Trong các kỳ thi tốt nghiệp PTTH quốc gia, Bộ Giáo dục đã tổ chức rất nghiêm ngặt để tránh gian lận. Và phương pháp truyền thống vẫn thường thấy là chống việc đánh dấu bài, bốc thăm ngẫu nhiên lựa chọn cán bộ chấm thi, rọc phách của bài làm... Thế nhưng, trong cuộc sống có rất nhiều việc cần phải nghiêm ngặt quản lý chống gian lận như vậy lại không áp dụng những nguyên tắc tương tự này.
Các Hội đồng thẩm định, Hội đồng nghiệm thu công trình, Hội đồng xét duyệt, cơ cấu tổ chức xin - cho ở nước ta hiện mang rất nặng tính hình thức. Cụ thể, đối tượng cần thẩm định lại biết hết các thành viên của Hội đồng thẩm định nên nảy sinh ra việc đút lót hối lộ, cấu kết, ăn chia... Thậm chí trong lĩnh vực liên quan khoa học kỹ thuật, lại còn có chuyện đối tượng cần thẩm định được quyền tự mời các thành viên Hội đồng thẩm định.
Những chuyện này dẫn đến hiện tượng thất thoát, không hiệu quả, bòn rút tài lực của xã hội ở quy mô cực kỳ lớn. Và lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm qua đó được đặt lên trên lợi ích tập thể và lợi ích cộng đồng.
Theo tôi, cần áp dụng hai cơ chế sau:
Thứ nhất, cơ chế ẩn danh: Danh tính của những người liên quan, cả đối tượng được thẩm định và đối tượng làm thẩm định phải hoàn toàn được giấu kín, chỉ tập trung vào nội dung thẩm định. Chuyện này cũng giống như bài thi của thí sinh thì được rọc phách, chống đánh dấu bài.
Thứ hai, cơ chế lựa chọn ngẫu nhiên: Hội đồng thẩm định có thể nhận thù lao cao, nhưng phải là lựa chọn ngẫu nhiên từ một tập hợp nhiều chuyên gia. Việc lựa chọn ngẫu nhiên hoàn toàn có thể minh bạch và công bằng với công nghệ thông tin hiện nay.
Không thể chấp nhận chuyện một hội đồng gồm các ông A, bà B đã ngồi đó qua nhiều nhiệm kỳ và ai cũng biết đó là ai để chạy chọt, đút lót, cấu kết. Chuyện này cũng giống như cán bộ coi thi mà công khai cho biết mình chấm bài của thí sinh nào thì làm sao chống lại được chuyện gian lận?
Chia sẻ bài viết của bạn tại đây.
