* PSG - Man City: 2h thứ Năm 29/4, giờ Hà Nội.
Phong tỏa Neymar và Mbappe là nhiệm vụ quan trọng mà Guardiola đặt ra cho các học trò khi Man City đối đầu PSG hôm nay. Ảnh: Marca
Khi PSG bổ nhiệm HLV Mauricio Pochettino hồi đầu năm, đã có nhiều thắc mắc rằng Neymar và Kylian Mbappe sẽ thích nghi thế nào với lối đá giàu thể lực, pressing tầm cao của nhà cầm quân người Argentina. Vấn đề chính của bất cứ HLV PSG nào luôn là cách tương tác của họ với bộ đôi cầu thủ đắt nhất thế giới. Hai lượt đấu Bayern ở tứ kết Champions League phần nào giải đáp. Pochettino phải từ bỏ lối chơi pressing dữ dội mà ông áp dụng nhiều năm ở Tottenham, cho phép Neymar, Mbappe là ngoại lệ, đá tự do. Nhiều lúc, PSG gần như đá với tám hậu vệ, chỉ Neymar và Mbappe được phép tập trung vào nhiệm vụ tấn công.
PSG thành công một phần vì Bayern vắng chân sút chủ lực Robert Lewandowski, và bỏ lỡ nhiều cơ hội tốt. Nhưng cách Pochettino sử dụng Neymar - Mbappe ở tứ kết không phải một phát kiến chiến thuật. Ông chỉ làm điều mà ai cũng đoán trước. Khi gặp các đội bóng ưa pressing và đẩy hàng thủ dâng cao, đấy là cách tốt nhất để phát huy khả năng chơi phản công cực tốt của bộ đôi này.
Phản công chính là nỗi sợ thường trực trong sự nghiệp Guardiola. Hầu hết các lần cách mạng chiến thuật của ông trong hơn một thập kỷ qua đều đến từ nỗi sợ bị phản công, dù trong trận gần đây với Chelsea ở Cup FA, Man City của Guardiola vẫn dễ tổn thương với cách tấn công thông thường.
Guardiola bị ám ảnh bởi các tình huống đội bóng của ông bị đối phương phản công. Ảnh: Reuters
Sau trận đấu đó, Guardiola nói rằng Chelsea "đã không tạo ra nhiều điều ở trận này, ngoài các pha phản công", có lẽ vì những tình huống phản công quá ám ảnh nhà cầm quân này. Đấy cũng có thể là cách ông tư duy cho cuộc đấu PSG, dù lực lượng Man City thậm chí còn sứt mẻ hơn. Benjamin Mendy nhiều khả năng không thi đấu, trong khi Joao Cancelo cũng có thể vắng mặt.
Mùa này, Man City chỉ thua đúng một bàn từ các tình huống mà hãng thống kê Opta mô tả là "chuyển trạng thái nhanh", ở hai giải quan trọng nhất Champions League và Ngoại hạng Anh. Đó là bàn thua trước Tottenham hồi tháng 11/2020. Opta có vẻ đã bỏ sót các bàn thua phải nhận trước Leicester City đầu mùa này tại Ngoại hạng Anh, nhưng nó cũng cho thấy, Guardiola đã cải thiện được vấn đề này.
Guardiola chưa bao giờ giấu diếm giải pháp chống phản công. Đầu tiên phải cầm được bóng. "Tôi thích những đường chuyền ngắn", ông nói trên Sky Sports sau khi Man City vô địch Ngoại hạng Anh mùa 2017-2018. "Vì khi bạn chẳng may chuyền hỏng vài lần, khi mất bóng sau những đường chuyền ngắn, quả bóng chỉ cách nơi bạn đứng khoảng ba mét. Khi ấy, đoạt lại bóng bao giờ cũng dễ hơn. Khi chuyền dài, khoảng cách quá xa, bạn phải di chuyển rất nhiều cùng với bóng. Mỗi khi mất bóng, cầu thủ nên ở vị trí thích hợp để chống phản công. Mỗi lần để đối thủ phản công là coi như nhận một bàn thua".
