Gần đây khi tìm hiểu về thị trường đầu tư cổ phiếu, tôi thấy có hai cách sinh lời: nhận cổ tức và bán để kiếm lời từ chênh lệch giá. Tôi thấy nhiều người khi nhắc đến đầu tư cổ phiếu đều nghĩ về việc bán lấy chênh lệch, gần như ít ai theo cách nhận cổ tức. Vì sao lại thế? Làm sao để biết bản thân phù hợp với cách đầu tư nào kể trên?
Bích Vân
Hai nhà đầu tư đang theo dõi thị trường tại một sàn giao dịch chứng khoán ở quận 1 (TP HCM), tháng 4/2020. Ảnh: Quỳnh Trần
Chuyên gia tư vấn:
Cổ tức thường được chia dưới dạng tiền mặt, cổ phiếu tái đầu tư hoặc tài sản khác. Ở đây tôi tạm hiểu thắc mắc của bạn về nhận cổ tức dưới dạng tiền mặt, vì bạn vừa tìm hiểu về đầu tư cổ phiếu và có thể chưa có hiểu biết về những dạng cổ tức khác.
Đúng là hầu hết nhà đầu tư trên thị trường thường quan tâm đến việc nhận lợi nhuận qua mua bán cổ phiếu lấy chênh lệch hơn là nhận cổ tức. Nguyên nhân chủ yếu là do bán chênh lệch cho mức sinh lợi hấp dẫn hơn.
Việt Nam thường được ví là "con hổ mới" của châu Á nhờ tốc độ tăng trưởng kinh tế thần tốc. Do đó, các doanh nghiệp trong nước thường có tốc độ mở rộng quy mô lẫn kết quả kinh doanh rất ấn tượng trong những năm gần đây, một số có tốc độ tăng trưởng 30-40% mỗi năm. Kết quả kinh doanh phản ánh phần lớn vào giá cổ phiếu, khiến thị giá có thể tăng đến hơn 30% mỗi năm.
Ngược lại, lượng cổ tức ở hầu hết doanh nghiệp niêm yết trên sàn đều không quá hấp dẫn so với lãi suất tiết kiệm. Khi phải đối mặt với những rủi ro hiện hữu trên thị trường, nhà đầu tư thường có kỳ vọng tỷ suất sinh lợi cao hơn.
Tuy nhiên, như vậy không có nghĩa việc đầu tư nhận cổ tức lép vế hoàn toàn so với đầu tư "ăn" chênh lệch giá. Trong thời kỳ suy thoái, những cổ phiếu chia cổ tức đều đặn bằng tiền mặt sẽ được chú ý nhiều hơn. Nguyên nhân là áp lực chung của thị trường có thể đẩy thị giá cổ phiếu về mức thấp, tỷ lệ cổ tức cao hơn lãi suất tiết kiệm, thường được tham chiếu với mốc tiền gửi một năm. Ngoài ra, các doanh nghiệp chia cổ tức đều bằng tiền mặt thường thuộc những ngành nghề phòng thủ khá an toàn, chủ yếu là điện, nước, dược phẩm, xăng dầu, khí đốt. Điều này giúp các cổ phiếu ít có khả năng bị giảm giá quá sâu.
Như vậy, làm sao để biết bản thân phù hợp với cách đầu tư nào? Tôi cho rằng, xác định khẩu vị rủi ro và kỳ vọng sinh lợi sẽ quyết định phong cách đầu tư nào phù hợp với bản thân.
Khẩu vị rủi ro là quan điểm, mức độ chấp nhận của mỗi người về sự rủi ro. Cái này thường được xác định qua các yếu tố như lứa tuổi, khả năng tài chính, gia đình... Khẩu vị rủi ro ở mức nào sẽ quyết định sự an toàn cho nguồn vốn của bản thân và kỳ vọng sinh lợi.
Ví dụ, nếu đầu tư 100 triệu đồng, bạn sẽ chấp nhận mất bao nhiêu khi khoản đầu tư đó bị thua lỗ? Với độ rủi ro ở mức đã xác định, bạn kỳ vọng sẽ thu về tỷ suất lợi nhuận bao nhiêu để bù đắp cho những rủi ro có thể gặp phải?
Nếu như bạn có khẩu vị rủi ro thấp, ít có thời gian theo dõi thị trường, cách đầu tư nhận cổ tức sẽ là lựa chọn phù hợp với bạn.
Ngược lại, cách đầu tư theo kiểu thu được lợi nhuận qua việc mua - bán chênh lệch, bạn cần có khẩu vị rủi ro cao hơn và thời gian theo dõi thị trường sẽ lớn hơn nếu muốn đầu tư hiệu quả. Phong cách này cũng đòi hỏi sự hiểu biết rộng về kinh tế vĩ mô lẫn tài chính doanh nghiệp nhằm đưa ra quyết định đầu tư chính xác. Cổ phiếu tăng trưởng là lựa chọn số một cho phong cách đầu tư này.
Cần lưu ý rằng trong thời gian ngắn hơn, hiệu suất tăng trưởng hoặc giá trị các cổ phiếu sẽ phụ thuộc phần lớn vào thời điểm trong chu kỳ của thị trường. Nhìn chung, cách đầu tư sẽ phù hợp nhất khi phục vụ hiệu quả cho việc sinh lợi mà vẫn kiểm soát được rủi ro.
Phạm Hoàng Quang Kiệt
Phó phòng Nghiên cứu và Phân tích Đầu tư
Công ty Tư vấn đầu tư và Quản lý gia sản FIDT