"Tất cả thông tin chúng tôi có ngày hôm nay cho thấy chúng ta đang đối phó một hành vi tội phạm đã được cân nhắc và tính toán kỹ lưỡng", Phó đại sứ Nga tại Liên Hợp Quốc Dmitry Polyanskiy nói trong cuộc họp khẩn của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc ở New York, Mỹ ngày 25/1.
Phái đoàn Nga tại Liên Hợp Quốc đề xuất mở cuộc họp này sau khi Moskva cáo buộc Ukraine bắn rơi vận tải cơ IL-76 chở 65 binh sĩ Ukraine, trước cuộc trao đổi tù binh theo kế hoạch ở tỉnh Belgorod, giáp biên giới với Ukraine ngày 24/1. Moskva nói rằng 9 người Nga và toàn bộ tù binh Ukraine trên khoang thiệt mạng.
"Lãnh đạo Ukraine biết rất rõ lộ trình, cách thức các quân nhân được đưa tới địa điểm trao đổi tù binh", ông Polyanskiy nói.
Theo ông, đây không phải vụ trao đổi tù binh đầu tiên giữa hai bên, nhưng lần này Kiev "vì lý do không thể lý giải đã quyết định hủy hoại quy trình này và thực hiện theo cách dã man nhất có thể". Phó đại sứ Nga đồng thời cáo buộc Ukraine đánh đổi mạng sống binh sĩ "vì lợi ích địa chính trị của phương Tây".
Polyanskiy ca ngợi phi công Nga trên máy bay là anh hùng, vì đã điều khiển máy bay xa khu dân cư và tránh thương vong trên mặt đất.
Ukraine bác bỏ cáo buộc đứng sau âm mưu bắn hạ máy bay. "Ukraine không được thông báo về số lượng phương tiện, con đường và phương thức vận chuyển tù binh. Riêng điều này cho thấy Nga có chủ ý gây nguy hiểm đến tính mạng và sự an toàn của tù binh", Phó đại sứ Ukraine tại Liên Hợp Quốc Khrystyna Hayovyshyn tuyên bố.
Bà Hayovyshyn cho biết tù binh Nga trong cuộc trao đổi đã được chuyển đến địa điểm theo thỏa thuận. "Phía Nga lẽ ra phải đảm bảo mức độ an toàn tương tự cho quân nhân Ukraine bị bắt", bà nhấn mạnh.
Theo Phó đại sứ Ukraine, nếu thông tin tù binh Ukraine ở trên máy bay được xác nhận, đó sẽ là "trường hợp đầu tiên Nga sử dụng lá chắn sống trên không để che đậy việc vận chuyển tên lửa nhằm sử dụng chúng tấn công các thành phố yên bình của Ukraine".
Các đồng minh của Ukraine cho rằng Nga phải chịu trách nhiệm về vụ rơi máy bay vì ngay từ đầu, chính Moskva đã phát động chiến dịch ở nước láng giềng.
"Nga nhiều lần nỗ lực đổ trách nhiệm những thảm kịch trong cuộc chiến vô nghĩa này, như thể họ là nạn nhân chứ không phải bên tấn công nước khác", Phó đại sứ Mỹ Robert Wood nói.
Ủy ban Điều tra Nga hôm 25/1 cho rằng "phi cơ bị một tên lửa phóng từ Ukraine bắn hạ" và đang xác định danh tính "những thành viên lực lượng vũ trang Ukraine" đứng sau "hành động khủng bố" này.
Theo Nga, Tổng cục Tình báo Quốc phòng Ukraine (GUR) được báo trước 15 phút về chuyến bay chở tù binh sẽ tiến vào vùng trời Belgorod và giới chức Ukraine đã xác nhận thông tin với phía Nga. GUR sau đó tuyên bố không được báo trước về phương thức vận chuyển tù binh và khẳng định Kiev không nhận được yêu cầu bảo đảm an toàn cho không phận quanh tỉnh Belgorod như các đợt trao đổi trước đây.
Giới chức Ukraine thông báo mở cuộc điều tra riêng về khả năng có sự vi phạm luật chiến tranh. Cao ủy phụ trách nhân quyền của Ukraine Dmytro Lubinets cáo buộc Nga lan truyền thông tin sai lệch, khi Moskva là bên duy nhất tiếp cận hiện trường, chỉ biết đổ lỗi cho Kiev và không công bố bằng chứng liên quan.
Huyền Lê (Theo AFP)