"Bộ Quốc phòng Nga đã chuẩn bị phương án đối phó những hành động gây hấn tiềm tàng từ Ukraine, trong đó binh sĩ và nguồn lực đã được đặt trong trạng thái sẵn sàng để thực hiện nhiệm vụ trong môi trường ô nhiễm phóng xạ", tướng Igor Kirillov, tư lệnh Lực lượng Phòng vệ hạt nhân, sinh học và hóa học của quân đội Nga, cho biết hôm 24/10.
Tuyên bố được tướng Kirillov đưa ra sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu cáo buộc Ukraine "chuẩn bị kích nổ một quả bom bẩn". "Bom bẩn" là loại bom sử dụng chất nổ thông thường trộn với vật liệu hạt nhân. Loại vũ khí này không gây ra vụ nổ lớn như bom hạt nhân, nhưng có thể phát tán chất phóng xạ trên khu vực rộng lớn.
Tướng Igor Kirillov trong một cuộc họp tại Bộ Quốc phòng Nga hồi tháng 8. Ảnh: TASS.
Tướng Kirillov cho rằng quân đội Ukraine có thể sử dụng uranium oxide được trích xuất từ các thanh nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng lưu trữ khắp lãnh thổ để chế tạo "bom bẩn" và có kế hoạch kích nổ một thiết bị như vậy để "đổ lỗi cho Nga".
"Sự xuất hiện của đồng vị phóng xạ trong không khí sẽ được các trạm quan trắc trên khắp châu Âu ghi nhận, tạo thành cái cớ Nga sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật tại Ukraine. Kịch bản này từng được phương Tây sử dụng nhằm cáo buộc quân đội chính phủ Syria triển khai vũ khí hóa học", tướng Kirillov nói.
Bộ trưởng Quốc phòng Nga Shoigu đưa ra cáo buộc "bom bẩn" khi điện đàm với những người đồng cấp Anh, Pháp và Thổ Nhĩ Kỳ ngày 23/10, nhưng không cung cấp bất cứ bằng chứng nào.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sau đó nhanh chóng phản ứng, kêu gọi quốc tế có hành động thống nhất trước cáo buộc từ Nga. "Nếu Nga gọi điện và nói rằng Ukraine được cho là đang chuẩn bị một cái gì đó, thì điều này có nghĩa là Nga đã chuẩn bị tất cả những thứ đó", ông Zelensky nói.
Ned Price, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ, lo ngại các tuyên bố của Nga có thể là chiêu "tung hỏa mù", cho rằng đó nhiều khả năng là điều "Moskva đang lên kế hoạch". Mỹ, Anh, Pháp đã ra tuyên bố chung bác bỏ cáo buộc từ Nga.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg ngày 24/10 cho biết ông đã trao đổi với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace về "cáo buộc không đúng sự thật của Nga rằng Ukraine đang chuẩn bị sử dụng 'bom bẩn' trên lãnh thổ nước này".
"Các đồng minh NATO bác bỏ cáo buộc đó. Nga không được dùng nó làm cớ để leo thang căng thẳng. Chúng tôi vẫn kiên định trong nỗ lực hỗ trợ Ukraine", ông Stoltenberg viết trên Twitter.
Cục diện chiến trường Ukraine. Đồ họa: WP.
Cáo buộc được đưa ra vào thời điểm Nga cho rằng Ukraine sắp mở đợt phản công lớn ở tỉnh miền nam Kherson, địa phương Nga đã kiểm soát từ hồi tháng 3 và tuyên bố sáp nhập hồi đầu tháng 10. Moskva đang sơ tán dân thường khỏi đây, đưa họ đến Nga và khu vực do Nga kiểm soát.
Trong khi đó, Ukraine chỉ trích động thái này "tương đương với hành động trục xuất", nói rằng Moskva đang "gieo rắc hoảng sợ" và dùng đây như cái cớ để biện minh cho hành động "rút quân khỏi Kherson".
Moskva từng nhiều lần tuyên bố lực lượng của Kiev có ý định sử dụng vũ khí hóa học hoặc phóng xạ nhưng không đưa ra bằng chứng. Ukraine liên tục bác bỏ cáo buộc.
Vũ Anh (Theo Interfax, Reuters)