Sau khi hạ Dortmund ở tứ kết, Pep giải thích cách ông chọn đội hình xuất phát: "Cầu thủ của tôi có khả năng giữ bóng tốt. Một đội như Dortmund luôn đợi bạn mắc sai lầm để phản công. Mất bóng là xong luôn. Chúng tôi nói đi nói lại nhiều lần, phải cầm được bóng và giành lại ngay sau khi mất. Có ba tiền vệ trụ to khỏe là chưa đủ. Đội bóng chỉ cân bằng khi giữ cự ly tốt và cầm bóng tốt".
Hàng thủ Man City khi tấn công luôn đứng ở các vị trí để nhốt đối phương. Họ cố cắt các đường thoát pressing và không cho đối thủ mở không gian để chạy. Một vấn đề khác là Man City luôn chủ đích cầm bóng ở sát biên dọc. Bởi khi đó, họ dùng tiền đạo cánh, hậu vệ cánh, tiền vệ phòng ngự, tiền vệ tấn công để quây bắt nếu chẳng may mất bóng. Không gian ở khu vực đó hẹp hơn nhiều. luôn có tối thiểu bốn cầu thủ gần nhau để phòng bất trắc.
Một tình huống minh họa cho việc Man City chủ trương cầm bóng ở biên và bố trí bốn cầu thủ.
Trong các tình huống triển khai bóng từ tuyến dưới, Man City bổ sung một hậu vệ có nhiệm vụ bắt chết tiền đạo đối phương và một tiền vệ lùi sâu cùng một hậu vệ cánh bó vào trung lộ để khép không gian. Mùa này, Man City thường xuyên dùng ba trung vệ, hợp cùng Rodri là tiền vệ và thỉnh thoảng một trong hai hậu vệ cánh sẽ bó vào để nhốt đối phương.
Man City khi triển khai bóng từ tuyến dưới.
Cách chơi này có thể thay đổi tùy từng đối thủ. Trước Dortmund với Erling Haaland rất nhanh và khỏe, Man City đã cô lập được chân sút này bằng từ 4 đến 5 cầu thủ theo công thức 2-2 hoặc 2-3 với thêm 1 tiền vệ nữa hỗ trợ Rodri mà không cần kéo hậu vệ cánh bó vào. Hậu vệ cánh được giãn biên và thoải mái dâng cao.
Man City dùng tới bốn cầu thủ để khóa Haaland ở tứ kết.
Câu hỏi lớn nhất lúc này là Guardiola sẽ dùng công thức 2-3 hay 3-2 để đối phó PSG, khi Man City kiểm soát bóng. Tất nhiên cách đá sẽ phụ thuộc vào vị trí Mbappe, Neymar đứng. Pochettino có thể yêu cầu bộ đôi này lùi sâu để khai thác khoảng trống giữa sân khi PSG phòng thủ cũng như ngăn Man City cày nát tuyến giữa PSG. Nếu bộ đôi này lùi xuống như hình dưới, Pep có thể dùng công thức 2-3 để quây lại, ngăn họ nhận bóng trong tư thế thoải mái để tăng tốc.
Neymar và Mbappe lùi sâu để sẵn sàng phản công ở trận tứ kết lượt đi với Bayern.
Bàn thứ hai của Mbappe trước Bayern ở trận tứ kết lượt đi là tình huống Neymar lùi sâu hơn tiền đạo người Pháp. Trong trường hợp này, Pep sẽ dùng 3-2 để bao quát không gian tốt hơn, nhằm chặn được Mbappe từ giữa sân.
