Thông tin được tân Thủ tướng Christopher Luxon xác nhận ngày 27/11. Trước đó, dưới thời cựu thủ tướng Jacinda Ardern, New Zealand là quốc gia đầu tiên trên thế giới phê duyệt lệnh cấm bán thuốc lá cho tất cả người sinh sau năm 2008.
Động thái này từng được chuyên gia y tế công cộng và những người ủng hộ việc chống hút thuốc khen ngợi. Gần đây, Anh cũng ban hành các lệnh cấm tương tự.
Tuy nhiên, sau khi tuyên thệ nhậm chức hôm 27/11, ông Luxon xác nhận sẽ bãi bỏ điều luật này trước khi chúng có hiệu lực, với lý do lo ngại thị trường chợ đen đang phát triển mạnh mẽ.
Thủ tướng Luxon cũng thừa nhận doanh thu thuế từ việc bán thuốc lá sẽ tạo ra nguồn ngân sách đáng kể cho chính phủ. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh đây "không phải động lực chính để bãi bỏ lệnh cấm".
Lên tiếng về động thái mới của chính phủ, Liên minh Y tế Chống thuốc lá Aotearoa cho rằng đây là "sự xúc phạm đối với đất nước".
Minh họa một người đang hút thuốc lá. Ảnh: AFP
"Một mất mát lớn cho sức khỏe cộng đồng và chiến thắng của ngành công nghiệp thuốc lá. Lợi nhuận của ngành sẽ tăng lên bất chấp cái giá phải trả là mạng sống con người", Liên minh tuyên bố.
Theo ông Luxon, lệnh cấm thuốc lá sẽ tạo cơ hội cho thị trường chợ đen xuất hiện, phần lớn không bị đánh thuế. Trước đó, lệnh cấm dự kiến được ban hành vào cuối năm nay, nhằm giảm gần như lập tức số người sử dụng thuốc lá và các sản phẩm có liên quan.
Thực tế, số người trưởng thành hút thuốc ở New Zealand đã tương đối thấp, chỉ 8%. Chính phủ từng hình dung một tương lai nơi đất nước hoàn toàn không có khói thuốc.
Theo luật mới của ông Luxon, New Zealand sẽ đặt ra giới hạn độ tuổi hút thuốc lá với công dân, cắt giảm số lượng nhà bán lẻ có thể cung cấp sản phẩm thuốc lá xuống chỉ còn 600 trên toàn quốc, giảm mạnh so với con số hiện tại là 6.000.
Tại Việt Nam, ngày 24/5, Thủ tướng phê duyệt chiến lược quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030. Mục tiêu hai năm nữa giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá nhóm nam từ 15 tuổi còn dưới 39%; nữ còn 1,4%; giảm số người tiếp xúc thụ động với khói thuốc tại nơi làm việc, nhà hàng, quán bar, cà phê, khách sạn.
Việt Nam cũng xây dựng lộ trình tăng thuế đối với sản phẩm này; quy định mức giá bán tối thiểu. Việc bán thuốc lá tại cửa hàng miễn thuế được kiểm soát chặt, khu vực cấm hút hoàn toàn được mở rộng. Diện tích in cảnh báo sức khỏe trên vỏ bao thuốc lá tăng lên; có thể bị cấm quảng cáo sản phẩm này trên nền tảng trực tuyến, Internet.
Trước đó, Bộ Y tế từng nhiều lần đề nghị cấm toàn bộ sản phẩm thuốc lá mới, bao gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Các chuyên gia cho rằng hiện Việt Nam chưa có thị trường thuốc lá điện tử, chủ yếu là buôn bán trôi nổi qua hàng xách tay và qua mạng. Do đó nếu ban hành quy định cấm trước khi các sản phẩm này được sử dụng rộng rãi trên thị trường sẽ khả thi.
Thục Linh (Theo AFP)