Quân đội Nga hồi tháng 3 bị cáo buộc tấn công nguy hiểm vào nhà máy điện hạt nhân lớn nhất Ukraine Zaporizhzhia trong giai đoạn đầu của chiến dịch quân sự đặc biệt. Cơ sở này đã nằm dưới sự kiểm soát của Nga nhưng vẫn do nhân viên kỹ thuật Ukraine vận hành.
Mỹ "cực kỳ quan ngại" rằng Nga đang sử dụng nhà máy điện làm căn cứ quân sự và tấn công các lực lượng Ukraine quanh đó, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken phát biểu trước báo giới tại New York ngày 1/8, sau phiên thảo luận về hạt nhân tại Liên Hợp Quốc.
"Phía Ukraine tất nhiên không thể đáp trả, nếu không sẽ xảy ra một tai nạn khủng khiếp liên quan nhà máy điện hạt nhân", ông Blinken bổ sung, mô tả đây là một "lá chắn hạt nhân". Ông cho rằng Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) nên được phép tiếp cận nhà máy điện.
Trong khi đó, phái đoàn Nga tại Liên Hợp Quốc phản đối mạnh mẽ cáo buộc từ Ngoại trưởng Mỹ. "Chúng tôi nhiều lần khẳng định các hành động của lực lượng vũ trang Nga không bao giờ làm xói mòn an ninh hạt nhân của Ukraine hay ảnh hưởng đến hoạt động thường nhật tại nhà máy điện hạt nhân", phái đoàn Nga tại Liên Hợp Quốc cho biết trong một thông báo.
Nga nói rằng mục đích duy nhất khi quân đội của họ kiểm soát Zaporizhzhia là "ngăn lực lượng dân tộc chủ nghĩa Ukraine và lính đánh thuê nước ngoài lợi dụng tình hình hiện tại ở Ukraine để thực hiện khiêu khích hạt nhân với những hậu quả khó lường nhất".
Zaporizhzhia, nơi sản xuất 19% lượng điện của Ukraine năm 2020 và là một trong những nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu, có 6 lò phản ứng lớn và 6 bể làm mát với hàng trăm tấn nhiên liệu hạt nhân. Ba lò đang hoạt động và ba lò đã đóng cửa kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken phát biểu trước báo giới tại trụ sở Liên Hợp Quốc, New York, ngày 1/8. Ảnh: Reuters.
Giới chức Ukraine trước đó cáo buộc Nga bố trí binh sĩ cùng khí tài quân sự, trong đó có các tổ hợp tên lửa tấn công, trong khuôn viên nhà máy điện hạt nhân.
Thứ trưởng Ngoại giao Ukraine Mykola Tochytskyi ngày 1/8 nói "cần có hành động chung mạnh mẽ để ngăn thảm họa hạt nhân" và kêu gọi cộng đồng quốc tế dùng các hệ thống phòng không để "đóng không phận" phía trên các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine.
Ngày 20/7, Nga cáo buộc Ukraine dùng hai máy bay không người lái (UAV) tấn công nhà máy Zaporizhzhia nhưng các lò phản ứng không bị hư hại. Energoatom, công ty hạt nhân quốc gia Ukraine, không bình luận về tác động từ các UAV.
"Trong lúc chiến sự vẫn tiếp diễn, không hành động là vô lương tâm", Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi nói. "Nếu một tai nạn xảy ra tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở Ukraine, chúng ta sẽ không có thảm họa tự nhiên nào để đổ lỗi, chỉ có chính chúng ta".
Vị trí nhà máy hạt nhân Zaporizhzhya. Đồ họa: Washington Post.
Như Tâm (Theo Reuters)