16 thượng nghị sĩ từ cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa ngày 20/7 nhất trí xây dựng hai dự luật nhằm sửa đổi Đạo luật Kiểm phiếu Đại cử tri 1887, quy định về cách thức kiểm đếm và xác nhận phiếu đại cử tri sau một cuộc bầu cử tổng thống.
Dựa vào những điều khoản còn mơ hồ trong đạo luật này, Donald Trump từng gây sức ép để cấp phó Mike Pence ngăn cản quá trình kiểm phiếu đại cử tri tại quốc hội trong nỗ lực lật kèo chiến thắng của đối thủ Joe Biden. Ông Pence đã từ chối lời kêu gọi này và chứng nhận kết quả kiểm phiếu đại cử tri, giúp nước Mỹ tránh được một cuộc khủng hoảng hiến pháp.
"Sau vô số cuộc họp và tranh luận, cũng như tham vấn nhiều chuyên gia bầu cử và học giả pháp lý, chúng tôi đang soạn thảo dự luật nhằm đưa ra những hướng dẫn rõ ràng cho quá trình chứng nhận, kiểm đếm phiếu đại cử tri bầu tổng thống và phó tổng thống", các thượng nghị sĩ cho biết trong một tuyên bố chung.
Nhân viên bầu cử thiết lập điểm bỏ phiểm ở Orlando, Mỹ, ngày 15/10/2020. Ảnh: AFP.
Dự luật đầu tiên có tên gọi Đạo luật Cải cách Kiểm phiếu Đại cử tri và Cải thiện Quá trình Chuyển giao quyền lực Tổng thống, sẽ khắc phục những điểm được cho là "mơ hồ" trong luật hiện hành, đồng thời quy định rõ thời điểm chính quyền mới được tiếp cận các nguồn lực liên bang.
Theo Đạo luật Kiểm phiếu Đại cử tri 1887, trong quá trình kiểm phiếu đại cử tri, quốc hội Mỹ sẽ phải dừng lại và tranh luận khi có một nghị sĩ lên tiếng phản đối lá phiếu nào đó. Dự luật mới sẽ nâng ngưỡng này, quy định một yêu cầu phản đối chỉ được xem xét khi được ít nhất 20% thành viên trong mỗi viện ủng hộ.
Dự luật cũng sẽ quy định một quy trình tư pháp tinh gọn và nhanh chóng hơn nhằm xử lý các vấn đề liên quan đến tranh chấp về phiếu đại cử tri.
Năm 2020, ông Trump và các đồng minh đã khuyến khích nghị viện một số bang chiến trường do đảng Cộng hòa kiểm soát nộp danh sách đại cử tri thay thế tới quốc hội, dù ông thất cử ở các bang đó. Dự luật mới nêu rõ chỉ danh sách những đại cử tri được thống đốc bang phê chuẩn mới được trình lên quốc hội.
Dự luật cũng đảm bảo rằng phó tổng thổng không có quyền đơn phương hủy kết quả kiểm phiếu đại cử tri, khẳng định người này chỉ có vai trò bổ trợ trong quá trình xác nhận phiếu bầu.
Dự luật thứ hai là Đạo luật Tăng cường An ninh và Bảo vệ Bầu cử, sẽ tăng khung phạt hình sự lên tối đa 2 năm tù đối với những người bị kết tội đe dọa ứng viên, cử tri và nhân viên kiểm phiếu.
Nhóm thượng nghị sĩ lưỡng đảng bày tỏ mong muốn các đồng nghiệp ở Thượng viện ủng hộ những thay đổi "đơn giản và hợp lý" này.
Hiện chưa rõ thời điểm hai dự luật sẽ được đưa ra bỏ phiếu tại quốc hội Mỹ và mức độ ủng hộ của các nghị sĩ Cộng hòa cho những cải cách luật bầu cử này lớn đến đâu.
Đức Trung (Theo Guardian)