tỉnh thành trên cả nước, quán triệt không chấp nhận ngoại cảm tràn lan. 

Suốt những năm qua, chúng tôi chưa bao giờ công nhận ngoại cảm là một kênh tìm kiếm hài cốt liệt sĩ mà chỉ thông qua việc đối chiếu giữa những đồng đội trực tiếp chôn cất liệt sĩ, đối chiếu di vật và kiểm tra ADN. Cục Người có công quản lý về chính sách, chúng tôi tuyên truyền, phổ biến chính sách và đề nghị các địa phương hướng dẫn để thân nhân liệt sỹ có nhu cầu tìm kiếm hài cốt thì liên hệ với cơ quan có chức năng để được hướng dẫn và giúp đỡ.  

- Hàng nghìn gia đình đã nhờ đến các nhà ngoại cảm để tìm kiếm liệt sĩ, sự việc “cậu Thủy” khiến nhiều người hoang mang. Ông có lời khuyên gì cho họ?

- Hiện nay Bộ đang triển khai thực hiện đề án xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin, chủ yếu xác định bằng phương pháp giám định ADN. Bộ Quốc phòng cũng đang tiếp tục công việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ. Nếu các gia đình muốn tìm hài cốt người thân thì hãy liên hệ với các cơ quan Quân sự địa phương, Sở Lao động Thương binh Xã hội để được giúp đỡ nhiều nhất.

Hoàng Thùy thực hiện

• Hàng xóm không tin khả năng tâm linh của 'cậu Thủy'
• Không công nhận hài cốt 'cậu Thủy' cất bốc là liệt sĩ