Tư thế đứng trước pha phản công của đối phương cũng là điều cần lưu ý. Josh Bednash, HLV bóng đá trẻ tại Crystal Palace và là nhà phân tích kỹ thuật cho trang web The Coaches’s Voice gần đây tweet về tư thế đứng của Aymeric Laporte trước một tình huống của Leicester.
Hậu vệ người Pháp quay người xuôi theo đà chạy của đối phương sau đó dùng tốc độ bắt kịp cầu thủ Leicester trước khi xoạc bóng chặn đứng pha phản công. Đó là một tư thế đứng phù hợp để thực hiện độc tác ngăn cản hơn là chạy dọc chiều sân, rất dễ bị trôi nếu tiền đạo tinh quái thực hiện một cú ngoặt.
Đây là một chi tiết nhỏ, nhưng với Guardiola, ông sẽ không bỏ qua bất cứ chuyện nhỏ nhặt nào. Mbappe là tiền đạo sử dụng tốc độ và khả năng di chuyển hay nhất thế giới. Chọn vị trí đứng và hướng cơ thể phù hợp trước các pha phản công là việc quan trọng để có cơ hội phong tỏa chân sút này.
Thêm vào đó, Mbappe nguy hiểm nhất khi đá ở cánh trái. Trong mùa giải 2018-2019 và 2019-2020, 50% số bàn thắng của anh tại Ligue 1 được ghi khi chơi ở trung tâm. Nhưng tỷ lệ đã hoàn toàn thay đổi ở mùa này, với 59% số bàn được thực hiện khi anh chạy cánh trái. Mbappe vì thế hoạt động ở khu vực của Kyle Walker - cầu thủ thường chơi hậu vệ phải hoặc trung vệ lệch phải của Man City mùa này. Khi Man City hạ Arsenal đầu mùa này, Walker phong tỏa tốt Pierre-Emerick Aubameyang. Mbappe lắm chiêu và toàn diện hơn, nhưng Guardiola cũng có thể lấy đây làm ví dụ để chỉ bảo học trò.
Trong khi đó, Neymar không chỉ có khả năng ghi bàn hay kiến tạo, mà còn có thể kiếm các quả phạt trực tiếp. Theo thống kê, Neymar đã kiếm được đến 35 quả phạt trực tiếp cho PSG tại Champions League mùa này, cao nhất giải, vượt trội Jude Bellingham của Dortmund (24).
Vấn đề này liên quan đến thói quen phạm lỗi chiến thuật của Man City, gần nhất trong trận thắng Tottenham 1-0 ở chung kết Cup Liên đoàn. Laporte đã phạm lỗi 2 lần và thoát thẻ ở lần đầu tiên. Fernandinho cũng chủ động phạm lỗi - một thói quen của cầu thủ này - và dường như có chủ đích tẩy thẻ.
Vấn đề là Neymar không chỉ giỏi câu lỗi, câu thẻ, mà còn thường xuyên phàn nàn với trọng tài. Trong trận thắng Man Utd 3-1 ở vòng bảng, Fred là nạn nhân của người đồng hương khi liên tục bị phân tâm trước các thủ thuật của Neymar và mệt nhoài đeo bám suốt trận. Không thể đánh giá thấp Neymar, dù anh không ghi nhiều bàn thắng. Đây là cầu thủ có số pha rê bóng qua người thành công nhất trong năm giải VĐQG hàng đầu châu Âu.
Guardiola thường bị cáo buộc "nghĩ quá nhiều" trước các trận lớn và không ít lần các quyết định của ông làm phức tạp hóa vấn đề. Nhưng PSG, với bộ đôi Mbappe - Neymar, là đối thủ mà ông buộc phải cân nhắc kỹ trước khi đưa ra các lựa chọn. PSG có thể thua Man City ở khả năng gắn kết, nhưng luôn có kế hoạch để bộ đôi ngôi sao của họ thể hiện sự khác biệt. Đó là điều Guardiola sẽ phải tính đến.
Đỗ Hiếu (theo The Athletic)